Bία ανηλίκων: Στο μικροσκόπιο θύτης και θύμα - Ένα δίπολο με συστημικές διαστάσεις
«Η επόμενη μέρα της βίας αφορά όλους μας». Η ψυχολόγος Σταυρίνα Ψιμοπούλου μιλάει στο Newsbomb.gr με αφορμή το ακραίο περιστατικό της κακοποίησης της 14χρονης μαθήτριας στη Γλυφάδα, για τον κύκλο της βίας.
«Η βία μεταξύ εφήβων αποτελεί ένα περίπλοκο κοινωνικό φαινόμενο με επιπτώσεις που διαρκούν στην ψυχολογική και κοινωνική ανάπτυξή τους. Η αλληλεπίδραση μεταξύ θύτη και θύματος δεν είναι απλώς ένα δίπολο, αλλά εμπεριέχει συστημικές διαστάσεις που περιλαμβάνουν την οικογένεια, το σχολείο και την κοινότητα.
Ο θύτης φέρει ένα στίγμα που ενδέχεται να αποτυπώνει τη δική του κακοποίηση, ψυχολογική, σωματική ή ακόμη και λεκτική, αναδεικνύοντας την ανάγκη για αναγνώριση των αιτίων πίσω από τη βίαιη συμπεριφορά.
Και κάπου εκεί ξεκινά ο κύκλος της βίας
Συναισθήματα όπως θυμός, φόβος, οργή, ντροπή εσωτερικεύονται και εκτονώνονται με επιθετικές συμπεριφορές, είτε απέναντι σε τρίτους είτε απέναντι στον εαυτό.
Η οικογενειακή δομή και οι δυναμικές της, όπως η παρουσία επιθετικών προτύπων ή η συναισθηματική παραμέληση, συνδέονται στενά με την ανάπτυξη τέτοιων επιθετικών συμπεριφορών. Τα θύματα συχνά προέρχονται από περιβάλλοντα όπου η βία και η έλλειψη υποστήριξης είναι κοινά φαινόμενα. Αυτή η αλληλοσυσχέτιση απαιτεί μια συλλογική προσέγγιση στην πρόληψη, με έμφαση στη συνεργασία μεταξύ γονέων, εκπαιδευτικών και κοινωνικών φορέων.
Οι γονείς έχουν καθοριστικό ρόλο στη διαμόρφωση της συναισθηματικής νοημοσύνης και των κοινωνικών δεξιοτήτων των παιδιών τους. Μέσω της ψυχοεκπαίδευσης, της σύνδεσης με τα παιδιά, αλλά και τη σύνδεση σε όλο το σύστημα της οικογένειας, μπορούν να ενισχύσουν τη συναισθηματική υποστήριξη και να προάγουν τις ικανότητες επίλυσης συγκρούσεων. Επιπλέον, το σχολείο είναι ένα σύστημα άκρως καταλυτικό για την ανακούφιση και την αποκατάσταση τέτοιων φαινομένων. Υιοθετώντας προγράμματα κοινωνικής και συναισθηματικής μάθησης, προάγοντας τη θετική αλληλεπίδραση και την ενσυναίσθηση, αλλά και στα πιο απλά βήματα όπως είναι η σύνδεση και η αίσθηση ανήκειν που χρειάζεται κάθε μα κάθε παιδί να αισθάνεται.
Συμπερίληψη, αποδοχή και διατήρηση της εκάστοτε διαφορετικότητας με σεβασμό μέσα στην κάθε τάξη
Η επόμενη μέρα της βίας αφορά όλους μας. Η κοινότητα χρειάζεται και μπορεί να αναλάβει δράση για να δημιουργήσει ασφαλή περιβάλλοντα και να υποστηρίξει τόσο τους θύτες όσο και τα θύματα. Μόνο μέσω μιας συνολικής και συνεργατικής προσέγγισης μπορούμε να διακόψουμε αυτόν τον κύκλο της βίας και να οικοδομήσουμε μια κοινωνία όπου οι νέοι θα μπορούν να αναπτυχθούν υγιώς και να αλληλεπιδρούν ισορροπημένα και συνεξελικτικά».