28η Οκτωβρίου 1940: Αθλητισμός και αντίσταση - Άγνωστες ιστορίες

Ξημερώματα 28ης Οκτωβρίου 1940. Στο σπίτι του Ιωάννη Μεταξά στην Κηφισιά, φτάνει ο Ιταλός Πρέσβη, Εμανουέλε Γκράτσι. Το «Alors c’est la guerre» του Έλληνα πρωθυπουργού, το οποίο ιστορικά μεταφράστηκε ως «ΟΧΙ» της Ελλάδας στην ιταλική εισβολή και τον φασισμό, σήμαινε την έναρξη του πολέμου. Από τις 6:00 το πρωί της ίδιας ημέρας, τα ιταλικά στρατεύματα επιχειρούν εισβολή στο ελληνικό έδαφος, όμως, αποκρούονται και… ρίχνονται στη θάλασσα. Χρυσές σελίδες ιστορίας γράφονται, το «έπος του '40» παίρνει σάρκα και οστά, ενώ θα ακολουθήσει η γερμανική κατοχή, η αντίσταση, η απελευθέρωση…

Στις σπουδαίες αυτές στιγμές ιστορίας για την Ελλάδα και τον κόσμο, στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, το δικό του μερίδιο όχι απλά διεκδικεί αλλά κατέχει δικαιωματικά ο αθλητισμός. Τόσο με προσωπικές δράσεις και ιστορίες, όσο και με συλλογικές προσπάθειες. Οι ποδοσφαιριστές, που μέχρι το απόγευμα της 27ης Οκτωβρίου έπαιζαν αμέριμνοι στους αγώνες των Ενώσεων, οι αθλητές των άλλων σπορ που βρέθηκαν στο μέτωπο εν ριπή οφθαλμού, ακόμα και επιστάτες συλλόγων και γηπέδων που αποφάσισαν να αντισταθούν στον κατακτητή, να κάνουν ριψοκίνδυνες ενέργειες και να διασώσουν κειμήλια αλλά και το εθνικό φρόνημα όλων με τις πράξεις τους…

Το Newsbomb.gr επιχειρεί να φωτίσει μερικές από τις πιο γνωστές, κι άλλες λιγότερο γνωστές και ενδεχομένως άγνωστες, ιστορίες από τη δράση ανθρώπων του αθλητισμού στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου...

Γιώργος Βατίκης: Ο πρώτος Έλληνας αθλητής που «έπεσε» το 1940

Ο λυσσαλέος πόλεμος στα βουνά της Αλβανίας, απέναντι στους Ιταλούς εισβολείς, τα χιόνια και το κακοτράχαλο έδαφος, έχει περάσει στην ιστορία. Μια ξεχωριστή θέση στις σελίδες της ανήκει στον Γιώργο Βατίκη. Στα 22 του χρόνια είχε μόλις αποφοιτήσει από τη Σχολή Εφέδρων της Σύρου, ενώ ήταν ο αριστερός μπακ του ΠΑΟΚ στα χρόνια του μεσοπολέμου, και έφυγε απευθείας για το μέτωπο με την κήρυξη του πολέμου.

Νοέμβριος 1940. Η μονάδα πυροβολικού 573 ενισχύει το 27ο Σύνταγμα Κοζάνης με διοικητή της πυροβολαρχίας τον ανθυπασπιστή Γιώργο Βατίκη. Για πολλές ημέρες δίνεται σκληρή μάχη για την κατάληψη του υψώματος 1878, κομβικό για τον έλεγχο της Κορυτσάς. Το απόγευμα της 17ης Νοεμβρίου, ο νεαρός ανθυπασπιστής θα καταστρέψει δύο θέσεις άμυνας των Ιταλών και θα στήσει στην κορυφή του υψώματος το πυροβόλο του.

Ο ίδιος και οι δέκα άνδρες του θα πολεμήσουν λυσσαλέα. Θα πέσουν μέχρι ενός. Λίγο πριν πέσει η νύχτα θα φτάσουν οι ενισχύσεις. Ο ανθυπολοχαγός Κωνσταντίνος Κολόμβας θα βρει τον Γιώργο Βατίκη νεκρό πάνω στο πυροβόλο, όπου είχε μείνει μόνος να σφυροκοπά τους Ιταλούς, με γαζωμένο στήθος. Η θυσία του Βατίκη, είχε ανοίξει τον δρόμο προς την Κορυτσά. Η απάντηση της οικογένειας στο συλλυπητήριο τηλεγράφημα του Μεταξά, αποτελεί μνημείο συγκίνησης και πατριωτισμού.

«Χαλάλι το παιδί μας για την πατρίδα», οικογένεια Βατίκη

«Σας εννοώ, σας θαυμάζω. Το παιδί σας ζει τώρα αιώνια…», Ιωάννης Μεταξάς

Μετά το τέλος του πολέμου, ο Βατίκης πήρε μετά θάνατον τον βαθμό του ανθυπολοχαγού και του απονεμήθηκε το Αργυρούν Αριστείο Ανδρείας όπως και το Δίπλωμα Ευγνωμοσύνης της Πατρίδας.

Λίγους μήνες αργότερα, στις 28 Ιανουαρίου 1941 σκοτώθηκε στο μέτωπο ένας ακόμα ποδοσφαιριστής του ΠΑΟΚ. Ο τερματοφύλακας Νίκος Σωτηριάδης. Ήταν λοχίας στο 50ο Σύνταγμα Πεζικού και σε έφοδο στο ύψωμα της Τσέροβας στην Κλεισούρα χτυπήθηκε από ριπή στο στήθος. Τρεις εβδομάδες πριν σκοτωθεί από ιταλικά πυρά, είχε στείλει το τελευταίο γράμμα στη μάνα του, την αδελφή του και την αρραβωνιαστικιά του, Μάρω Οικονόμου.

Μίμης Πιερράκος: Ο «Μπρακ» του Παναθηναϊκού που σκοτώθηκε στο μέτωπο

Ένας από τους σταρ του ελληνικού ποδοσφαίρου της εποχής εκείνης ήταν ο Μίμης Πιερράκος του Παναθηναϊκού. Γεννημένος το 1909 στο Γύθειο αλλά κάτοικος Αθήνας από το 1912 μαζί με την υπόλοιπη οικογένειά του, αποτέλεσε βασικό στέλεχος του Παναθηναϊκού τη δεκαετία του ’30, ενώ αγωνίστηκε για τρία χρόνια στην Κύπρο και την Ανόρθωση. Ο Πιερράκος είχε το παρατσούκλι «Μπρακ», υπήρξε μέλος της Εθνικής Ελλάδας από τα πρώτα χρόνια της σύστασής της ενώ είχε σκοράρει στο θρυλικό 8-2 του «τριφυλλιού» επί του Ολυμπιακού.

Σε ηλικία 31 ετών έφυγε κατευθείαν για το μέτωπο όταν κηρύχθηκε ο πόλεμος. Τον Νοέμβριο συλλαμβάνει έναν Ιταλό αλεξιπτωτιστή σε μια πράξη ανδρείας. Στη Διποταμιά της Βορείου Ηπείρου, όπου ο Πιερράκος έγραφε μια επιστολή στον αδερφό του Στέφανο, η μονάδα του δέχεται πυρά από το ιταλικό πυροβολικό. Ο Πιερράκος «απορροφημένος» στο γράμμα, δεν καλύπτεται και σκοτώνεται από θραύσμα οβίδας.

Μαζί με άλλους Έλληνες νεκρούς στρατιώτες, ο Πιερράκος θα θαφτεί σε νεκροταφείο της Αλβανίας. Μετά τον πόλεμο, ο αδερφός του Στέφανος με τη βοήθεια του έφεδρου λοχία Χαράλαμπου Παπαδόπουλου, ο οποίος υπηρετούσε με τον Μίμη Πιερράκο, θα μεταβεί στην Αλβανία και θα εντοπίσει τον τάφο. Το 1950 τα οστά του θα επιστρέψουν στην Αθήνα, τυλιγμένα με την ελληνική σημαία και με αυτή του Παναθηναϊκού. Ενταφιάστηκαν με τιμές στο νεκροταφείο Ζωγράφου.

Ο ηρωισμός του Πιερράκου, δεν ήταν μόνο ο θάνατος στο μέτωπο. Ο 31χρονος ποδοσφαιριστής θα μπορούσε να μην μεταβεί στο μέτωπο αφού δεν είχε κληθεί η κλάση του. Δεν το σκέφτηκε, όμως, λεπτό. Μάλιστα, ο αδερφός του λέγεται πως κράτησε κρυφό τον θάνατό του από τη μητέρα τους για χρόνια, λέγοντάς της πως ο Μίμης είναι αγνοούμενος στο μέτωπο...

Στη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ένας ακόμα ποδοσφαιριστής του Παναθηναϊκού και φίλος του Μίμη Πιερράκου, ακρωτηριάστηκε από τραυματισμό του κατά τη διάρκεια των Δεκεμβριανών του 1944. Ο Σπύρος Υποφάντης έχασε το αριστερό του πόδι. Ο σύλλογος για πολλά χρόνια τον στήριξε, δίνοντάς του επίδομα αλλά και θέση εργασίας ως επιστάτης στο γήπεδο της Λεωφόρου Αλεξάνδρας.

Σπύρος Κοντούλης: Το τραύμα στο μέτωπο και ο θάνατος στη Νίκαια

Πριν την ιταλική εισβολή, η ομάδα που φαινόταν ότι θα κυριαρχήσει τα επόμενα χρόνια στο ποδόσφαιρο της χώρας ήταν η ΑΕΚ. Είχε κατακτήσει το τελευταίο πρωτάθλημα και διέθετε μια σειρά παικτών με μεγάλες δυνατότητες. Οι περισσότεροι έφυγαν για το μέτωπο. Ο ποδοσφαιριστής Κώστας Βαλαβάνης τραυματίστηκε από όλμο, το ίδιο και ο δρομέας Καψοκέφαλος, ενώ ηρωική ήταν η δράση του σπουδαίο ποδοσφαιριστή της Ένωσης, Αλέκου Χατζησταυρούδη. Στα 29 του χρόνια, στην πρώτη γραμμή βρέθηκε και ο Σπύρος Κοντούλης.

Πολεμώντας στα βουνά της Αλβανίας, τραυματίστηκε στο πόδι αλλά κατάφερε να αποθεραπευτεί. Με την οπισθοχώρηση γύρισε στην Αθήνα, συνέχισε να παίζει ποδόσφαιρο όποτε δινόταν η ευκαιρία στη διάρκεια της κατοχής αλλά και να έχει αντιστασιακή δράση μαζί με τον αδερφό του, Βασίλη. Επιστρέφοντας στο σπίτι της μητέρας του, στη Νίκαια, για να του περιποιηθεί ένα τραύμα από ποδοσφαιρικό αγώνα συνελήφθη από τους Γερμανούς.

Τον Ιούνιο του 1944, μεταφερόταν με καμιόνι από το Χαϊδάρι στο Σκοπευτήριο της Καισαριανής. Εκεί θα τον εκτελούσαν μαζί με άλλους πατριώτες. Στο ύψος του Μετς, ο Κοντούλης πήδηξε από το καμιόνι και προσπάθησε να αποδράσει. Έτρεξε με όλη του τη δύναμη, ήταν το μεγαλύτερο σπριντ της ζωής του, όμως, η ριπή από το αυτόματο του Γερμανού στρατιώτη έβαλε τους τίτλους τέλους. Το πρωί, εκτελέστηκε και ο αδερφός του…

Γεώργιος Ιβάνοφ: Ο μεγαλύτερος σαμποτέρ του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου ήταν… Ηρακλής

Όταν ο Γεώργιος Ιβάνοφ-Σαϊνόβιτς ερχόταν στη Θεσσαλονίκη το 1926, σε ηλικία 15 ετών, δεν μπορούσε να φανταστεί ότι το όνομά του θα περάσει στην ιστορία. Γιος του κόμη Βλαδίμηρου Ιβάνοφ, συνταγματάρχη του τσαρικού στρατού, έφτασε στη Βόρεια Ελλάδα με τη μητέρα του, Λεονάρδα Σαϊνόβιτς, και τον δεύτερο σύζυγό της, τον Έλληνα Ιωάννη Λαμπριανίδη. Ο Ιβανόφ από μικρή ηλικία στράφηκε στον αθλητισμό και έγινε ένας από τους σπουδαιότερους κολυμβητές της γενιάς του. Εκπροσωπώντας τον Ηρακλή σάρωνε στους αγώνες στην Ελλάδα και έφερνε διακρίσεις από το εξωτερικό. Σπούδασε γεωπόνος μηχανικός στο Λέουπεν του Βελγίου ενώ αγωνίστηκε με την ομάδα πόλο της Βαρσοβίας. Ακολούθησαν σπουδές στο Ινστιτούτο Αποικιακής Γεωπονίας στο Παρίσι πριν επιστρέψει στην Ελλάδα στη διάρκεια της κατοχής.

Το γεγονός ότι οι Ναζί είχαν καταλάβει και τις δυο πατρίδες του, Ελλάδα και Πολωνία, τον είχε εξοργίσει. Αποφάσισε να πολεμήσει και επιδόθηκε στην τέχνη του σαμποτάζ. Μνημειώδης ήταν η επιχείρηση «Thunderbolt» στις ακτές της Αττικής τον Οκτώβριο του 1941, αν και δύο μήνες αργότερα θα τον καταδώσει ο παιδικός του φίλος Κωνσταντίνος Πάντος και θα συλληφθεί. Ο Ιβάνοφ θα αποδράσει και οι Γερμανοί θα τον επικηρύξουν έναντι 500.000 δραχμών.

Συνέχισε τη δράση του χρησιμοποιώντας διάφορα ψευδώνυμα, μεταξύ των οποίων και το «Κυριάκος Παρίσσης» με το οποίο εργαζόταν στα ναυπηγεία Σκαραμαγκά. Το 1942 σε συνεργασία με το ΕΑΜ θα σαμποτάρει τα εαροπλάνα της Λουφτβάφε στο εργοστάσιο Μαλτσινιώτη με αποτέλεσμα να καταπέσουν 400-450 αεροσκάφη στη Βόρεια Αφρική σύμφωνα με γερμανικές εκτιμήσεις. Συνελήφθη ξανά μετά από νέα προδοσία στις 8 Σεπτεμβρίου 1942 κι ενώ το ποσό της επικήρυξης είχε φτάσει στα 2 εκατ. δραχμές.

Ο πρόεδρος του γερμανικού στρατοδικείου θρυλείται ότι στο τέλος της δίκης του Ιβάνοφ είπε «Το δικαστήριον εκτιμά δεόντως την κατά την παρούσαν δίκην ειλικρινή και γενναιόφρονα συμπεριφοράν του κατηγορουμένου. Εγώ προσωπικώς λυπούμαι, διότι η φορά των πραγμάτων έφερε τοιούτον άνδρα εις εχθρικόν προς ημάς στρατόπεδον». Ο Ιβάνοφ καταδικάστηκε τρις εις θάνατον και οδηγήθηκε στο απόσπασμα μαζί με τρεις συνεργάτες του. Ακόμα κι εκεί προσπάθησε να αποδράσει, αλλά τον πλήγωσαν στο πόδι, τον έδεσαν σε στύλο και τον εκτέλεσαν, με την τελευταία κραυγή του να προκαλεί ρίγη συγκίνησης ακόμα και σήμερα.

«Ζήτω η Ελλάδας! Ζήτω η Πολωνία», Γεώργιος Ιβάνοφ

Τον Γεώργιο Ιβάνοφ Σταϊνόβιτς έχουν τιμήσει με παράσημα, πολεμικούς σταυρούς και τιμητικές διακρίσεις η Πολωνία, η Ελλάδα αλλά και η Αγγλία. Σπάνιο τρεις διαφορετικές χώρες να τιμούν τον ίδιο ήρωα, ωστόσο, ο Ιβάνοφ θεωρήθηκε ένας από τους μεγαλύτερους σαμποτέρ κατά των Γερμανών στη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, γράφοντας τις δικές του σελίδες δόξας στην ιστορία. Μάλιστα, το κλειστό γήπεδο του Ηρακλή στη Θεσσαλονίκη ονομάζεται «Ιβανώφειο» ενώ στην είσοδο υπάρχει η προτομή του…

Νίκος Γόδας: Εκτελέστηκε με τη φανέλα του Ολυμπιακού

Στις 27 Οκτωβρίου 1940, έγιναν οι τελευταίοι ποδοσφαιρικοί αγώνες πριν την είσοδο της Ελλάδας στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Η Αθήνα νίκησε 6-0 τον Βόλο, ενώ ο Πειραιάς θα επικρατήσει 3-1 της Πάτρας στην Αχαΐα. Σε αυτή την αναμέτρηση ένα από τα τρία γκολ των νικητών είχε πετύχει ο Νίκος Γόδας. Ένας ποδοσφαιριστής που έμελλε να γράψει ξεχωριστή ιστορία με την αντιστασιακή του δράση. Σε ηλικία 19 ετών θα φύγει για το μέτωπο με την έναρξη του πολέμου. Θα επιστρέψει στον Πειραιά το 1941 όταν πια οι Γερμανοί έχουν εδραιώσει την κατοχή τους στην Ελλάδα.

Τότε θα καταφέρει να αγωνιστεί στον αγαπημένο του Ολυμπιακό, καθώς μέχρι πρότινος αγωνιζόταν στον Άρη Κοκκινιάς και στον Κεραμεικό Καμινίων. Ο Γόδας είναι από το 1942 ο «σταρ» του Ολυμπιακού, όμως, παράλληλα έχει πλούσια αντιστασιακή δράση. Ήταν ήδη μέλος του ΚΚΕ και εντάχθηκε στον ΕΛΑΣ. Ήταν μαχητής του 5ου Λόχου στην Κοκκινιά και μέχρι το 1944 είχε προαχθεί σε λοχαγό.

Στη διάρκεια της αντίστασης πολέμησε Γερμανούς και δωσίλογους, ενώ έλαβε μέρος και σε μάχες του εμφυλίου πολέμου. Κατά την εκκένωση της Αθήνας από τους Γερμανούς, έλαβε μέρος στην περιβόητη μάχη της Ηλεκτρικής Εταιρίας στον Πειραιά ενώ στα Δεκεμβριανά συγκρούστηκε με Βρετανούς στη Δραπετσώνα, τον Προφήτη Ηλία και το νεκροταφείο της Ανάστασης. Η μονάδα του είχε μεγάλες απώλειες κι έτσι κατέφυγε αρχικά στη Λαμία και στη συνέχεια στο Βελούχι.

Μετά τη συμφωνία της Βάρκιζας, ο Νίκος Γόδας επέστρεψε στον Πειραιά εμφανώς καταβεβλημένος από μια πνευμονία που τον ταλαιπωρούσε. Ο αστικός μύθος θέλει έναν γείτονά του να τον καταδίδει, με αποτέλεσμα να συλληφθεί ως κομμουνιστής. Αρχικά οδηγήθηκε στις φυλακές Αίγινας, όπου έπαιζε ποδόσφαιρο με την ομάδα των φυλακισμένων, ακολούθησαν οι φυλακές Αβέρωφ στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας και εν τέλει αυτές της Κέρκυρας.

Στις φυλακές των θανατοποινιτών θα παραμείνει τρία χρόνια. Ο Γόδας αρνήθηκε να υπογράψει δήλωση μετάνοιας για τα πολιτικά του φρονήματα, με αποτέλεσμα η ποινή της εκτέλεσης να μην αρθεί ποτέ. Θρυλείται πως εκτελέστηκε με τη φανέλα του Ολυμπιακού, κατόπιν δικής του εκδήλωσης ότι αυτή ήταν η τελευταία του επιθυμία. Αναφορές υποστηρίζουν πως ο Ολυμπιακός δεν πίεσε όσο θα μπορούσε για να αποτρέψει την εκτέλεση του Γόδα, κάτι που είχαν κάνει την ίδια εποχή για ανάλογες περιπτώσεις αθλητών τους η ΑΕΚ, ο Παναθηναϊκός και άλλοι αθλητικοί σύλλογοι.

«Να μου ρίξετε και να με δολοφονήσετε με τη φανέλα του Ολυμπιακού, και να μη μου δέσετε τα μάτια, για να βλέπω τα χρώματα της ομάδας μου πριν από τη χαριστική βολή», Νίκος Γόδας

Εκτελέστηκε στο Λαζαρέτο της Κέρκυρας στις 19 Νοεμβρίου του 1948, ως κομμουνιστής, και πέρασε στην ιστορία…

Το αίμα των αθλητών χύθηκε για την πατρίδα

Προφανώς οι παραπάνω δεν ήταν οι μόνοι που πολέμησαν, τραυματίστηκαν ή έχασαν τη ζωή τους κατά τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου, έχοντας σχέση με τον αθλητισμό. Ο φόρος αίματος των σπορ της Ελλάδας κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του ’40 ήταν πολύ μεγαλύτερος. Η λίστα είναι τεράστια και σε πολλές περιπτώσεις μπορεί ακόμα και σήμερα να μην έχει γίνει γνωστή κάποια σύνδεση με τον αθλητισμό αρκετών εκ των πεσόντων.

Πολλές περιπτώσεις αθλητών εκτός ποδοσφαίρου, που ήταν ήδη διαδεδομένο και κάποιοι παίκτες είχαν αναγνωρισιμότητα, έχουν ωστόσο καταγραφεί. Μια τέτοια ήταν ο δρομέας του Ορφέα Ξάνθης, Κώστα Τριανταφυλλίδη. Είχε διακριθεί στα 400μ. και στα 800μ. και ήταν γιατρός. Επιχειρούσε ορεινό χειρουργείο την ώρα που σκοτώθηκε…

Ο κολυμβητής του Πανελληνίου Γυμναστικού Συλλόγου, Ιωάννης Κατροδαύλης ή Καμάρας, σκοτώθηκε στο Καλπάκι την ώρα που επιχειρούσε στη ζεύξη μιας μικρής γέφυρας.

Ο ταγματάρχης Πυροβολικού, Ιωάννης Παπαρόδου ήταν ορειβάτης – χιονοδρομέας και πήρε μέρος στη μεγάλη μάχη της 15ης Απριλίου 1941 στην Κορησό κι έχασε κι αυτός τη ζωή του στο μέτωπο.

Πεσόντες ήταν κι ο παλαιστής Α. Βαρθολομαίος, ο τενίστας Γ. Σιφναίος, ο γυμναστής Σ. Ντινόπουλος ο πυγμάχος Βενιέρης, οπλομάχος ο Φαβιέρος Κωνσταντινίδης και δεκάδες άλλα ονόματα ηρώων…

Αντιστασιακή δράση των Αθλητών σε όλη την Ελλάδα και τα περίεργα ποδοσφαιρικά ματς της Κατοχής

Από τα πρώτα χρόνια της κατοχής, δημιουργήθηκε η Ένωση Ελλήνων Αθλητών. Επί της ουσίας υπήρξε επανίδρυσή της ΕΕΑ, που προϋπήρχε, το 192 και οι αθλητές του στίβου είχαν τον πρώτο λόγο σε αυτή. Μέλος της ήταν ο Γρηγόρης Λαμπράκης και αρκετά ακόμα γνωστά ονόματα της εποχής. Η ΕΕΑ εκτός από τους αγώνες που διοργάνωνε, δίνοντας τα χρήματα για τα λαϊκά συσσίτια και σε όσους τα είχαν ανάγκη, είχε πλούσια δράση και σε άλλους τομείς. Μάλιστα τον Μάιο του 1943 η ΕΕΑ ξεκίνησε και το «Κατοχικό Πρωτάθλημα». Παρόλες τις κόντρες με την ΕΠΟ από τον Φεβρουάριο του 1944 καθιερώθηκε ένα ενιαίο πρωτάθλημα.

Την ίδια εποχή, βέβαια, σε όλη την Ελλάδα υπήρχαν ανάλογες δράσεις αθλητών και συλλόγων. Ακόμα και οι αθλητές κόντρες, συνήθως ποδοσφαιρικές, με τους κατακτητές ήταν μνημειώδεις. Όπως η αναμέτρηση μιας μεικτής ομάδας της Καλαμάτας με τους Γερμανούς στρατιωτικούς της περιοχής. Στον αγώνα ο κόσμος ήταν κρεμασμένος σαν τα… τσαμπιά για να δει τον αγώνα. Οι Μεσσήνιοι με ηγέτες τους αδελφούς Αλησμόνη κέρδισαν και ο έξαλλος Γερμανός διοικητής όρισε ρεβάνς. Σε αυτή οι Γερμανοί νίκησαν 3-2 καθώς είχαν στήσει ένα μυδράλιο πίσω από την εστία όπου έκαναν επίθεση οι Καλαματιανοί, έτσι ώστε να πάρουν το… μήνυμα για το τι θα ακολουθούσε.

Ποδόσφαιρο παιζόταν και στη Σάμο, όπου οι Ιταλοί είχαν κάνει απόβαση με περισσότερους από 25.000 στρατιώτες και είχαν δημιουργήσει μάλιστα και πρωτάθλημα με δικές τους ομάδες. Οι τοπικές ομάδες ανασυστάθηκαν και τους αντιμέτωπιζαν δίνοντας μήνυμα ελπίδες σε κάθε τους νίκη. Ομοίως και στο Λουτράκι, όπου ο τοπικός Ολυμπιακός συνέχισε να λειτουργεί κατά τη διάρκεια της κατοχής και αντιμετώπιζε Γερμανούς στρατιωτικούς της περιοχής.

Λεωφόρος Αλεξάνδρας: Το «κρυφό σχολειό», η γενναία πράξη του Νίκαινα και ο αγώνας – σύμβολο της αντίστασης που δεν έγινε ποτέ

Ένα σημείο αναφοράς στα χρόνια της κατοχής για την Αθήνα, ήταν το γήπεδο του Παναθηναϊκού. Στη Λεωφόρο Αλεξάνδρας γίνονταν πάρα πολλά, σημαντικά και αθέατα για τους Γερμανούς κατακτητές. Η «έρημη εξέδρα» έχει περάσει στην ιστορία ως το σημείο όπου λειτούργησε το «κρυφό σχολειό» της κατοχής για την περιοχή. Ήταν η κερκίδα στην πλευρά της Λεωφόρου Αλεξάνδρας όπου δεν είχε σκέπαστρο και κάτω από αυτή πραγματοποιούνταν πλήθος συγκεντρώσεων αντιστασιακών με τη συμμετοχή αθλητών και παραγόντων του Συλλόγου. Εκεί ο Αντώνης Βρεττός, διευθυντής του γηπέδου, μάθαινε τις ειδήσεις από το BBC και διένειμε τη «Φωνή του ΠΑΟ» που επί της ουσίας έδινε πληροφορίες στην αντίσταση!

Παράλληλα, σε άλλο σημείο, ο θρυλικός φροντιστής του Συλλόγου, Θανάσης Νίκαινας, είχε προχωρήσει σε μια γενναία και ιστορική πράξη. Όταν η Αθήνα έπεσε στα χέρια των Γερμανών, έτρεξε μαζί με συνοδοιπόρους του να θάψει όλα τα τρόπαια του Παναθηναϊκού. Είχε δει αυτό που θα ακολουθούσε, καθώς οι Γερμανοί επίταξαν μετέπειτα το καλύτερο – τότε – γήπεδο της χώρας και προχώρησαν σε καταστροφές σε όλες τους χώρους του. Οι προθήκες των τροπαίων δεν ήταν εξαίρεση, όμως, τα περισσότερα τρόπαια είχαν σωθεί χάρη στη γενναιότητα του Νίκαινα!

Μια ακόμα πράξη αντίστασης στη Λεωφόρο, έγινε το φθινόπωρο του 1942. Ένας αγώνας Παναθηναϊκός – ΑΕΚ διοργανώθηκε από την ΕΕΑ για να δοθούν τα έσοδα σε όσους τα είχαν ανάγκη. Η γερμανική διοίκηση έδωσε το «ΟΚ» αλλά όρισε ως διαιτητή έναν Αυστριακό κατοχικό αξιωματικό. Οι ποδοσφαιριστές αρνήθηκαν να παίξουν γιατί «θα ήταν να σαν να σκύβαμε το κεφάλι στον κατακτητή» και η μη τέλεση του αγώνα έφερε μια τεράστια αντιφασιστική διαδήλωση. Οι 15.000 που είχαν συγκεντρωθεί στη Λεωφόρο έκαναν «ντου» στον αγωνιστικό χώρο, έσπασαν δοκάρι και κερκίδες και κατευθύνθηκαν σαν «ποτάμι» προς την Ομόνοια. Οι Γερμανοί αναγκάστηκαν να επέμβουν με στρατό για να διαλύσουν τη συγκέντρωση.

Η Λεωφόρος, μάλιστα, έγινε και ένα από τα πρώτα, αν όχι το πρώτο, μέρος της Αθήνας όπου υψώθηκε η σημαία της Ελλάδας πριν ολοκληρωθεί η αποχώρηση των Γερμανών! Ήταν 8 Οκτωβρίου 1944 όταν ο διευθυντής του γηπέδου, Αντώνης Βρεττός, ύψωσε την ελληνική σημαία στο γήπεδο και έδωσε κουράγιο στους φυλακισμένους των φυλακών Αβέρωβ που βρίσκονταν ακριβώς απέναντι αλλά και σε όλους τους κατοίκους της πρωτεύουσας. Λίγες ημέρες αργότερα, διοργανώθηκε φιλικός αγώνας του Παναθηναϊκού με Βρετανούς αεροπόρους.

«Την προσεχή Κυριακή μέγας ποδοσφαιρικός αγών Παναθηναϊκού - Αγγλικής Αεροπορίας. Ζήτω η Ελευθερία», ανακοίνωση στο γήπεδο της Λεωφόρου το 1944

Εκτός όλων των παραπάνω, στελέχη του Παναθηναϊκού είχαν σπουδαία δράση σε όλη τη διάρκεια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο γραμματέας του Συλλόγου, που καθιέρωσε και το τριφύλλι ως σήμα του, Μιχάλη Παπάζογλου ήταν εκ των συνεργατών του Ιβάνοφ. Ο Δημήτρης Γιαννάτος, εκ των επανιδρυτών του τμήματος μπάσκετ, καταδικάστηκε και εκτελέστηκε από τους Γερμανούς για την αντιστασιακή του δράση.

Υπάρχουν, βέβαια, δεκάδες άλλα παραδείγματα από το σύνολο των αθλητών και συλλόγων της χώρας σε όλη τη διάρκεια του πολέμου. Ενός πολέμου που κατέδειξε την άρνηση των Ελλήνων στον φασισμό και που δικαίως μνημονεύεται, και θα μνημονεύεται εσαεί…

Διαβάστε επίσης:

Διαβάστε επίσης

Ο πιλότος του «ΖΕΥΣ», Χρ. Γιακουμής μιλά αποκλειστικά στο Newsbomb.gr

Ανοίγοντας το στρατιωτικό μπαούλο ενός Ήρωα του Υψώματος 731

28η Οκτωβρίου: Έλληνες στρατιώτες αναχωρούν για το μέτωπο

Η οικογένεια Κοκκώνη φτιάχνει ελληνικές σημαίες από τον 19ο αιώνα

Δείτε όλο το Weekend Edition εδώ