«Μαύρη Ομορφιά»: Ο μετεωρίτης που βρέθηκε στη Γη το 2011, αποκαλύπτει νέα στοιχεία για τον Άρη

Ένα ορυκτό παγιδευμένο σε έναν αρειανό μετεωρίτη που έπεσε στη Γη αποκάλυψε ίχνη νερού στον Άρη που χρονολογούνται 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια πριν, σύμφωνα με νέα έρευνα. Ο κόκκος ζιρκονίου μπορεί να περιέχει τις παλαιότερες άμεσες ενδείξεις αρχαίου θερμού νερού στον κόκκινο πλανήτη, το οποίο μπορεί να παρείχε περιβάλλοντα όπως οι θερμές πηγές που συνδέονται με τη ζωή στη Γη.

Όπως αναφέρει το CNN, η ανακάλυψη ανοίγει νέους τρόπους κατανόησης για το αν ο Άρης ήταν ποτέ κατοικήσιμος στο αρχαίο παρελθόν του. Προσθέτει επίσης περισσότερη υποστήριξη στις παρατηρήσεις που έχουν ήδη συγκεντρωθεί από τα διαστημόπλοια που βρίσκονται σε τροχιά και περιπλανώνται στον κόκκινο πλανήτη, τα οποία έχουν εντοπίσει στοιχεία για το πού υπήρχαν κάποτε ποτάμια και λίμνες στην επιφάνεια του Άρη.

Αλλά παραμένουν βασικά ερωτήματα σχετικά με το πότε ακριβώς εμφανίστηκε για πρώτη φορά νερό στον Άρη και πώς εξελίχθηκε -και εξαφανίστηκε- με την πάροδο του χρόνου.

Οι επιστήμονες ανέλυσαν ένα δείγμα από τον μετεωρίτη «Black Beauty» (Μαύρη Ομορφιά), επίσης γνωστό ως NWA 7034, που βρέθηκε στην έρημο Σαχάρα το 2011. Ο μετεωρίτης εκτινάχθηκε από την επιφάνεια του Άρη αφού ένα άλλο ουράνιο αντικείμενο χτύπησε τον πλανήτη πριν από 5 έως 10 εκατομμύρια χρόνια, και θραύσματά του αποτέλεσαν βασική πηγή μελέτης του αρχαίου Άρη εδώ και χρόνια.

Η νέα μελέτη, που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Science Advances στις 22 Νοεμβρίου, επικεντρώθηκε σε έναν μόνο κόκκο του ορυκτού ζιρκονίου που εντοπίστηκε μέσα στον μετεωρίτη. Η ανάλυση της ομάδας δείχνει ότι το νερό ήταν παρόν μόλις 100 εκατομμύρια χρόνια μετά τον σχηματισμό του πλανήτη, γεγονός που υποδηλώνει ότι ο Άρης μπορεί να ήταν σε θέση να υποστηρίξει ζωή σε κάποιο σημείο της ιστορίας του.

«Τα δεδομένα μας υποδηλώνουν την παρουσία νερού στο φλοιό του Άρη σε χρόνο συγκρίσιμο με τις πρώτες ενδείξεις για νερό στην επιφάνεια της Γης, πριν από περίπου 4,4 δισεκατομμύρια χρόνια», ανέφερε σε ανακοίνωσή του ο επικεφαλής της μελέτης Jack Gillespie, ερευνητής στη Σχολή Γεωεπιστημών και Περιβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Λωζάνης στην Ελβετία. «Η ανακάλυψη αυτή παρέχει νέα στοιχεία για την κατανόηση της πλανητικής εξέλιξης του Άρη, των διεργασιών που έλαβαν χώρα σε αυτόν και της δυνατότητάς του να έχει φιλοξενήσει ζωή».

Ορυκτά ως κάψουλες χρόνου

Οι πέτρες μπορούν να δώσουν απαντήσεις σε μερικά από τα μεγαλύτερα ερωτήματα που παραμένουν σχετικά με τον Άρη, όπως το πόσο νερό υπήρχε και αν υπήρξε ποτέ ζωή στον πλανήτη. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο μετεωρίτες όπως ο Black Beauty παρουσιάζουν τόσο μεγάλο ενδιαφέρον για τους επιστήμονες. Ο Carl Agee, καθηγητής και διευθυντής του Ινστιτούτου Μετεωριτικής στο Πανεπιστήμιο του Νέου Μεξικού, παρουσίασε για πρώτη φορά τον διαστημικό βράχο στην επιστημονική κοινότητα το 2013.

«(Ο μετεωρίτης Black Beauty) περιέχει εκατοντάδες θραύσματα πετρωμάτων και ορυκτών, το καθένα με διαφορετικό μέρος της 4,5 δισεκατομμυρίων ετών ιστορίας του Άρη», δήλωσε σε email ο συν-συγγραφέας της μελέτης Dr. Aaron Cavosie, πλανητικός επιστήμονας και ανώτερος λέκτορας του Κέντρου Διαστημικής Επιστήμης και Τεχνολογίας του Πανεπιστημίου Curtin. «(Είναι) η μόνη πηγή κομματιών για το γεωλογικό "παζλ" κατά την περίοδο του αρχαίου Άρη (Noachian Period)».

Η περίοδος Noachian έλαβε χώρα από 4,1 έως 3,7 δισεκατομμύρια χρόνια πριν και λίγα είναι γνωστά για αυτήν, αν και είναι ζωτικής σημασίας να κατανοηθεί, επειδή χρησιμεύει ως «η πρώτη σελίδα στο βιβλίο της ιστορίας του Άρη», δήλωσε ο Cavosie.

Αλλά ο Black Beauty αποκάλυψε μερικά από τα μυστικά του. Πολλά από τα θραύσματα πετρωμάτων που περιέχει ο μετεωρίτης δείχνουν ότι ο αρειανός φλοιός υπέστη μια σειρά από συγκρούσεις, προκαλώντας τεράστιες ανακατατάξεις στην επιφάνεια του πλανήτη, είπε.

Ο διαστημικός βράχος περιέχει επίσης τα παλαιότερα γνωστά κομμάτια του Άρη, συμπεριλαμβανομένων των παλαιότερων ζιρκονίων, δήλωσε ο Cavosie.

Το ζιρκόνιο, που χρησιμοποιείται σε προϊόντα όπως κοσμήματα, κεραμικά πλακάκια και ιατρικά εμφυτεύματα, είναι ένα ανθεκτικό ορυκτό που μπορεί να βοηθήσει τους επιστήμονες να κοιτάξουν στο παρελθόν και να προσδιορίσουν τις συνθήκες που επικρατούσαν όταν κρυσταλλώθηκε, συμπεριλαμβανομένης της θερμοκρασίας εκείνη την εποχή και του κατά πόσον το ορυκτό αλληλεπιδρούσε με το νερό.

«Το ζιρκόνιο περιέχει ίχνη ουρανίου, ενός στοιχείου που λειτουργεί ως "ρολόι"», δήλωσε ο Gillespie. «Το στοιχείο αυτό διασπάται σε μόλυβδο με την πάροδο του χρόνου με έναν συγκεκριμένο ρυθμό. Συγκρίνοντας την αναλογία ουρανίου που έχει μετατραπέι σε μόλυβδο, μπορούμε να υπολογίσουμε την ηλικία σχηματισμού των κρυστάλλων».

Το ζιρκόνιο στον Black Beauty ήταν αναλλοίωτο από το ταξίδι του στη Γη αλλά και κατά την πύρινη είσοδό του στην ατμόσφαιρα του πλανήτη μας προτού συντριβεί στη Σαχάρα, επειδή ήταν προστατευμένο από τη θέση του στο εσωτερικό του μετεωρίτη, δήλωσε ο Cavosie.

Κατά τη διάρκεια της ανάλυσης του κόκκου ζιρκονίου, η ομάδα μελέτης εντόπισε ασυνήθιστες ποσότητες σιδήρου, νατρίου και αλουμινίου, γεγονός που υποδηλώνει ότι υγρά που ήταν πλούσια σε νερό άφησαν αυτά τα ίχνη στο ζιρκόνιο καθώς σχηματίστηκε πριν από 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια. Τέτοια στοιχεία δεν βρίσκονται συνήθως σε κρυσταλλικό ζιρκόνιο, δήλωσε ο Cavosie.

«Μπορούσαμε να καταλάβουμε από τα μοτίβα του τρόπου με τον οποίο ο σίδηρος, το αλουμίνιο και το νάτριο βρίσκονται μέσα στο ζιρκόνιο ότι ενσωματώθηκαν στον κόκκο καθώς μεγάλωνε», δήλωσε ο Cavosie.

Στη Γη, τα ζιρκόνια από υδροθερμικά συστήματα - τα οποία σχηματίζονται όταν το νερό θερμαίνεται από την υπόγεια ηφαιστειακή δραστηριότητα, όπως η ανοδική ροή θερμού μάγματος - έχουν παρόμοια μοτίβα με αυτά που βρέθηκαν στο Black Beauty.

Αν υπήρχαν υδροθερμικά συστήματα στον αρειανό φλοιό πριν από 4,45 δισεκατομμύρια χρόνια, το υγρό νερό πιθανότατα έφτασε στην επιφάνεια.

«Η εμπειρία μας στη Γη δείχνει ότι το νερό είναι ζωτικής σημασίας για οικότοπους ικανούς να υποστηρίξουν ζωή», δήλωσε ο Cavosie. «Πολλά περιβάλλοντα στη Γη φιλοξενούν ζωή σε συστήματα θερμού νερού, συμπεριλαμβανομένων των θερμών πηγών και των υδροθερμικών πηγών. Τέτοια περιβάλλοντα μπορεί να έχουν δώσει το έναυσμα για την εμφάνιση των πρώτων μορφών ζωής στη Γη. Η νέα μας μελέτη δείχνει ότι ο φλοιός του Άρη ήταν ζεστός και υγρός κατά αρχαία περίοδο, πράγμα που σημαίνει ότι μπορεί να υπήρχαν κατοικήσιμα περιβάλλοντα εκείνη την εποχή».

Σχετικές ειδήσεις

• Η ζωή στον Άρη θα έφερνε τρομακτικές αλλαγές στο ανθρώπινο σώμα - Τι φοβούνται οι επιστήμονες
• Η ανακάλυψη του αιώνα από την NASA: Βρέθηκαν ιστοί αραχνών στον Άρη -Δείτε τις εικόνες
• Επιστήμονες δίνουν νέες αποδείξεις ότι ο Άρης είχε κάποτε ωκεανό