Ξανθός: Μονόδρομος η διαπραγμάτευση των τιμών αποζημίωσης των ακριβών φαρμάκων
Επιμέλεια: Διονυσία Προκόπη
Συστηματική διακρατική συνεργασία και κοινή δράση στο πεδίο της φαρμακευτικής πολιτικής και κυρίως στον τομέα της διαπραγμάτευσης των τιμών αποζημίωσης των καινοτόμων και ακριβών φαρμάκων, επιδιώκουν έξι χώρες του ευρωπαϊκού Νότου, οι υπουργοί Υγείας των οποίων συναντήθηκαν σήμερα στο Μουσείο της Ακρόπολης, με πρωτοβουλία του Ανδρέα Ξανθού.
Στην πολυμερή συνάντηση συμμετείχαν οι υπουργοί Υγείας της Ελλάδας, της Κύπρου, της Πορτογαλίας, της Ιταλίας, της Μάλτας και της Βουλγαρίας, καθώς και ο εκπρόσωπος του Επιτρόπου Υγείας της Κομισιόν, Δημήτριος Φλωρίνης.
Η πρωτοβουλία του ελληνικού υπουργείου Υγείας έρχεται σε συνέχεια των όσων είχαν συμφωνηθεί στην άτυπη Σύνοδο Υπουργών Υγείας στο Άμστερνταμ και στην κοινή σύσκεψη στο Λουξεμβούργο. Ανάλογες επιτυχημένες πρωτοβουλίες διακρατικής συνεργασίας έχουν ήδη υπάρξει (μεταξύ Βελγίου-Ολλανδίας-Λουξεμβούργου) ή είναι σε εξέλιξη (μεταξύ χωρών των Βαλκανίων, της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης). Έχει επίσης πραγματοποιηθεί ειδική διυπουργική συνάντηση με τη συμμετοχή εκπροσώπων της φαρμακοβιομηχανίας στη Χάγη με πρωτοβουλία της Ολλανδικής Προεδρίας και αναμένεται επόμενη στη Λισσαβόνα τον Οκτώβριο με πρωτοβουλία της Πορτογαλίας.
Ο κ. Ξανθός, στην εισήγησή του, επισήμανε τη δυνατότητα να συνδυαστεί η πρόσβαση των πολιτών σε καινοτόμα φάρμακα με τεκμηριωμένo κλινικό όφελος και θετική επίδραση στην εξέλιξη της νόσου και την ποιότητα ζωής των ασθενών, με την ανάγκη να τηρηθούν οι δημοσιονομικοί περιορισμοί που υπάρχουν σε όλες τις χώρες και να διασφαλιστεί η οικονομική βιωσιμότητα των Δημόσιων Συστημάτων Υγείας.
«Γιατί μπορεί η φαρμακευτική πολιτική να είναι εθνική αρμοδιότητα, όμως η δίκαιη πολιτική τιμών και η σχέση καινοτομίας-διαθεσιμότητας-προσβασιμότητας στο φάρμακο δεν μπορούν να είναι μόνο εθνική υπόθεση. Είναι σημαντικό ζήτημα πολιτικής συνοχής για την ΕΕ να ενισχυθούν μηχανισμοί συνεργασίας και αλληλεγγύης μεταξύ των κρατών-μελών σ’ αυτόν τον τομέα, περιορίζοντας τη δυνατότητα της φαρμακοβιομηχανίας να εκμεταλλεύεται τη δεσπόζουσα ή μονοπωλιακή θέση της στην αγορά και να ασκεί πιέσεις, να απειλεί με αποσύρσεις, να θέτει σε μειονεκτική θέση τους ασθενείς και τα Συστήματα Υγείας ολόκληρων χωρών. Είναι επίσης σημαντική η υιοθέτηση της έννοιας της "προστιθέμενης αξίας" της φαρμακευτικής καινοτομίας, που εμπεριέχει, πέραν των κλινικών και οικονομικών δεδομένων, διαστάσεις κοινωνικές, βιοηθικές και ανθρωπιστικές» τόνισε ο υπουργός Υγείας.
Αναφερόμενος στη χώρα μας, ο κ. Ξανθός υπενθύμισε ότι «τα μέτρα λιτότητας στην Υγεία οδήγησαν σε δραματική μείωση ανθρώπινων και υλικών πόρων, σε θεσμικό και λειτουργικό αποκλεισμό οικονομικά αδύναμων και ανασφάλιστων πολιτών από την πρόσβαση σε επαρκή υγειονομική φροντίδα, οδήγησαν σε ακάλυπτες ανάγκες-ιδιαίτερα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας- και φυσικά σε μεγάλες υγειονομικές ανισότητες στην Ελλάδα».
Ως προς τη φαρμακευτική πολιτική που ασκήθηκε μέχρι σήμερα, τόνισε: «Η δημόσια εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη - που φυσικά ήταν σε προκλητικά υψηλά επίπεδα λόγω ανυπαρξίας οποιουδήποτε μηχανισμού ελέγχου της συνταγογράφησης - υποχώρησε κατά 62% μεταξύ 2009 και 2015, χωρίς όμως να επηρεαστεί ο όγκος των συνταγών, χωρίς να αυξηθεί η διείσδυση των γενοσήμων στην αγορά, χωρίς να αποτραπεί το φαινόμενο της υποκατάστασης φθηνών και αποτελεσματικών φαρμάκων με νεότερα και πολύ ακριβότερα, χωρίς μέριμνα για τη μείωση της οικονομικής επιβάρυνσης των πολιτών, χωρίς καμιά διαπραγμάτευση με τη φαρμακοβιομηχανία αποδεκτών τιμών αποζημίωσης για τα καινοτόμα φάρμακα υψηλού κόστους, που έχουν τα τελευταία χρόνια ραγδαία αύξηση και επικίνδυνα "χωροκατακτητική" συμπεριφορά.
Αυτό λοιπόν που σχεδιάζουμε είναι μια νέα εθνική φαρμακευτική πολιτική, ένα νέο ισχυρό κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στην Πολιτεία, στην κοινωνία και στους φορείς της αγοράς φαρμάκου, που θα καλύπτει τις αυξανόμενες υγειονομικές ανάγκες του πληθυσμού, θα σέβεται τα δικαιώματα των ασθενών, θα ενισχύει την κοινωνική προστασία των αδύναμων, θα διασφαλίζει τη Δημόσια Υγεία και το δημόσιο συμφέρον».
Το στοίχημα, κατά τον κ. Ξανθό, είναι να συνδυαστεί η καθολική και ισότιμη πρόσβαση στα νέα φάρμακα που πραγματικά έχουν αποδεδειγμένο κλινικό όφελος και μετρήσιμη κλινική αποτελεσματικότητα, με την οικονομική δυνατότητα και τη βιωσιμότητα των δημόσιων συστημάτων υγείας των χωρών, ειδικά όσων βρίσκονται σε καθεστώς δημοσιονομικής επιτήρησης και επιτροπείας όπως η Ελλάδα. Σε αυτήν την κατεύθυνση μπορούν να συμβάλουν οι εθνικές εμπειρίες από την ανάπτυξη συστημάτων Αξιολόγησης Τεχνολογίας Υγείας (ΗΤΑ), συστημάτων ηλεκτρονικής διακυβέρνησης που μπορούν να «φιλτράρουν» αποτελεσματικά την προκλητή ζήτηση, διαδικασιών τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων, ώστε «να συμφωνήσουμε πάνω σε κοινούς ορισμούς για την πραγματική καινοτομικότητα κάθε νέου φαρμάκου».
Ο υπουργός Υγείας αναφέρθηκε στη διαπραγμάτευση για τα φάρμακα της ηπατίτιδας C μεταξύ της βιομηχανίας και της ειδικής Επιτροπής του ΕΟΠΥΥ, διαδικασία η οποία ολοκληρώνεται αυτό το διάστημα, «προσδοκώντας θετική κατάληξη και αξιόλογη μείωση των δυσβάστακτων τιμών αποζημίωσης τους».
Τέλος, ο κ. Ξανθός έκανε σαφές ότι «με την πολλαπλασιαστική επίδραση όλων των πρωτοβουλιών σε εθνικό ή διεθνές επίπεδο, οι φαρμακοβιομηχανίες θα πάρουν το μήνυμα ότι η διαπραγμάτευση μιας κοινωνικά αποδεκτής αποζημίωσης στην τιμή των καινοτόμων φαρμάκων, είναι πλέον μονόδρομος».