Η «ζώνη του λυκόφωτος» του ωκεανού αποκαλύπτει μυστικά για την κλιματική αλλαγή
Το Boaty McBoatface πέρασε 55 ημέρες στη θάλασσα πριν βγει στη στεριά στη Σκωτία
Το πιο διάσημο ρομπότ του Ηνωμένου Βασιλείου, το Boaty McBoatface, αναδύθηκε στην επιφάνεια έπειτα από 55 ημέρες στη θάλασσα. Το Boaty ολοκλήρωσε μια επιστημονική «οδύσσεια» άνω των 2.000 χιλιομέτρων από την Ισλανδία, που θα μπορούσε να αλλάξει όσα γνωρίζουμε για τον ρυθμό της κλιματικής αλλαγής.
Τα βάθη του ωκεανού, που συχνά αναφέρονται ως «ζώνη του λυκόφωτος», είναι εξαιρετικά μυστηριώδη. Λειτουργώντας ως τα μάτια και τα αυτιά των επιστημόνων, το Boaty έκανε το μεγαλύτερο ταξίδι που έχει γίνει μέχρι τώρα από υποβρύχιο.
Χρήσιμες πληροφορίες για την κλιματική αλλαγή
Χάρη στην προηγμένη τεχνολογία που ήταν τοποθετημένη στο υποβρύχιο η επιστημονική κοινότητα έλαβε πληροφορίες που εξηγούν τον ρυθμό αλλά και μερικές «κρυφές» αιτίες της κλιματικής αλλαγής.
Συγκεκριμένα, οι επιστήμονες προσπαθούν να καταλάβουν κάτι που ονομάζεται βιολογική “αντλία άνθρακα”. Πρόκειται για μια σταθερή και τεράστια κίνηση άνθρακα μέσα στους ωκεανούς. Μικροσκοπικά φυτά που απορροφούν άνθρακα αναπτύσσονται κοντά στην επιφάνεια του ωκεανού. Εκεί, τα -μικροσκοπικά- ζώα τρώνε τα φυτά με αποτέλεσμα η ποσότητα του άνθρακα να παραμένει στον πυθμένα του ωκεανού και συνεπώς να μειώνεται η ποσότητα του διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα. Κάτι τέτοιο συμβάλλει δραστικά στην κλιματική αλλαγή, για την οποία κατά κύριο λόγο ευθύνεται ο ανθρώπινος παράγοντας.
Την ίδια ώρα, η θέρμανση των ωκεανών που προκαλείται από την κλιματική αλλαγή εξακολουθεί να προβληματίζει τους επιστήμονες. Το υποβρύχιο ήταν πλήρως εξοπλισμένο με αισθητήρες που έλεγχαν τις βιολογικές και χημικές συνθήκες, μετρούσαν τα επίπεδα οξυγόνου, ενώ κατέγραφαν διαδικασίες όπως είναι η φωτοσύνθεση. Με άλλα λόγια λειτούργησε σαν κινητό εργαστήριο προκειμένου να βοηθήσει τους επιστήμονες.
Το πρόγραμμα στο οποίο εντάχθηκε η δραστηριότητα του υποβρυχίου ονομάζεται BioCarbon, του Εθνικού Κέντρου Ωκεανογραφίας, του Πανεπιστημίου του Southampton και του Heriot-Watt στο Εδιμβούργο. Δύο επιστήμονες που συμμετείχαν, η δρ. Στέφανι Χένσον και ο δρ. Μαρκ Μουρ μίλησαν για τα ευρήματά τους.
«Μετράμε τι συμβαίνει στον ωκεανό με το φυτοπλαγκτόν και γενικότερα τα φυτά που αναπτύσσονται εκεί. Κοιτάμε το μικρό ζωοπλαγκτόν. Μετράμε επίσης, τα σφαιρίδια των κοπράνων που παράγουν τα ζώα», εξήγησε η Στέφανι Χένσον, επικεφαλής επιστήμονας στο ερευνητικό ταξίδι στην Ισλανδία. Συμπλήρωσε πως «το κλίμα μας θα ήταν σημαντικά θερμότερο αν δεν υπήρχε η “αντλία άνθρακα”», είπε η Στέφανι. Χωρίς αυτό τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στην ατμόσφαιρα θα ήταν περίπου 50% υψηλότερα, πρόσθεσε.
Τα νερά ανοιχτά της Ισλανδίας προσελκύουν τεράστιες ποσότητες φυτών και θαλάσσιων ζώων την άνοιξη. Εξ ου και έγινε το ιδανικό περιβάλλον για να εστιάσουν την προσοχή τους οι επιστήμονες, προκειμένου να δουν πώς η ζωή αλληλεπιδρά με το διοξείδιο του άνθρακα, εξήγησε ο Μαρκ Μουρ, ερευνητής.
Υπάρχουν ενδεικτικά σημάδια από την έρευνα ότι η “αντλία άνθρακα” μπορεί να εξασθενήσει στο εγγύς μέλλον. Η ομάδα κατέγραψε πολύ μικρότερη παραγωγή των μικροσκοπικών φυτών και ζώων από ό,τι περίμενε την άνοιξη.
«Εάν αυτή η τάση συνεχιστεί τα επόμενα χρόνια, τότε η βιολογική “αντλία άνθρακα” θα εξασθενήσει περισσότερο, κάτι που θα μπορούσε να οδηγήσει σε περισσότερο διοξείδιο του άνθρακα στην ατμόσφαιρα», είπε η Στέφανι.
Ελπίζουν ότι το έργο τους θα τροφοδοτήσει τα τεράστια κλιματικά μοντέλα που προβλέπουν πώς και πότε θα αυξηθεί η παγκόσμια θερμοκρασία και ποια μέρη θα επηρεαστούν περισσότερο.
Ο δρ. Άντριαν Μάρτιν, ο οποίος διευθύνει το έργο BioCarbon, εξήγησε ότι η έρευνα στοχεύει στο να κατανοήσει καλύτερα πώς οι ωκεανοί αποθηκεύουν άνθρακα.
Μερικοί επιστήμονες και επιχειρηματίες πιστεύουν ότι μπορούμε να αλλάξουμε τεχνητά τον ωκεανό, για παράδειγμα αλλάζοντας τη χημεία του, με την ελπίδα ότι θα απορροφούσε περισσότερο άνθρακα. Αλλά όλα αυτά τα σενάρια είναι για την ώρα σε πειραματικό στάδιο, ενώ δέχονται και σκληρή κριτική.
Με την πρώτη φάση της έρευνας να έχει ολοκληρωθεί, το υποβρύχιο Boaty είναι καθ' οδόν για το Σαουθάμπτον. Σε λίγες εβδομάδες οι επιστήμονες θα επιστρέψουν στην Ισλανδία, για να συγκρίνουν τη ζωή εκεί την άνοιξη με το φθινόπωρο. Οι ανακαλύψεις τους θα συμβάλλουν ώστε να κατανοήσουμε καλύτερα το πώς θα αλλάξει ο πλανήτης μας που θερμαίνεται και θα βρούμε λύσεις για να περιορίσουμε τη ζημιά.
*Με πληροφορίες από BBC