Η θρυλική πυργοπολιτεία της Μάνης με τα γραφικά σοκάκια που σε ταξιδεύουν στο παρελθόν
Η Βάθεια βρίσκεται στο νότιο άκρο του ακρωτηρίου Ταίναρο, στην καρδιά της Λακωνίας. Απέχει 92 χιλιόμετρα από την Σπάρτη και είναι ένας από τους πιο εντυπωσιακούς παραδοσιακούς οικισμούς που μοιάζει με ακρόπολη κτισμένη στην κορυφή του λόφου.
Ολόκληρος ο οικισμός αποτελεί μνημείο της αρχιτεκτονικής παράδοσης και θεωρείται ένα από τα πιο όμορφα χωριά της Ευρώπης. Μόλις 2 χιλιόμετρα από την θάλασσα, η Βάθεια αποτελεί ένα ζωντανό μουσείο του τόπου μας με 144 οικήματα, κατανεμημένα σε τέσσερις συνοικίες. Οι περισσότεροι πύργοι χτίστηκαν κατά τον 18ο και 19ο αιώνα, μοναδικά δείγματα λαϊκής οχυρωματικής αρχιτεκτονικής σε ολόκληρη την Ελλάδα.
Ο πύργος ήταν η έδρα και το σύμβολο ισχύος κάθε πατριάς και το ύψος του εξαρτιόταν από την αξία της οικογένειας που το κατείχε. Στην Βάθεια, τα πυργόσπιτα είναι διώροφα ή τριώροφα πέτρινα κτίσματα με πολύ μικρά παράθυρα, τα οποία χρησίμευαν ως πολεμίστρες, ενώ οι πόρτες ήταν πολύ χαμηλές για λόγους ασφαλείας και στατικότητας.
Αρκετά από αυτά διέθεταν και «ζεματίστρες» από όπου έριχναν καυτό λάδι ή νερό για την αποτροπή εισόδου των εισβολέων. Στην Μάνη τα πυργόσπιτα είναι γνωστά και ως «Δυναμάρια», ονομασία που δίνεται και στις γυναίκες της Μάνης, υποδηλώνοντας την βαρύτητα της ύπαρξής τους στην οικογένεια.
Ο λόγος ύπαρξης των πυργόσπιτων δικαιολογείται από την ανάγκη της απόκρουσης των πειρατών και των Τούρκων, αλλά και από το κοινωνικό σύστημα πατριαρχίας που επικρατούσε στην περιοχή. Οι μακροχρόνιοι αιματηροί οικογενειακοί ανταγωνισμοί, («βεντέτες»), είχαν ως αποτέλεσμα την καταστροφή πολλών πύργων, καθώς η κατάρρευση σηματοδοτούσε συνήθως και την κατάρρευση του οικογενειακού γοήτρου.
Κατά την περίοδο της μεγάλης φυγής των κατοίκων της επαρχίας μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο προς τα μεγάλα αστικά κέντρα, οι πύργοι στην Βάθεια μειώθηκαν, ενώ πολλοί καταστράφηκαν.
Λίγο πριν τη δεκαετία του 1980 ζούσαν εκεί 11 άνθρωποι, κυρίως ηλικιωμένες γυναίκες, ώσπου ο ΕΟΤ επιχείρησε την αναστήλωση των -περίπου 70- πυργόσπιτων, δημιουργώντας τουριστικά παραδοσιακά καταλύματα και φέρνοντας στην επιφάνεια την ομορφιά της ξεχασμένης Βάθειας.
Ευτυχώς, κατά την διάρκεια της δεκαετίας του 80’, αρκετά από τα πυργόσπιτα αναστηλώθηκαν και μετατράπηκαν σε τουριστικά καταλύματα.
Σήμερα, ο επισκέπτης βρίσκει πύργους διωρόφους, τριώροφους, καθώς και μερικούς με τέσσερις ορόφους. Οι περισσότεροι είναι αναπαλαιωμένοι αλλά έρημοι. Μία βόλτα στα σοκάκια προσφέρει ένα ιδιαίτερο ταξίδι στο παρελθόν, που αξίζει τον κόπο.