Δημοκρατία του Uzupis: Το ξέρατε ότι στην «καρδιά» της Ευρώπης βρίσκεται ένα... άγνωστο κράτος;
Αν και η ιδέα ενός ανεξάρτητου… καλλιτεχνικού κράτους στην «καρδιά» της λιθουανικής πρωτεύουσας, Βίλνιους, ξεκίνησε ως ένα πρωταπριλιάτικο αστείο στις τάξεις των μποέμ και των καλλιτεχνών, τελικά χάρη σε κάποιος «τρελούς» και ονειροπόλους πήρε μορφή και σήμερα έχει δικό του Σύνταγμα, δικούς του νόμους, τη δική του κυβέρνηση αλλά και το δικό του… Ναυτικό!
Εκεί, όπου οι καλλιτέχνες κάνουν κουμάντο
Το 1995, μία ομάδα Λιθουανών καλλιτεχνών και διανοούμενων έστησε στην πρωτεύουσα της Λιθουανίας το άγαλμα του Αμερικανού μουσικού και συνθέτη Φρανκ Ζάπα. Δύο χρόνια αργότερα την Πρωταπριλιά, η μποέμικη γειτονιά του Βίλνιους, εκεί όπου βρίσκονταν συγκεντρωμένοι καλλιτέχνες, δημιουργοί και «ελεύθερα πνεύματα», ανακοίνωσε την ανεξαρτησία της.
Μάλιστα, οι καλλιτέχνες αυτού του ανεξάρτητου κράτους, της Δημοκρατίας του Ουζούπις, όπως ονομάστηκε, δημιούργησαν τέσσερις εθνικές σημαίες, μία για κάθε εποχή, και θέσπισαν τους νόμους του «έθνους», οι οποίοι περιλαμβάνουν άρθρα όπως, «όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να είναι χαρούμενοι» και «όλοι οι άνθρωποι έχουν δικαίωμα να μην είναι χαρούμενοι». Είκοσι δύο χρόνια μετά, κανένας δεν έχει επιχειρήσει «εισβολή» στη Δημοκρατία του Ουζούπις, η οποία συνεχίζει να αποτελεί δικαίωση του... παράλογου!
Η ιστορία του Ουζούπις είναι παράξενη, αλλά και ενθαρρυντική ταυτόχρονα, καθώς αποδεικνύει τι μπορεί να συμβεί όταν μία ομάδα εκκεντρικών και «ονειροπόλων», (πάντα με την καλή έννοια), μπορεί να δημιουργήσει ελεύθερα χωρίς καμία παρέμβαση.
Όταν η Λιθουανία «έσπασε» τα δεσμά της Σοβιετικής Ένωσης, τα αγάλματα του Λένιν απομακρύνθηκαν (σχεδόν διαλύθηκαν) και οι πέτρινες βάσεις, όπου ήταν τοποθετημένα, έμειναν κενές. Εκείνη την εποχή, όταν η χώρα προσπαθούσε να βρει την εθνική της ταυτότητα και να ξεφύγει από την «σκιά» του κομμουνισμού, ο φωτογράφος και δημόσιος υπάλληλος Saulius Paukstys είδε μία ευκαιρία. «Ήμασταν απελπισμένοι να βρούμε ένα σύμβολο που θα αποτελούσε το τέλος του κομμουνισμού, αλλά ταυτόχρονα θέλαμε να δείξουμε ότι δεν ήταν πάντα πρόβλημα», είπε στον Guardian ο Paukstys. Επέλεξε ως σύμβολο το έργο του μουσικού Φρανκ Ζάπα για να φέρει εις πέρας την ιδέα του και άρχισε να συγκεντρώνει υπογραφές, και παρότι ο συγκεκριμένος καλλιτέχνης δεν είχε καμία σχέση με τη Λιθουανία, πολλοί ήταν αυτοί που ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμά του, αφήνοντας σαστισμένες τις Αρχές της Λιθουανίας.
Τελικά, τα κατάφερε! Ο ροκ σταρ έγινε το σύμβολο του Βίλνιους και μάλιστα φιλοτεχνήθηκε άγαλμά του, του οποίου τα αποκαλυπτήρια έγιναν από τον ίδιο τον δήμαρχο της πόλης!
Ωστόσο, δύο χρόνια αργότερα, την 1 Απριλίου του 1997, οι καλλιτέχνες που ανέδειξαν ως σύμβολο ελευθερίας τον Φρανκ Ζάπα, αποφάσισαν να πάνε ένα βήμα παραπέρα, ανακηρύσσοντας την γειτονία τους το Ουζούπις, που για πολλά χρόνια ήταν εγκαταλελειμμένη, χωρίς βασικές υποδομές, ανεξάρτητο κράτος!
Αν και η Δημοκρατία του Ουζούπις δεν έχει αναγνωριστεί ως επίσημο κράτος, ωστόσο για τους Λιθουανούς αποτελεί σύμβολο, με τον Δήμαρχο του Βίλνιους να συμμετέχει σε πολλές από τις εκδηλώσεις που διοργανώνονται εκεί.
Πώς κυλάει η ζωή στο πιο μικρό ανεξάρτητο κράτος;
Η Δημοκρατία του Ουζούπις βρίσκεται μέσα στο Βίλνιους, έχει έκταση που πλησιάζει το ένα τετραγωνικό χιλιόμετρο και διαθέτει τον δικό της πρόεδρο, τη δική της κυβέρνηση, Σύνταγμα και νόμισμα.
Διαθέτει και το δικό της Ναυτικό, που αποτελείται από τρία – τέσσερα μικρά σκάφη, τα οποία χρησιμοποιούνται κυρίως σε εκδηλώσεις και τελετές. Μέχρι πρόσφατα είχε και στρατό περίπου δέκα ανδρών, αλλά επειδή είναι φιλειρηνική, τους αποστράτευσε.
Το Ουζούπις που στα λιθουανικά σημαίνει «πέρα από το ποτάμι» χωρίζεται από την υπόλοιπη πόλη από τον ποταμό Vilnele. Κάθε χρόνο, την 1η Απριλίου, γιορτάζει την ημέρα της ανεξαρτησίας του, που ονομάζεται «ημέρα του Užupis». Την ημέρα εκείνη, όσοι περνούν τη γέφυρα που οδηγεί στο Ουζούπις, μπορεί να προσθέσουν στο διαβατήριό τους τη σφραγίδα της «χώρας», να χρησιμοποιήσουν το νόμισμά της και να γιορτάσουν πίνοντας από την πηγή στην κεντρική πλατεία, από όπου τρέχει όχι νερό αλλά μπίρα!
Ο υπουργός Εξωτερικών του Užupis Tomas Čepaitis, που είναι κι ένας από τους ιδρυτές του, εξήγησε στο BBC πως η «χώρα» γεννήθηκε μέσα από την αριστοτελική θέση πως κάθε σπουδαία πόλη θα πρέπει να έχει περιορισμένο αριθμό πολιτών.
Όταν εξασφαλίστηκε η ανεξαρτησία της «χώρας», το 1997, ακολούθησε η κατάρτιση του Συντάγματός της, το οποίο συντάχθηκε μέσα σε μόλις τρεις ώρες, ένα καλοκαιρινό απόγευμα του 1998!
Τα 41 άρθρα του συντάγματος συμπυκνώνουν την ουσία των ιδανικών της περιοχής για την ελεύθερη σκέψη, με αναφορές όπως «ο καθένας έχει το δικαίωμα να πεθάνει, αλλά αυτό δεν αποτελεί υποχρέωση», «ο καθένας έχει το δικαίωμα να καταλαβαίνει» αλλά και «ο καθένας έχει το δικαίωμα να μην καταλαβαίνει τίποτα». Το Σύνταγμα περιλαμβάνει ακόμα και τα κατοικίδια της «χώρας», με επισημάνσεις όπως: «ένας σκύλος έχει το δικαίωμα να είναι σκύλος»« και «μία γάτα δεν είναι υποχρεωμένη να αγαπά τον ιδιοκτήτη της αλλά πρέπει να βοηθά, όταν χρειάζεται».
Η λίστα με τα άρθρα του Συντάγματος έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και οι επισκέπτες του κράτους, μπορεί να τα διαβάσουν καθώς αναγράφονται σε μεγάλες πλάκες, οι οποίες κρέμονται κατά μήκος της «Λεωφόρου των Συνταγμάτων».
Αξίζει να σημειωθεί, ότι ο πρόεδρος της χώρας συναντάται με τους υπουργούς του σε τοπικές παμπ και συζητούν χαλαρά. Αν και θέση είναι μόνιμη, αν κουραστεί, έχει τη δυνατότητα να αποσυρθεί για ένα διάστημα και να αναλάβει τα καθήκοντά του κάποιος άλλος από την... κυβέρνηση!
Το Newsbomb.gr επισκέφτηκε την περιοχή ένα όμορφο απόγευμα του Απριλίου, όπου κατέγραψε τις ιδέες και την «τρέλα» των καλλιτεχνών που ζουν εκεί!