Επενδύσεις και clawback: Οι προκλήσεις για τη φαρμακοβιομηχανία μετά την πανδημία

Η αντιαναπτυξιακή επίδραση του clawback από τη μία πλευρά, και οι επενδύσεις της φαρμακοβιομηχανίας από την άλλη με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης των Ευρωπαίων ασθενών στις φαρμακευτικές θεραπείες, συζητήθηκαν σε δύο διαφορετικές θεματικές ενότητες, την Πέμπτη (07/04/2022).

Στη θεματική ενότητα «Ενδυναμώνοντας το σύστημα υγείας» (Powering up healthcare systems: pharmaceutical innovations and industrial strategy), η συζήτηση ανέδειξε τις προκλήσεις του συστήματος υγείας μετά την πανδημία και την αξία της φαρμακευτικής καινοτομίας μέσα από τον πρωταγωνιστικό ρόλο που καλείται να παίξει η ευρωπαϊκή φαρμακοβιομηχανία. Τη συζήτηση συντόνισε η δημοσιογράφος Ξένια Κουναλάκη και συμμετείχαν ο υπουργός Υγείας, Θάνος Πλεύρης, η ευρωβουλευτής Μαρία Σπυράκη, ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ Ολύμπιος Παπαδημητρίου, ο αντιπρόεδρος της ΒΙΑΝΕΞ Κώστας Παναγούλιας και ο αντιπρόεδρος και Γενικός Διευθυντής της GSK Roberto Greco.

Ο υπουργός Υγείας επεσήμανε αρχικά τη στρεβλότητα του μηχανισμού του clawback. Η πανδημία καθυστέρησε την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, όμως μέσα στο 2022 μπαίνουν οι βάσεις για την υλοποίηση των διαρθρωτικών αλλαγών, τόνισε ο κ. Πλεύρης. Τα αποτελέσματα στην εξοικονόμηση στο σύστημα υγείας, θα γίνουν ορατά την επόμενη χρονιά, είπε. Παράλληλα, ο υπουργός Υγείας τόνισε πως η πανδημία της COVID-19 κατέδειξε την ανάγκη η Ευρώπη να διασφαλίσει την απεξάρτησή της από τις άλλες οικονομίες όσον αφορά στην παραγωγή φαρμάκων, ενώ κίνητρα θα πρέπει να δοθούν και στην εγχώρια παραγωγή φαρμάκων.

Στο 48% της δαπάνης το clawback

Ο πρόεδρος του ΣΦΕΕ, Ολύμπιος Παπαδημητρίου, τόνισε ότι υπάρχει από τη μεριά της φαρμακοβιομηχανίας μια δικαιολογημένη επιφύλαξη ως προς την υλοποίηση των μεταρρυθμίσεων, καθώς η συζήτηση αυτή επαναλαμβάνεται την τελευταία δεκαετία. Τόνισε, ότι σε καμία άλλη χώρα της Ευρώπης ο φαρμακευτικός κλάδος δεν καλείται να καταβάλει στην πολιτεία τόσο υψηλό επίπεδο υποχρεωτικών επιστροφών, που στην περίπτωση της Ελλάδας φτάνει το 48% της συνολικής δαπάνης. Παράλληλα, τόνισε την ανάγκη ενίσχυσης της παραγωγής υψηλής καινοτομίας φαρμάκων στη χώρα, χωρίς όμως αυτό να γίνεται εις βάρος των καινοτόμων φαρμάκων που δεν παράγονται στη χώρα, αλλά εφαρμόζοντας πολιτικές που κρατάνε την ισορροπία. Υπενθύμισε ότι ο ΣΦΕΕ και η EFPIA έχουν εκπονήσει και παρουσιάσει στην Πολιτεία μελέτη που τεκμηριώνει το ποσό που λείπει από τη δημόσια φαρμακευτική χρηματοδότηση, ενώ τόνισε την ανάγκη μακροχρόνιας και συγκροτημένης στρατηγικής για το φάρμακο, η οποία θα έχει συνέχεια και θα λαμβάνει υπόψη και τους υπόλοιπους εμπλεκόμενους φορείς στη φαρμακευτική αλυσίδα.

Ο Roberto Greco τόνισε πως την τελευταία δεκαετία ενώ καταγράφεται αυξημένη ζήτηση για φάρμακα και εμβόλια, κυρίως για δημογραφικούς λόγους, η δημόσια χρηματοδότηση παραμένει χαμηλή. Υπογράμμισε, πως περίπου 8.000 φάρμακα και εμβόλια βρίσκονται υπό ανάπτυξη και αρκετά θα μπουν στα ευρωπαϊκά συστήματα υγείας σε λίγο καιρό. Έτσι, θα πρέπει να διασφαλίσουμε πώς οι πολίτες θα έχουν άμεση πρόσβαση στην καινοτομία.

Τέλος, ο Κώστας Παναγούλιας ανέφερε ότι η πανδημία μας έφερε αντιμέτωπους με την ανακάλυψη ότι στην Ευρώπη δεν έχουμε αυτονομία στον φαρμακευτικό τομέα, έχοντας αφήσει την Έρευνα & Ανάπτυξη στις ΗΠΑ και την παραγωγή φαρμακευτικών προϊόντων στην Κίνα και την Ινδία. Στην Ελλάδα δεν παρατηρήθηκαν τα προβλήματα ελλείψεων που αντιμετώπισαν άλλες χώρες και αυτό γιατί οι πολυεθνικές συνέχισαν να τροφοδοτούν την αγορά και οι ελληνικές επιχειρήσεις αντιστάθηκαν στις πιέσεις του κόστους και τροφοδότησαν ασταμάτητα τα νοσοκομεία. Ένας από τους βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής Φαρμακευτικής Στρατηγικής είναι η ενίσχυση και ο επαναπατρισμός της καινοτομίας και της παραγωγής στην Ευρώπη. Παράλληλα, υπογράμμισε πως ο πόλεμος στην Ουκρανία εκτίναξε το κόστος παραγωγής. Το κόστος ενέργειας αυξήθηκε, οι προμηθευτές αύξησαν επίσης το κόστος, σε αντίθεση με το φάρμακο που είναι ίσως ο μόνος κλάδος που δεν μπορεί να αναπροσαρμόσει το κόστος, καθώς απαγορεύονται οι αυξήσεις τιμών. Επεσήμανε ότι η χώρα διαθέτει ισχυρή φαρμακευτική βιομηχανία η οποία μπορεί να φέρει επενδύσεις και να δημιουργήσει περισσότερη προστιθέμενη αξία, εφόσον υπάρχει ένα περιβάλλον προβλέψιμο και φιλικό.

Επενδύσεις για επάρκεια φαρμάκων

Την ίδια ημέρα διεξήχθη και η συζήτηση στρογγυλής τραπέζης με θέμα «EU pharmaceutical Industry: Unlocking investments that safeguard patients’s access». Η συζήτηση αφορούσε στο νέο περιβάλλον της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής αγοράς και στις ευκαιρίες που διαμορφώνουν οι επενδύσεις της ευρωπαϊκής φαρμακοβιομηχανίας με στόχο τη διασφάλιση της πρόσβασης των Ευρωπαίων ασθενών στις φαρμακευτικές θεραπείες. Στη συζήτηση συμμετείχαν ο υπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων κ. Άδωνις Γεωργιάδης, ο γενικός διευθυντής της ένωσης ευρωπαϊκών φαρμακοβιομηχανιών -Medicines for Europe, κ. Adrian Van den Hoven, ο γενικός διευθυντής της ένωσης ιταλικών φαρμακοβιομηχανιών - EGUALIA κ. Μichele Uda, ο αντιπρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας κ. Δημήτρης Δέμος και ο πρόεδρος της ένωσης ασθενών Ελλάδας κ. Νίκος Δέδες. Συντονιστής της συζήτησης ήταν ο Πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας κ. Θεόδωρος Τρύφων.

Στην τοποθέτησή του ο κ. Γεωργιάδης αναφέρθηκε στην υλοποίηση του Εθνικού Σχέδιου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας Ελλάδα 2.0 και επεσήμανε πως η Ελλάδα χρειάζεται να οικοδομήσει ισχυρές συμμαχίες με ευρωπαϊκές χώρες. Τόνισε την επενδυτική δυναμική που σημειώνει η ελληνική φαρμακοβιομηχανία τα τελευταία τρία χρόνια αναφέροντας ταυτόχρονα την ανάγκη ύπαρξης ευέλικτων κανόνων κρατικών ενισχύσεων που θα καταστήσουν τη φαρμακευτική βιομηχανία της Ευρώπης ανταγωνιστική σε παγκόσμιο επίπεδο. Στο πλαίσιο της ομιλίας του ανακοίνωσε, επίσης, ότι στο προσεχές διάστημα θα δημοσιευθεί η πρόσκληση για την υποβολή προτάσεων στο ελληνικό Σημαντικό Έργο Κοινού Ευρωπαϊκού Ενδιαφέροντος – ΣΕΚΕΕ (Important Project of Common European Interest – IPCEI) για τον τομέα της Υγείας. Η συμμετοχή της Ελλάδας στην ευρωπαϊκή πρωτοβουλία ΣΕΚΕΕ για την Υγεία θα ξεκλειδώσει επιπλέον επενδύσεις για τις ελληνικές φαρμακευτικές επιχειρήσεις.

Ο κ. Van den Hoven αναφέρθηκε στα διαθέσιμα ευρωπαϊκά χρηματοδοτικά εργαλεία, τα οποία μπορούν να κινητοποιήσουν σημαντικές επενδύσεις στον κλάδο, ενώ παρουσίασε τις συνολικές επενδύσεις των ευρωπαϊκών φαρμακοβιομηχανιών-μελών της Medicines for Europe. Ανέφερε, επίσης, την ανάγκη επαναπατρισμού της παραγωγής στην Ευρωπαϊκή Ένωση τονίζοντας ότι έχει ανοίξει ένας διάλογος σε επίπεδο Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση και διασφάλιση των φαρμακευτικών αλυσίδων εφοδιασμού, με αποτέλεσμα την επάρκεια των φαρμάκων. Τέλος, τόνισε τις δυσκολίες που προκύπτουν από την ενεργειακή κρίση που δημιούργησε ο πόλεμος στην Ουκρανία για τα οικονομικά φάρμακα που παράγονται στην Ε.Ε λόγω της δραματικής αύξησης του κόστους παραγωγής αυτών.

O κ. Δέμος από την πλευρά της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας αναφέρθηκε στην ανάγκη ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής παραγωγικής βάσης φαρμάκων μέσω της υιοθέτησης κεντρικών πολιτικών σε ευρωπαϊκό επίπεδο όπως π.χ. το κριτήριο της οικονομικά συμφερότερης προσφοράς (MEAT criteria) στην περίπτωση των κεντρικών προμηθειών φαρμάκων. Ο κ. Δέμος τόνισε ιδιαίτερα τη σημασία του κριτηρίου των επενδύσεων του κλάδου οι οποίες δημιουργούν προστιθέμενη αξία για την ευρωπαϊκή οικονομία, διασφαλίζουν την επάρκεια της ευρωπαϊκής φαρμακευτικής αγοράς και εγγυώνται την απρόσκοπτη πρόσβαση των Ευρωπαίων ασθενών σε κάθε απαραίτητη θεραπεία. Στο πλαίσιο αυτό θα μπορούσαν π.χ. να αξιολογούνται ευνοϊκότερα οι παραγωγοί που είναι σε θέση να παράγουν τόσο την πρώτη ύλη όσο και τελικό φαρμακευτικό προϊόν εντός του εδάφους της ΕΕ.

Κλείνοντας, τη συζήτηση, ο κ. Τρύφων αναφέρθηκε στο μεγάλο επενδυτικό πρόγραμμα ύψους 1,2 έως 1,5 δισ. ευρώ που υλοποιεί η ελληνική φαρμακοβιομηχανία, καθώς και στο ελληνικό φάρμακο. Στόχος του προγράμματος είναι η κάλυψη των αναγκών των Ελλήνων ασθενών με τις απαραίτητες φαρμακευτικές θεραπείες, η διατήρηση των τεχνολογικών επιτευγμάτων από την ελληνική βιομηχανία φαρμάκου και η αύξηση της απασχόλησης. Ο κ. Τρύφων τόνισε ότι είναι σημαντικό να υπάρξουν κίνητρα ώστε να διασφαλιστεί η συνέχιση της παραγωγής σε ευρωπαϊκό έδαφος αποτελώντας τον βασικό παράγοντα για την ασφάλεια της εφοδιαστικής αλυσίδας και την αύξηση της ανθεκτικότητας των συστημάτων της Ευρώπης. Οι επενδύσεις του κλάδου θα συμβάλλουν αποφασιστικά στην επίτευξη των στόχων της φαρμακευτικής στρατηγικής της Ε.Ε. για την κάλυψη και προσβασιμότητα σε ποιοτικά και οικονομικά φάρμακα για Έλληνες και Ευρωπαίους ασθενείς.

Διαβάστε επίσης:

Στη Μείζονα Ολομέλεια του ΣτΕ θα κριθεί τελικά η συνταγματικότητα του φαρμακευτικού clawback