Ουσιωδώς όμοια φάρμακα, γενόσημα και off-patent: Μία ελληνική ιστορία παρανόησης
Από το πρώτο μνημόνιο μέχρι και το τρίτο, βάσει του οποίου θα κινηθεί η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ και στον τομέα του φαρμάκου, το επιχείρημα των δανειστών για κάθε παρέμβαση στη φαρμακευτική πολιτική ήταν το ποσοστό διείσδυσης των γενοσήμων στην ελληνική αγορά, το οποίο παρουσιαζόταν ως ένα από τα πιο χαμηλά μεταξύ των χωρών της Ευρώπης, χρησιμοποιώντας ωστόσο ένα μεθοδολογικό τέχνασμα.
Σε όλες τις υπόλοιπες χώρες, η διάκριση γίνεται μεταξύ πρωτότυπων φαρμάκων εντός πατέντας και «ουσιωδώς ομοίων» φαρμάκων. Η δεύτερη κατηγορία περιλαμβάνει τόσο τα γενόσημα όσο και τα off-patent φάρμακα, αυτά δηλαδή που έχουν απολέσει το καθεστώς προστασίας τους. Τα ουσιωδώς όμοια φάρμακα είναι σημαντικά φθηνότερα και προσφέρουν εξοικονομήσεις στα συστήματα υγείας, γι’ αυτό άλλωστε και οι φαρμακευτικές πολιτικές, ιδιαίτερα τα χρόνια της κρίσης και της πολιτικής λιτότητας στην Ευρώπη, στρέφονται στην αύξηση της διείσδυσής τους.
Στην περίπτωση της Ελλάδας, όμως, τα αντίστοιχα ποσοστά που παρουσιάζονται αφορούν μόνο τα γενόσημα, χωρίς να συνυπολογίζονται τα off-patent. Με αυτόν τον τρόπο, προκύπτει ένα όντως χαμηλό ποσοστό διείσδυσης ουσιωδώς ομοίων φαρμάκων, το οποίο όμως δεν ανταποκρίνεται στην πραγματικότητα, τουλάχιστον με βάση την ευρωπαϊκή πρακτική.
Το μεθοδολογικό αυτό τέχνασμα έχει αλυσιδωτές συνέπειες: πρώτον, οι δανειστές να εγκαλούν συνεχώς τη χώρα για τη «φτωχή» διείσδυση των γενοσήμων, τη στιγμή όμως που τα ουσιωδώς όμοια φάρμακα, δηλαδή γενόσημα και off-patent μαζί, συγκεντρώνουν ένα σημαντικό ποσοστό, πολύ μεγαλύτερο από αυτό που παρουσιάζεται.
Επίσης, «θύματα» της παραδοξότητας αυτής της κατάστασης έχουν πέσει και οι γιατροί. Στο σύστημα ηλεκτρονικής συνταγογράφησης η ΗΔΙΚΑ, θεωρώντας σωστά ως ουσιωδώς όμοια φάρμακα και τα off-patent και τα γενόσημα, τα κατατάσσει στην ίδια κατηγορία. Οι γιατροί, ωστόσο, δεσμεύονται από ελάχιστο ποσοστιαίο στόχο συνταγογράφησης γενοσήμων, όπως ορίζουν οι αντίστοιχες υπουργικές αποφάσεις και ως εκ τούτου ζητούν να υπάρχει διάκριση με τα off-patent, για να μη βρεθούν παραβάτες.
Η πολιτεία θα πρέπει να παρέμβει και να δώσει λύση στη σημαντική αυτή παρανόηση. Μία πολιτική για την αύξηση της διείσδυσης των ουσιωδώς όμοιων φαρμάκων θα πρέπει να αντιμετωπίσει τη συντονισμένη προσπάθεια φορέων να ξεχωρίζουν τα γενόσημα από τα off-patent φάρμακα. Παράλληλα, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας θα πρέπει να λάβει υπόψη της τα πραγματικά στοιχεία για το επίπεδο διείσδυσης των ουσιωδώς ομοίων φαρμάκων στην Ελλάδα, για τη χάραξη της φαρμακευτικής πολιτικής.