Πεφταστέρια: Την Τρίτη το βράδυ μην ξεχάσετε να κάνετε μια ευχή...

Τι είναι όμως τα πεφταστέρια;

Οι Περσείδες είναι βροχή διαττόντων (μετέωρα ή πεφταστέρια όπως είναι κοινώς γνωστά στην παράδοση, τα οποία, σύμφωνα με την λαϊκή δεισιδαιμονία, όταν τα βλέπεις να πέφτουν μπορείς να κάνεις μια ευχή που θα πραγματοποιηθεί). Στην πραγματικότητα δεν είναι αστέρια που «πέφτουν».

Πρόκειται για μικρά κομμάτια (μέχρι και σε μορφή σκόνης) τα οποία είναι απομεινάρια του κομήτη Σουίφτ-Τάτλ (109P/Swift-Tuttle) και όταν εισέρχονται στην ατμόσφαιρα της Γης με τεράστιες ταχύτητες καίγονται εξαιτίας της τριβής με την ατμόσφαιρα μέσα σε δευτερόλεπτα.

Όποια από αυτά είναι αρκετά μεγάλα ώστε να φτάσουν στην επιφάνεια της Γης ονομάζονται μετεωρίτες, ενώ όσα είναι τόσο λαμπρά που φαίνονται να σχίζουν τον ουρανό ονομάζονται βολίδες. Συνήθως στο μέγιστο της βροχής πέφτει ένα μετέωρο το λεπτό. Ονομάζονται Περσείδες, επειδή το ακτινοβόλο σημείο τους προβάλλεται στον αστερισμό Περσέα, φαίνεται δηλαδή σαν να έρχονται από την κατεύθυνση αυτή.

Το μεγαλύτερο μέρος του υλικού αυτού από τον κομήτη Σουίφτ-Τάτλ περιπλανάται στον διαπλανητικό χώρο εδώ και χίλια περίπου χρόνια αφότου εγκατέλειψε τον κομήτη. Υπάρχει ωστόσο και μία σχετικώς νέα συνιστώσα, μία λωρίδα υλικού που αποσπάσθηκε από τον κομήτη το έτος 1862. Ο ρυθμός των μετεώρων όταν η Γη συναντήσει αυτή την, πυκνή ακόμα, λωρίδα είναι πολύ υψηλότερος από ό,τι κατά την υπόλοιπη βροχή.

Αναφέρονται παρατηρήσεις των Περσείδων εδώ και περίπου 20 αιώνες, με αρχαιότερη αναφερόμενη από την Άπω Ανατολή. Μία λαϊκή ονομασία της βροχής αυτής σε Ρωμαιοκαθολικές χώρες είναι «Δάκρυα του Αγίου Λαυρεντίου», καθώς στις 10 Αυγούστου τιμάται η μνήμη του μαρτυρίου του.

Η αρχή της βροχής είναι ορατή από τα μέσα Ιουλίου κάθε χρόνο, με την κορύφωση μεταξύ 9 και 14 Αυγούστου, οπότε ο ρυθμός των μετεώρων φθάνει τα 60 και πλέον ανά ώρα. Εξαιτίας της τροχιάς του κομήτη, από την οποία εξαρτάται η θέση του ακτινοβόλου σημείου, οι Περσείδες παρατηρούνται κυρίως να διασχίζουν το Βόρειο Ημισφαίριο της ουράνιας σφαίρας. Καθώς συμβαίνει με όλους τους διάττοντες αστέρες, ο ρυθμός τους μεγιστοποιείται κατά το χρονικό διάστημα αμέσως πριν την αυγή. Το 2009, ο μέγιστος Ζενίθιος Ωριαίος Ρυθμός προβλέφθηκε σε περίπου 120.

Το φαινόμενο θα κορυφωθεί τη νύχτα της 12ης Αυγούστου και όπως εξήγησε στο ΑΠΕ - ΜΠΕ ο Μάνος Καρδάσης, από το σύλλογο ερασιτεχνικής αστρονομίας, όσοι θέλουν να το παρατηρήσουν πιο εύκολα, μπορούν να ξενυχτήσουν και να στρέψουν το βλέμμα τους στον ουρανό από τις 10 το βράδυ της 12ης Αυγούστου, έως τα ξημερώματα της 13ης Αυγούστου. Το αστρονομικό φαινόμενο μπορεί να φτάσει έως τα 100 μετέωρα ανά ώρα.
Σύμφωνα με τον κ. Καρδάση, ταυτόχρονα με τις Περσείδες αυτή την περίοδο υπάρχουν ενεργές και άλλες διαττοντικές βροχές, που είναι όμως ασθενέστερες από τις Περσείδες.

Οι Περσείδες θεωρούνται μια από τις πιο εντυπωσιακές βροχές διαττόντων του έτους, καθώς τα «πεφταστέρια» τους είναι κατ' εξοχήν γρήγορα και φωτεινά, συχνά με μακριές πύρινες «ουρές». Μια ανάλυση της NASA για τα έτη 2008 - 2013 δείχνει πως οι Περσείδες παράγουν περισσότερα φωτεινά μετέωρα από κάθε άλλη βροχή διαττόντων. Εμφανίζονται σε όλα σχεδόν τα σημεία του ουρανού και όχι σε ένα συγκεκριμένο μόνο, μολονότι αρχικά φαίνονταν να προέρχονται από την περιοχή του αστερισμού του Περσέα, από όπου πήραν το όνομά τους.

Τα συγκεκριμένα μετέωρα αρχίζουν σε αραιή μορφή να πέφτουν κάποια στιγμή τον Ιούλιο, πυκνώνουν σταδιακά και διαρκούν σχεδόν έως το τέλος του Αυγούστου. Όσο πιο κοντά στην ώρα που χαράζει, τόσο πιθανότερο είναι να δει κανείς με γυμνά μάτια τα συγκεκριμένα «πεφταστέρια» οπουδήποτε στον ουρανό.

Οι Περσείδες προκαλούνται από τα σωματίδια σκόνης που αφήνει πίσω της η τεράστια ουρά, μήκους δεκάδων εκατομμυρίων χιλιομέτρων, του κομήτη 109Ρ/Σουίφτ-Τατλ, που διασταυρώνεται με την τροχιά της Γης. Ο κομήτης -ο οποίος διαθέτει ένα τεράστιο πυρήνα διαμέτρου 26 χιλιομέτρων και για τελευταία φορά εισήλθε στην εσωτερική περιοχή του ηλιακού μας συστήματος τον Δεκέμβριο του 1992- χρειάζεται περίπου 130 χρόνια για να πραγματοποιήσει μια πλήρη περιφορά γύρω από τον Ήλιο.

Τα μετέωρα, που συνήθως έχουν βάρος μικρότερο από ένα γραμμάριο, εισέρχονται στη γήινη ατμόσφαιρα και αναφλέγονται σε ύψος περίπου 100 χλμ. Καθώς πλησιάζουν προς το έδαφος με μεγάλη ταχύτητα, διαλύονται από την τριβή και την υπερθέρμανση, αφήνοντας πίσω τους φωτεινά ίχνη. Η Google δημιούργησε σήμερα ένα διαδραστικό doodle για να γιορτάσει την βροχή των Περσειδών του Αυγούστου.

Διαβάστε επίσης:

Βροχή Περσείδων 2014: Το νέο doodle της Google (vid)