Η ιστορία της Κρήτης μέσα από τον τοπικό Τύπο

Mία πολυσήμαντη έκθεση ιστορικών ντοκουμέντων που παράλληλα που παράλληλα συνδυάζεται με τιμητικό αφιέρωμα στον Νίκο Καζαντζάκη έκανε σήμερα πρεμιέρα στο Ηράκλειο Κρήτης.

«Η ιστορία της Κρήτης μέσα από τον τοπικό Τύπο» είναι ο τίτλος της έκθεσης. Οι επισκέπτες μπορούν να περιηγηθούν σε τέσσερις ιστορικές περιόδους: την Τουρκο - αιγυπτιακή, της Κρητικής Πολιτείας, της Μικρασιατικής καταστροφής, αλλά και του Β' Παγκοσμίου Πολέμου και μέσω των εφημερίδων να ανατρέξουν στις μεγάλες και μικρές στιγμές της τοπικής κοινωνίας, τις χαρές και τις συμφορές της, τις αγωνίες και τους πόθους της. Στα πρωτοσέλιδα των εφημερίδων απαθανατίζονται οι προσωπικότητες που διαδραμάτισαν μικρό ή μεγάλο ρόλο στα τοπικά πράγματα, αλλά και η πολιτική κατάσταση που επικρατούσε κάθε φορά στο νησί. Ξεχωριστό ενδιαφέρον έχει η πρώτη εφημερίδα που εκδόθηκε το 1830 στην Κρήτη από την Αιγυπτιακή Διοίκηση.

Πρόκειται για την «Vakayi Giridiye» (ο τίτλος αποδίδεται στα ελληνικά ως Κρητική Εφημερίς), η οποία γραφόταν στην ελληνική και στην αιγυπτιακή γλώσσα. Για περίπου δύο αιώνες ο Κρητικός Τύπος ακολουθεί την πορεία της μεγαλονήσου μέσα από ταραχώδεις αλλά και ομαλές περιόδους. Η έκθεση που ξεδιπλώνει για πρώτη φορά την ιστορία του Τόπου αλλά και του Τοπικού Τύπου, συνδιοργανώνεται από: Τον Οργανισμό Πολιτισμού και Ανάπτυξης Ποταμιών η «Γκουβερνιώτισσα», την Ένωση Συντακτών Ημερήσιων Εφημερίδων Πελοποννήσου - Ηπείρου - Νήσων, καθώς επίσης την Περιφέρεια Κρήτης και τον Δήμο Χερσονήσου.

Στο χώρο εκτίθενται επίσης δύο ιστορικά κειμήλια, που ανήκουν στη συλλογή του μουσείου Τύπου της ΕΣΗΕΠΗΝ, και συγκεκριμένα η ενυπόγραφη επιστολή του Θεόδωρου Κολοκοτρώνη καθώς και το ψήφισμα της Γ' Εθνοσυνέλευσης στην Τροιζήνα το 1827, με το οποίο καλείται ο Ιωάννης Καποδίστριας να έλθει στην Ελλάδα και να αναλάβει την διακυβέρνηση της χώρας. Παράλληλα σε ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα, υλοποιούνται δράσεις και στοχευμένα εκπαιδευτικά προγράμματα - δωρεάν - για μαθητές, ώστε να έρθουν σε επαφή με το αρχειακό υλικό και να αντιληφθούν τι σημαίνει είδηση και γιατί οι εφημερίδες αποτελούν «πηγές» για το παρελθόν και τη γνώση. Να δουν τις αλλαγές στη μετάδοση της είδησης και της ενημέρωσης μέσα στο χρόνο, με χειρόγραφα, έντυπα και ψηφιακή τεχνολογία. Ένα ειδικό πρόγραμμα για μαθητές που συνδυάζει τη γνώση αλλά και το παιχνίδι. Στο πλαίσιο της έκθεσης τιμάται και μια κορυφαία μορφή της ελληνικής λογοτεχνίας, ο πιο μεταφρασμένος σύγχρονος έλληνας συγγραφέας. Ο Νίκος Καζαντζάκης, ξεδιπλώνοντας ωστόσο μόνο τη δράση του ως δημοσιογράφος - ανταποκριτής με κείμενα του που δημοσιεύθηκαν σε αθηναϊκές εφημερίδες.

Ο επισκέπτης της Γκουβερνιώτισσας μπορεί επίσης να περιηγηθεί:

• Στον ανακαινισμένο βυζαντινό ναό της Παναγίας Γκουβερνιώτισσας που είναι κατάγραφος από εξαιρετικές τοιχογραφίες του 14ου αιώνα.
• Στην Έκθεση Εκκλησιαστικών Κειμηλίων, όπου εκτίθενται τα ξυλόγλυπτα τέμπλα της Γκουβερνιώτισσας, ιερά ευαγγέλια, ο Κώδικας της Μονής, χειροποίητα ιερατικά άμφια, εκκλησιαστικά σκεύη (άγια ποτήρια, λόγχες, σταυροί) ενώ σε διπλανή αίθουσα φιλοξενούνται αντίγραφα των φορητών εικόνων της μονής που είναι έργα του 16ου αιώνα.
• Επίσης στις ειδικές προθήκες μέσα από τις οποίες ξετυλίγεται ένα τμήμα της ιστορίας της Μονής. Ο ρόλος της στην Κρητική Επανάσταση (εκτίθεται και οπλισμός της εποχής εκείνης), στην δημιουργία σχολείων και εκτίθενται έγγραφα που επιβεβαιώνουν την οικονομική ενίσχυση που έστελνε στη δημογεροντία του Ηρακλείου.
• Στη Λαογραφική γωνιά που παρουσιάζει ένα σημαντικό δείγμα του ανεκτίμητου θησαυρού της παράδοσης μας. Τα παλιά εκθέματα σε ταξιδεύουν πίσω στο χρόνο και στο τρόπο ζωής στο κρητικό σπίτι μέχρι στην τέχνη της υφαντικής με τον παραδοσιακό αργαλειό.
• Στην έκθεση ταμάτων που παρουσιάζεται η ιστορία και η χρήση των αναθηματικών αντικειμένων. Περικλείουν παράκληση, ικεσία, ευχαριστία και προσφορά αλλά και απόδειξη θεραπείας και σωτηρίας του ικέτη πιστού, αντικείμενα τόσο γνωστά και προσφιλή σε όλους μας.
• Στον Βοτανικό κήπο και την υπεραιωνόβια ελιά που είναι μνημείο της φύσης καθώς η ηλικία της εκτιμάται πολλών αιώνων και τέλος να θαυμάσει την εκπληκτική θέα προς την Λαγκάδα.