Revenge Porn: Η ανήθικη και άνανδρη εκδίκηση αυτών που είναι «λίγοι»- Πώς μπορούμε να προστατευτούμε

Φάνηκε το παγόβουνο ολόκληρο ενός αρρώστου φαινομένου που δυστυχώς παίρνει διαστάσεις στο σκοτάδι. Η αποκάλυψη πως ο παρουσιαστής, που καθιερώθηκε από την συμμετοχή του στο Ράδιο Αρβύλα, Στάθης Παναγιωτόπουλος, ανέβασε πορνογραφικό υλικό σε ροζ ιστοσελίδες εν αγνοία της συντρόφου του, ήταν ένα γεγονός που προκάλεσε σοκ στην κοινή γνώμη.

Πριν λίγα χρόνια ένα κορίτσι αυτοκτόνησε, επειδή το εκβίαζαν ότι θα αναρτούσαν προσωπικές στιγμές στο διαδίκτυο. Τώρα, αυτό το περιστατικό. Από την άλλη οι ιστοσελίδες αυτές έχουν χιλιάδες views. Είναι κοινό μυστικό, πως κάποιοι από αυτούς που κουνάνε τώρα το δάχτυλο τις επισκέπτονται.

Το θέμα είναι, πως θα προφυλαχθούν οι ψυχές των κοριτσιών (κυρίως) που τις εκθέτουν, χωρίς να το γνωρίζουν σε κοινή θέα για να καλύψουν τις… ψηφιακές ορέξεις χιλιάδων ματιών.

Η Διευθύντρια Διεθνούς Ινστιτούτου Κυβερνοασφάλειας (CSI Institute), Κλινική Εγκληματολόγος - Trauma Coach, Υποψήφια διδάκτωρ Ψηφιακής Εγκληματολογιας στο πανεπιστήμιο του Essex, Καλλιόπη Ιωάννου, μιλά στο Newsbomb.gr με αφορμή αυτό περιστατικό και «ακτινογραφεί» την εξέλιξη της εκδικητικής πορνογραφίας στην Ελλάδα.

Αναφέρει δε και τα μέτρα προστασίας και τα βήματα που πρέπει να γίνουν σε περίπτωση που γίνει βιντεοσκόπηση με συναίνεση. Τονίζει ότι η ΔΙΑΓΡΑΦΗ αρχείων ταυτόχρονα από τα δύο άτομα είναι μονόδρομος.

Από την άλλη υπογραμμίζει τον φόβο περιθωριοποίησης που νιώθουν τα θύματα από αυτές τις καταστάσεις και τις συνέπειες που μπορούν να προκληθούν στην ψυχολογία τους.

Αναλυτικά όσα λέει η κυρία Ιωάννου για το φαινόμενο, που και στη χώρα μας εξελίσσεται σε μάστιγα:

Πριν από λίγα χρόνια είχε σημειωθεί μια αυτοκτονία κοπέλας που είδε πορνογραφικό υλικό με εκείνη να πρωταγωνιστεί χωρίς να το γνωρίζει… Πως πρέπει να αντιδρούν οι παθόντες σε αυτές τις περιπτώσεις;

«Πρόκειται για μία εξαιρετικά τραυματική και σοκαριστική συνθήκη για την ψυχική υγεία του θύματος και δεδομένου ότι τα συναισθήματα που δημιουργούνται τις περισσότερες φορές είναι πάρα πολύ έντονα και κατακλυσμιαία, το πρώτο πράγμα που συνίσταται να κάνει κανείς είναι να απευθυνθεί στο άτομο με το οποίο νιώθει πιο οικεία και άνετα. Είτε είναι συγγενικό πρόσωπο, είτε φιλικό, είτε κάποιος επαγγελματίας ψυχικής υγείας, νομικός ή οτιδήποτε. Σημασία έχει το άτομο να απευθυνθεί σε αυτόν που νιώθει την μεγαλύτερη ασφάλεια. Δεν πρέπει να το κρύψει, ή να προσπαθήσει να το αντιμετωπίσει μόνο του. Το άτομο βρίσκεται σε μία πάρα πολύ ευάλωτη κατάσταση και πρέπει να μοιραστεί με κάποιον το συμβάν.

Είναι αναμφισβήτητα μια πάρα πολύ δύσκολη συνθήκη, αλλά όπως με κάθε δύσκολη συνθήκη, κανείς δεν είναι μόνος, κανείς δεν είναι αβοήθητος. Τα έντονα συναισθήματα που μπορεί να προκαλέσει μια τέτοια πράξη ενδέχεται να οδηγήσουν σε σκέψεις ότι δεν μπορεί να γίνει τίποτα για να ηρεμήσει το άτομο και να προχωρήσει με τη ζωή του και οι σκέψεις αυτές ενδέχεται να καταλήξουν σε αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές ή σε μία απόπειρα αυτοκτονίας. Το άτομο όσο έντονα και να νιώθει, πρέπει αφενός να μιλήσει και αφετέρου πρέπει να εμπιστευτεί τον εαυτό του ότι θα καταφέρει να ανταπεξέλθει και να αντιμετωπίσει την πραγματικότητα. Η υποστήριξη και η βοήθεια του κοινωνικού πλαισίου του καθενός είναι απαραίτητη, ώστε να μπορέσει το άτομο να νιώσει ασφάλεια, να μπορέσει να νιώσει ελπίδα και να αναπτύξει πίστη στις δυνάμεις του να διαχειριστεί αυτό που του συνέβη.

Το κάθε θύμα πρέπει να υπενθυμίζει στον εαυτό του ότι δεν φέρει καμία απολύτως ευθύνη για αυτό που του συνέβη, ότι δεν έχει να κάνει με τον εαυτό του, με κάτι που είπε ή που έκανε, ή να κατηγορήσει τον εαυτό του ότι μπορούσε να το προβλέψει και να μην γίνει ποτέ. Το ίδιο όμως ισχύει και για τον κοινωνικό περίγυρο. Δεν είναι δυνατόν να κατηγορούμε και να επικρίνουμε τα θύματα για τέτοιου είδους περιστατικά. Είναι περιστατικά που μπορούν να συμβούν σε όλους και όλοι οφείλουν να δείχνουν κατανόηση και σεβασμό προς τα θύματα. Νομίζω πως το κυριότερο θέμα με τα περιστατικά αυτά είναι η αντίληψη ότι το σεξ είναι κάτι κακό, κάτι ταπεινωτικό ή ντροπιαστικό. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει το θύμα να νιώθει ντροπή για κάτι που είναι φυσικό. Αποκλειστικά και μόνο ο δράστης πρέπει επιδέχεται επίκριση σε αυτές τις περιπτώσεις.

Πέρα από την ψυχολογική στήριξη που πρέπει να λάβει από τους ανθρώπους του, το θύμα δεν πρέπει να διστάσει να επισκεφτεί έναν επαγγελματία ψυχικής υγείας, ο οποίος είναι σίγουρο πως θα δράσει καταλυτικά για την ανάκαμψη του ατόμου από ένα τραυματικό γεγονός όπως αυτό.

Σε πρακτικό επίπεδο, το θύμα πρέπει να μιλήσει το συντομότερο δυνατό με την αστυνομία και την δίωξη ηλεκτρονικού εγκλήματος, ώστε να ξεκινήσουν άμεσα οι απαραίτητες ενέργειες αρχικά για την εξαφάνιση του υλικού από το διαδίκτυο και στη συνέχεια για την σύλληψη του δράστη».

Ποια είναι τα μέτρα προφύλαξης που προτείνετε;

«Στην περίπτωση που η βιντεοσκόπηση ή η λήψη φωτογραφιών γίνεται με την συγκατάθεση και των 2 ατόμων, πρέπει να αποφεύγεται να φαίνονται τα πρόσωπα των ατόμων, έτσι ώστε εάν ο ένας από τους δύο επιχειρήσει την δημοσίευση του υλικού να καταστεί όσο το λιγότερο δυνατή η αναγνώρισή τους. Γενικά όση εμπιστοσύνη και να νιώθει κανείς προς τον/την σύντροφό του, καλό είναι το οποιοδήποτε υλικό να σβήνεται μετά την παρακολούθησή του. Και φυσικά η διαγραφή να γίνεται πάντα ενώ και τα 2 άτομα είναι παρόντα.

Μία άλλη περίπτωση είναι η αποστολή γυμνών φωτογραφιών ή/και βίντεο. Το παραπάνω είναι ένα ιδιαίτερα συχνό φαινόμενο, παρά τους κινδύνους που ελλοχεύει. Ακόμη και όταν κάποιος αποφασίσει να μοιραστεί κάτι τέτοιο, δεν πρέπει ποτέ να φαίνεται το πρόσωπό του, ούτε σημάδια στο σώμα (πχ τατουάζ) που θα μπορούσαν να οδηγήσουν αυτόματα στην ταυτοποίησή του σε περίπτωση διαρροής. Η παραπάνω τακτική είναι κάτι που δεν μπορούμε να απαγορέψουμε στον κόσμο, αλλά πρέπει τουλάχιστον να γίνεται με την μεγαλύτερη δυνατή προσοχή».

Το εκδικητικό πορνό στην Ελλάδα παίρνει διαστάσεις; Είναι φαινόμενο που φοβάστε;

«Σίγουρα το να δει κανείς τις προσωπικές του στιγμές να διαρρέουν στο ίντερνετ είναι κάτι το τρομακτικό και το δυσάρεστο. Σε μάστιγα φαίνεται να εξελίσσεται όντως στην Ελλάδα το φαινόμενο της μη συναινετικής διανομής προσωπικού υλικού, κυρίως από άνδρες δράστες, που ανεβάζουν βίντεο με ερωτικές περιπτύξεις με τις πρώην συντρόφους τους, με σκοπό να τις εκθέσουν ή καλύτερα να τις εκδικηθούν επειδή τους χώρισαν. Είναι φαινόμενο που με φοβίζει και θα έπρεπε να μας φοβίζει όλους μας κυρίως για την εκπαίδευση και την ενημέρωση που υπάρχει ή καλύτερα δεν υπάρχει στο κοινό ώστε να καταδικάσουμε οποιαδήποτε τέτοια αποτρόπαια πράξη. Ιδιαίτερη έμφαση λοιπόν πρέπει να δοθεί στην εκπαίδευση της ευρύτερης κοινωνίας ώστε κανένας άνθρωπος να μη στιγματίζει τα θύματα με άμεσο ή έμμεσο τρόπο.

Είναι καιρός λοιπόν να ξεκινήσουμε από τους νέους αυτής της κοινωνίας δηλαδή τα σχολεία. Είναι καιρός ο μαθητικός πληθυσμός της χώρας να έχει ολοκληρωμένη και έγκαιρη ενημέρωση από τους αρμόδιους φορείς και τους ειδικούς επιστήμονες της χώρας. Δεν μπορούμε να αφαιρέσουμε το δικαίωμα από ένα ζευγάρι να ανταλλάξει φωτογραφίες ερωτικού περιεχομένου αλλά ούτε και να αποθαρρύνουμε συνεχώς τους νέους. Το σωστό είναι να ενημερωθούν για τους κινδύνους ώστε όταν βρεθούν σε μία κατάσταση απόγνωσης να μπορούν να μιλήσουν και να αντιδράσουν έγκαιρα. Από την άλλη δεν σημαίνει ότι επειδή κάποιος μοιράστηκε προσωπικές ερωτικές στιγμές με ένα άτομο ότι αυτομάτως δίνει και το δικαίωμα δημοσιοποίησης τους».

Τα χιλιάδες views σε αυτές τις σελίδες δείχνουν και τον κόσμο που ψάχνει απεγνωσμένα τέτοιου είδους βίντεο; Σας ανησυχεί και αυτό;

«Φυσικά και με ανησυχεί. Μαζί με την δημοσίευση ευαίσθητου προσωπικού υλικού κυκλοφορούν και τα προσωπικά στοιχεία που αποκαλύπτουν την ταυτότητα του ατόμου που απεικονίζεται σε αυτό. Μέσα από τα χιλιάδες views ο κόσμος που τα ψάχνει απεγνωσμένα ουσιαστικά στιγματίζει με έμμεσο τρόπο τα θύματα οδηγώντας τα ακόμα και σε ακραίες, αυτοκαταστροφικές ενέργειες από την ντροπή και τον φόβο περιθωριοποίησής τους. Αυτά τα views μας αποδεικνύουν ότι ο κόσμος δεν νοιάζεται για τον πλησίον του και τον πόνο που μπορεί να προκαλέσει η αναπαραγωγή τέτοιων πράξεων. Η κοινωνία μας δείχνει την απάθεια του κόσμου όταν κάτι δεν τους αφορά άμεσα. Πολλοί είναι μάλιστα οι άνθρωποι που ρίχνουν το φταίξιμο ακόμη και στο θύμα δικαιολογώντας το με την φράση "ας μην τις έστελνε". Όσο υπάρχουν άνθρωποι που πιστεύουν αυτές τις φράσεις θα υπάρχουν και τέτοια αποτρόπαια εγκλήματα».

Ζέφη Δημαδάμα: Απαιτείται νέο θεσμικό πλαίσιο αντιμετώπισης

Θέση στο θέμα παίρνει μιλώντας στο Newsbomb.gr η Αντιπρόεδρος Γυναικών ΕΣΚ (PesWomen) Ζέφη Δημαδάμα, η οποία υπογραμμίζει πως απαιτείται ένα θεσμικό οπλοστάσιο για να αντιμετωπιστούν ανάλογες περιπτώσεις και να δικαιωθούν τα θύματα.

Συγκεκριμένα λέει:

Η «έμφυλη βία στον κυβερνοχώρο» («Cyber Violence») καταγράφεται ως μια νεο-αναδυόμενη μορφή βίας κατά των γυναικών και όχι μόνο. Συγκλονιστικά είναι τα στοιχεία που έρχονται στο φως και με την περίπτωση γνωστού τηλεοπτικού παρουσιαστή, ο οποίος ανέβαζε ερωτικά βίντεο με τις συντρόφους του στο διαδίκτυο, χωρίς την συναίνεση τους, προκειμένου να ικανοποιήσει τα “θέλω” του, να εκδικηθεί ή απλά για να κάνει “πλάκα”!

Η μη συναινετική πορνογραφία, ή το εκδικητικό πορνό «revengeporn» έχει λάβει μεγάλες διαστάσεις και μπορεί να οδηγήσει τα θύματα που είναι γυναίκες στη συντριπτική πλειοψηφία τους, στο να χάσουν τη δουλειά τους, να απομονωθούν από την οικογένειά ή τον περίγυρο τους αλλά και να αντιμετωπίσουν ψυχολογικές διαταραχές, κατάθλιψη αλλά και αυτοκτονία.

Χρειαζόμαστε νέο εξειδικευμένο, θεσμικό οπλοστάσιο για να αντιμετωπιστούν ανάλογες περιπτώσεις και να δικαιωθούν τα θύματα που διασύρονται από τους “στιβαρούς” συντρόφους τους.

Και ένα σχόλιο...

Πέρα από το ρεπορτάζ και τα δημοσιογραφικά πρέπει, τα θέματα αυτά δεν αφορούν τους τύπους. Θα υπενθυμίσω στους άντρες αναγνώστες αυτό που έμαθα από τον πατέρα μου και τους παππούδες μου. Ο άντρας δεν εκθέτει ποτέ μια Κυρία.

Επίσης άντρας παύει να είναι κανείς από την στιγμή που απλώσει χέρι. Ο Άντρας είναι αυτός που αντέχει τα βάρη και έχει την οικογένεια του ή τους ανθρώπους που είναι μαζί ψηλά…!

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.