Τι συμβαίνει με τους λογαριασμούς στα social media όταν ο χρήστης «φύγει» από τη ζωή
Το Facebook εκτιμάται ότι έχει περισσότερους από 2,7 δισεκατομμύρια ενεργούς χρήστες. Ενώ υπάρχουν περίπου 10 έως 30 εκατομμύρια λογαριασμοί αποθανόντων.
Ένας πρόχειρος υπολογισμός δείχνει ότι το συνολικό ποσοστό των νεκρών χρηστών στη μεγαλύτερη πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης στον κόσμο φτάνει το 1%. Ωστόσο, οι αναλυτές λένε ότι ο αριθμός αυτός θα αρχίσει να αυξάνεται γρήγορα με την πάροδο του χρόνου.
Αυτό που παραμένει απορίας άξιον είναι «τι ακριβώς συμβαίνει με τους λογαριασμούς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και συγκεκριμένα στο Facebook όταν ο χρήστης φύγει από τη ζωή;».
Σίγουρα είναι μια σκέψη που έχει περάσει από το μυαλό αρκετών κατά καιρούς. Ορισμένοι άνθρωποι βρίσκουν παρήγορο που το ψηφιακό αποτύπωμα θα παραμείνει ακόμη και αν δεν ζουν, ενώ κάποιοι άλλοι το βρίσκουν απλά ανατριχιαστικό.
Τι είναι το Facebook «Εις μνήμην»
Ορισμένοι μελετητές έχουν ασχοληθεί σχετικά με την αναλογία νεκρών-ζωντανών στα social media τις επόμενες δεκαετίες. Σε ένα από τα άρθρα τους αναφέρεται ότι αν το Facebook σταματούσε να δέχεται νέους χρήστες σήμερα, το 98% των χρηστών του θα ήταν νεκρό μέχρι το 2065.
Αν σκεφτεί κανείς ότι καθημερινά στην πλατφόρμα μπαίνουν 500.000 χρήστες, το συγκεκριμένο σενάριο γίνεται ιδιαίτερα υπερβολικό. Ωστόσο, λαμβάνοντας υπόψη ότι το Facebook είναι πιθανό να γεμίσει από χρήστες τις επόμενες δεκαετίες, μέχρι το 2110, θα υπάρχουν περισσότεροι νεκροί παρά ζωντανοί χρήστες.
Αυτά τα στοιχεία μπορεί να είναι προβλέψεις, ωστόσο, έχουν σημάνει συναγερμό για όλες τις πλατφόρμες μέσων κοινωνικής δικτύωσης, οι οποίες προσπαθούν εδώ και χρόνια να δημιουργήσουν χώρο «συμπλήρωσης» για αυτούς τους λογαριασμούς χωρίς να επηρεάζουν τις λειτουργίες των ενεργών χρηστών.
Το Facebook είναι το μέσο κοινωνικής δικτύωσης εδώ και αρκετά χρόνια που δημιούργησε μια υπηρεσία «μνήμης» στην οποία συμπεριλαμβάνει όλους αυτούς τους λογαριασμούς. Σύμφωνα με αυτό, μετά τον θάνατο ενός χρήστη, η πλατφόρμα παύει αμέσως να είναι ενεργή αφού την ενημερώσουν οι συγγενείς της, μετατρέποντάς την σε χώρο όπου συγγενείς και φίλοι μπορούν να μοιραστούν αναμνήσεις και να εκφράσουν την αγάπη τους εκείνον.
Οι λέξεις «Εις μνήμην» εμφανίζονται δίπλα στο όνομα του προφίλ του εκλιπόντος, ενώ το περιεχόμενο (φωτογραφίες - αναρτήσεις) που μοιράζεται ο εκλιπών, παραμένει στο Facebook και είναι ορατό στο κοινό με το οποίο το μοιράστηκαν. Οι φίλοι του θανόντος μπορούν να μοιράζονται αναμνήσεις στο χρονοδιάγραμμα μόνο εάν οι ρυθμίσεις απορρήτου του λογαριασμού το επιτρέπουν. Ωστόσο, το προφίλ δεν εμφανίζεται πλέον σε διαφημίσεις ή στην ενότητα «Άτομα που μπορεί να γνωρίζετε».
Αξίζει να σημειωθεί πως κανείς δεν μπορεί να συνδεθεί στο λογαριασμό, ενώ όσες σελίδες είχαν ως μοναδικό διαχειριστή έναν αποθανόντα, αφαιρούνται άμεσα από το Facebook.
Ποιος μπορεί να διαχειρίζεται έναν λογαριασμό «Εις μνήμην»;
Σημαντικό είναι επίσης να σημειωθεί πως κανείς δεν μπορεί να συνδεθεί στο λογαριασμό, ενώ όσες σελίδες είχαν ως μοναδικό διαχειριστή έναν αποθανόντα, αφαιρούνται άμεσα από το Facebook. Ο μόνος που μπορεί να έχει πρόσβαση στο προφίλ του είναι ο υπεύθυνος για το λογαριασμό σε περίπτωση θανάτου, ο οποίος ορίζεται απευθείας από τον διαχειριστή του, μέσα από μια σχετική διαδικασία στις ρυθμίσεις του Facebook.
Σύμφωνα με τον κανονισμό της πλατφόρμας, ο χρήστης που έχει οριστεί από τον εκλιπόντα, μπορεί να γράψει μια καρφιτσωμένη δημοσίευση για το προφίλ (π.χ. να κοινοποιήσει ένα τελευταίο μήνυμα ή να παρέχει πληροφορίες σχετικά με την κηδεία), να δει τις δημοσιεύσεις, ακόμα και αυτές με τη ρύθμιση απορρήτου «Μόνο εγώ», να επιλέξει ποιοι μπορούν να βλέπουν και να δημοσιεύουν αφιερώσεις, να αλλάξει το κοινό των δημοσιεύσεων στις οποίες έχετε προστεθεί με ετικέτα, να αφαιρέσει τις ετικέτες που έχουν δημοσιευτεί από άλλους, να απαντά στα νέα αιτήματα φιλίας (π.χ. παλιών φίλων ή συγγενών που δεν είχαν ακόμα λογαριασμό στο Facebook), να αλλάξει την εικόνα προφίλ και τη φωτογραφία εξωφύλλου, να ζητήσει την αφαίρεση του λογαριασμού, να απενεργοποιήσει τον υποχρεωτικό έλεγχο των δημοσιεύσεων και των ετικετών προτού εμφανιστούν στην ενότητα των αφιερώσεων, και τέλος να κατεβάσει ένα αντίγραφο του περιεχομένου που έχει κοινοποιηθεί στο Facebook.
Τι συμβαίνει με τα μηνύματα του αποθανόντα
Ο υπεύθυνος για το λογαριασμό σε περίπτωση θανάτου, δεν μπορεί να συνδεθεί στο λογαριασμό του αποθανόντα και να διαβάσει τα μηνύματά του, να διαγράψει φίλους ή να στείλει αιτήματα φιλίας.
Ο χρήστης πέρα από τον ορισμό του ανθρώπου που θα διαχειριστεί τον λογαριασμό του αφού πεθάνει, έχει τη δυνατότητα να διαλέξει την οριστική διαγραφή τους, κάτι που σημαίνει πως όλα τα μηνύματα, οι φωτογραφίες, οι δημοσιεύσεις, τα σχόλια, οι αντιδράσεις και οι πληροφορίες θα διαγραφούν αμέσως και οριστικά από το Facebook.
Ανάλογες υπηρεσίες διαθέτουν κι άλλες πλατφόρμες, όπως το Twitter και το Google, ωστόσο η διαδικασία είναι αρκετά πιο περίπλοκη καθώς ενδέχεται ο άνθρωπος που έχει οριστεί για τη διαχείριση ενός τέτοιου λογαριασμού να κληθεί να επιβεβαιώσει την ταυτότητα με προσκόμιση κρατικών αποδεικτικών εγγράφων.
Σε κάθε περίπτωση, οι υπεύθυνοι του Facebook και των υπόλοιπων social media καλούν τους χρήστες, όσο βρίσκονται εν ζωή, να ορίσουν κάποιον υπεύθυνο για τη διαχείριση του λογαριασμού όταν πεθάνουν, ή να παραχωρήσουν τους κωδικούς σύνδεσης σε κάποιον κοντινό συγγενή ή φίλο που εμπιστεύονται.
Με αυτό τον τρόπο στο μέλλον ίσως δεν υπάρχουν λογαριασμοί ανθρώπων οι οποίοι συνεχίζουν να λαμβάνουν ευχές για τα γενέθλιά τους στον τοίχο του προφίλ τους, παρά το γεγονός πως έχουν πεθάνει εδώ και χρόνια.
Το Facebook δηλώνει: «Τα προφίλ "Εις μνήμην"είναι ένα μέρος όπου οι φίλοι και η οικογένεια συγκεντρώνονται και μοιράζονται αναμνήσεις μετά τον θάνατο ενός ατόμου».
Προσθέτοντας μερικές επιπλέον συμβουλές για τους φίλους και την οικογένεια αγαπημένων προσώπων, το Facebook γράφει: «Εάν θέλετε να δημιουργήσετε ένα άλλο μέρος για τους ανθρώπους στο Facebook για να μοιράζονται αναμνήσεις από το αγαπημένο σας πρόσωπο, προτείνουμε να δημιουργήσετε μια ομάδα».
Μιλώντας στην Daily Mail, μία χρήστης του Facebook, η Sonya Dhillon εξήγησε πώς το μνημόσυνο προφίλ που δημιουργήθηκε για τον νεαρό ξάδερφό της την βοήθησε όταν έχασε τη ζωή του με τραγικό τρόπο.
«Όταν ο ξάδερφός μου πέθανε, δεν υπήρχε αυτή η επιλογή, έπρεπε να δώσει στον πατέρα του τον κωδικό πρόσβασής του για να μπορέσει να τον ρυθμίσει. Του κάναμε ένα μνημόσυνο, μας αρέσει να το έχουμε εκεί για να μπορούμε να του γράφουμε και να του ευχηθούμε παραδεισένια γενέθλια», ανέφερε.
«Για μένα είναι ωραίο να γνωρίζω ότι οι κοινωνικές δραστηριότητες θα φροντίζονται. Σήμερα, αν κάποιος πεθάνει, το μόνο που κάνουν οι άνθρωποι είναι να πάνε στο σημείο που έχει θαφτεί και για να αναπολήσουν τις αναμνήσεις», πρόσθεσε.
H περίπτωση ενός κοριτσιού που έφτασε στα δικαστήρια
Μία νεαρή κοπέλα είχε ενεργοποιήσει την «αναμνηστική κατάσταση» του προφίλ της, αλλά χωρίς να το γνωρίζουν οι γονείς της. Με την καταγγελία της, όμως, η μητέρα ισχυρίζεται ότι, ως κληρονόμος, θα πρέπει να έχει το δικαίωμα πρόσβασης στο λογαριασμό της νεκρής κόρης της και σε όλο το προσωπικό της περιεχόμενο. Γιατί το Facebook αρνείται την πρόσβαση των γονέων; Η εταιρεία έχει κατ’ επανάληψη τονίσει: «Νιώθουμε την οικογένεια και καταλαβαίνουμε την επιθυμία τους». Ωστόσο, προτεραιότητα για το Facebook έχει η προστασία των δεδομένων των επαφών της νεαρής. Συγκεκριμένα, όποιος είχε ανταλλάξει ιδιωτικά μηνύματα με την κόρη τους, δεν είχε υπολογίσει ότι οι γονείς θα μπορούσαν να τα διαβάσουν κάποια μέρα. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο το Facebook δεν απελευθερώνει το περιεχόμενο. Απέρριψε, επίσης, την πιθανότητα να ελέγξει τον λογαριασμό κάποιος συνεργάτης.
Η απόφαση δικαστηρίου
Οι γονείς πήγαν την υπόθεση στα δικαστήρια. Στα τέλη του 2015, το περιφερειακό δικαστήριο του Βερολίνου αποφάσισε πως έχουν «κληρονομήσει» και το λογαριασμό της κόρης τους στο Facebook και ως εκ τούτου έχουν τη δυνατότητα να δουν τα δεδομένα, που υπάρχουν σε αυτόν. Δύο χρόνια αργότερα, όμως, τον Μάιο του 2017, το Εφετείο του Βερολίνου διόρθωσε αυτή την απόφαση υπέρ του Facebook. «Δεν μας είναι εύκολο να πάρουμε αυτή την απόφαση» δήλωσε τότε ο πρόεδρος.
Το Ανώτατο Δικαστήριο θεωρεί ότι δεσμεύεται από το τηλεπικοινωνιακό απόρρητο. Κατά την άποψή του, το Facebook θα μπορούσε να δημοσιεύσει το περιεχόμενο του λογαριασμού μόνο εάν όλες οι επαφές του κοριτσιού συμφωνήσουν προηγουμένως. Έτσι την τελευταία λέξη έχει τώρα το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο (BGH). Αυτή η διαμάχη είναι εξαιρετικά σημαντική. Κατ’ αρχάς γιατί άπτεται ενός ανθρώπινου δράματος.
Σημειώνεται ότι το συγκεκριμένο πρόβλημα, όμως, δεν αφορά αποκλειστικά την οικογένεια από το Βερολίνο και ούτε μόνο τους χρήστες του Facebook. Ενώ ιδιωτικά έγγραφα, όπως επιστολές ή ημερολόγια, συνήθως πηγαίνουν στους κληρονόμους, δεν συμβαίνει το ίδιο και με το ψηφιακό περιεχόμενο αφού τα e-mails, οι φωτογραφίες ή φωνητικά αρχεία συχνά δεν βρίσκονται στον τοπικό σκληρό δίσκο ή σε κάποιο memory stick, αλλά είναι αποθηκευμένα σε κάποιο «σύννεφο» (Cloud) από servers.
Διαβάστε επίσης
Facebook: Ο «βασιλιάς» των social media έκλεισε τα 20 - Από τα «like» στην...Τεχνητή Νοημοσύνη
Facebook: Διέρρευσαν στο Dark Web εκατοντάδες χιλιάδες username - Αλλάξτε άμεσα κωδικό
Γιατί δεν είναι κακό που Instagram και Facebook γίνονται συνδρομητικά;