Τρίκαλα: Το χωριό Στουρναραίικα και ο θρύλος που το ακολουθεί

Τα Στουρναραίικα απέχουν 36 χλμ. από τα Τρίκαλα και έχει 545 κατοίκους. Η πρώτη αναφορά που έγινε για το χωριό είναι στην τουρκική απογραφή του 1454/55 με το όνομα «Κούτσαινα».

Σύμφωνα με το θρύλο, από εκείνο το σημείο έπεσαν τρία κορίτσια για να γλιτώσουν από τα χέρια Σαρακηνών ή Τούρκων που τα καταδίωκαν. Στη θέση «Κουκουρέλος», κοντά στο χωριό, υπάρχουν ερείπια κάστρου ελληνιστικών χρόνων. Στο κέντρο του χωριού η πλατεία και η πέτρινη βρύση της σκεπάζονται από τον τρισαιωνόβιο πλάτανο, ένα από τα ελάχιστα, τέτοιου είδους, μνημεία της φύσης. Λίγο έξω από το χωριό υπάρχει η θέση Ψάρρο, ονομασία που οφείλεται στον αρματολό του 1821 καπετάν–Ψαρρό, που σκοτώθηκε σ’ εκείνο το σημείο. Προχωρώντας και φτάνοντας στο βουνό Κυδωνιά, υπάρχει το ομώνυμο σπήλαιο με σταλακτίτες και σταλαγμίτες. Στο χωριό υπάρχουν ακόμη δύο νερόμυλοι, ενώ μπορούμε να συναντήσουμε και λιθοξόους.

Το χωριό ονομάστηκε Στουρναραίικα το 1929 προς τιμήν του Νικολού Στουρνάρη. Οι απόψεις για τη σημασία του ονόματος διίστανται. Κάποιοι υποστηρίζουν πως πρόκειται για λέξη σλαβικής καταγωγής και σημαίνει οικογενειακό χωριό ή ότι πρόκειται για ανθρωπονύμιο, ενώ η άλλη άποψη υποστηρίζει πως προέρχεται από την αλβανική λέξη kuze, που δηλώνει μεγάλο και ρηχό ταψί με γυρισμένα χείλη.

Ήταν η πατρίδα του Νικολού Στουρνάρη, οπλαρχηγού του αρματολικίου «πόρτα κολ» (πολιταρχία), που στις 5 Ιουλίου 1821 κήρυξε την επανάσταση στην περιοχή του Ασπροποτάμου μαζί με τον Χατζηπέτρο και το Λιακατά. Ο Νικολός Στουρνάρης έπεσε στην έξοδο του Μεσολογγίου στις 10 Απριλίου 1826. Στο χωριό δίδαξε το 1777 (κατ’ άλλους το 1779) ο Κοσμάς ο Αιτωλός.

Η παράδοση αναφέρει πως το χωριό επισκέφτηκε ο Ρήγας Βελεστινλής, μεταμφιεσμένος σε ζητιάνο καθώς και ο Γάλλος περιηγητής Πουκεβίλ. Ο L.Hezey το 1858 το χαρακτήρισε ως το σημαντικότερο χωριό της περιοχής. Το χωριό ονομάστηκε Στουρναραίικα το 1929 προς τιμήν του Νικολού Στουρνάρη.

Στα χρόνια της κατοχής και της εθνικής αντίστασης ήταν έδρα της 1ης Μεραρχίας του ΕΛ.ΑΣ. Πριν φτάσουμε στο χωριό, σε ένα από τα πανέμορφα σημεία της διαδρομής, συναντούμε δύο γραφικές γέφυρες, την Πηγή των Θεών και το Εκκλησάκι του Αη-Νικόλα, το οποίο είχε καταστραφεί από κατακλυσμό και μόλις πρόσφατα ανακατασκευάστηκε. Από εκείνο το σημείο είναι ορατός ο εντυπωσιακός καταρράκτης «κοριτσαμπήδημα».