Παραδοχή ΕΟΦ για τις ελλείψεις φαρμάκων – «Η τιμολογιακή πολιτική πρέπει να αλλάξει»
Άμεση λύση στις παθογένειες και τις δυσλειτουργίες του πλαισίου μέσα στο οποίο καλείται να δραστηριοποιηθεί η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία, ζήτησαν οι εκπρόσωποι του κλάδου, προβλήματα τα οποία επισημάνθηκαν και από την Πολιτεία, κατά την παρουσίαση του σχεδίου δράσης της κυβέρνησης για την ανάπτυξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας.
ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΗΣ ΜΕΛΕΤΗΣ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΤΗΣ ΕΓΧΩΡΙΑΣ ΦΑΡΜΑΚΟΒΙΟΜΗΧΑΝΙΑΣ - ΔΥΝΑΜΙΚΗ ΠΑΡΕΜΒΑΣΗ ΤΟΥ ΘΑΝΑΣΗ ΓΙΑΝΝΑΚΟΠΟΥΛΟΥ
Η μελέτη της εταιρείας «Planet» για λογαριασμό της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας, βάσει της οποίας εκπονήθηκε το σχέδιο δράσης, παρουσιάστηκε σε ειδική εκδήλωση των τριών συναρμόδιων υπουργείων (Υγείας, Οικονομίας, Ανάπτυξης & Τουρισμού, Παιδείας, Έρευνας & Θρησκευμάτων), υπό την αιγίδα της Αντιπροεδρίας της Κυβέρνησης, την Πέμπτη (15/09/2016). Πρόκειται για την πρώτη συγκροτημένη προσπάθεια της κυβέρνησης να εισαγάγει ένα νέο υπόδειγμα και μεθοδολογία για το παραγωγικό μοντέλο της χώρας, με την επιλογή της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας να μην είναι τυχαία, καθώς ο κλάδος συγκεντρώνει ιδιαίτερα χαρακτηριστικά (παραγωγή υψηλής προστιθέμενης αξίας, προσφορά θέσεων εργασίας υψηλής ειδίκευσης, επενδύσεις σε έρευνα και καινοτομία, υψηλό μερίδιο εξαγωγών κ.α).
Η σημερινή κατάσταση, τις συνέπειες της οποίας φιλοδοξεί –αν όχι να καταπολεμήσει- τουλάχιστον να αμβλύνει το κυβερνητικό σχέδιο, χαρακτηρίζεται από ελλείψεις φαρμάκων, καθυστέρηση στις πληρωμές του ΕΟΠΥΥ και των νοσοκομείων προς τη φαρμακοβιομηχανία (την ίδια ώρα που «τρέχουν» δυσβάσταχτα rebate και clawback), περιορισμένη διείσδυση των εγχωρίως παραγόμενων οικονομικών φαρμάκων και ένα στρεβλό σύστημα τιμολόγησης.
Στο αδιέξοδο της παρούσας τιμολογιακής πολιτικής αναφέρθηκε, μεταξύ άλλων, εμφατικά η πρόεδρος του ΕΟΦ, Κατερίνα Αντωνίου, η οποία παραδέχτηκε τις ελλείψεις φαρμάκων λόγω αποσύρσεων, με συνέπεια τις εισαγωγές μέσω ΙΦΕΤ σε πολύ υψηλότερες τιμές. Συγκεκριμένα, η κ. Αντωνίου έφερε ως παράδειγμα συγκεκριμένο σκεύασμα, το οποίο «πριν από δύο ώρες βρήκαμε σε τιμή έξι φορές πάνω» σε σχέση με την τιμή που θα είχε, εάν κυκλοφορούσε στην ελληνική αγορά. Το φαινόμενο των αποσύρσεων οφείλεται στις πολύ χαμηλές τιμές που λαμβάνουν κυρίως παλαιά και ήδη οικονομικά φάρμακα, και καθίστανται ασύμφορα για τις επιχειρήσεις να τα παράγουν και να τα διακινούν. Αυτά τα φάρμακα θα πρέπει να μπορούν να παραχθούν στην Ελλάδα, ανέφερε η πρόεδρος του ΕΟΦ και τόνισε ότι «η τιμολογιακή πολιτική πρέπει να αλλάξει».
Λίγο νωρίτερα, ο κ. Θανάσης Γιαννακόπουλος είχε πραγματοποιήσει μία δυναμική παρέμβαση στην εκδήλωση, θέτοντας στη συζήτηση τα φλέγοντα ζητήματα του κλάδου. «Ακούσαμε για την ανάπτυξη, όμως δεν μιλήσαμε για τις παρούσες συνθήκες. Το θέμα που μας ταλανίζει όλους είναι αυτό των πληρωμών, του rebate, του clawback και του νοσοκομειακού clawback. Παλεύουμε να μαζέψουμε τα χρήματα για να τα δώσουμε στον ΕΟΠΥΥ. Λύστε τις παθογένειες του παρόντος» δήλωσε χαρακτηριστικά. Απαντώντας, στη συνέχεια της εκδήλωσης, στην αγωνία της κυρίας Αντωνίου για τις αναγκαστικές εισαγωγές μέσω ΙΦΕΤ, ο κ. Θανάσης Γιαννακόπουλος δεσμεύθηκε: «Μπορούμε εμείς να παράγουμε τα φάρμακα που αναγκάζεται να εισάγει ο ΙΦΕΤ και να καλύψουμε τις ανάγκες».
Το σχέδιο δράσης της κυβέρνησης
Την πρωτοβουλία εκπόνησης εκπόνησης και υλοποίησης Ολοκληρωμένου Στρατηγικού Σχεδίου Ανάπτυξης και Σχεδίου Δράσης για την αποτελεσματική εφαρμογή των πολιτικών ανάπτυξης και ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, ανέλαβε η Γενική Γραμματεία Βιομηχανίας, αναγνωρίζοντας τόσο την κρίσιμη συμβολή του κλάδου στο εθνικό ΑΕΠ και στην απασχόληση, όσο και την εξωστρέφεια που παρουσιάζει.
Στο χαιρετισμό του, ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιάννης Δραγασάκης, επισήμανε ότι στόχος είναι να υπερβούμε δύο αποτυχημένα μοντέλα του παρελθόντος: το προστατευτικό καθεστώς και την πολιτική τιμολόγησης του φαρμάκου με μοναδικό σκοπό τη δραστική περικοπή της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης. Ο κ. Δραγασάκης τόνισε πως είναι κρίσιμο να τονίσουμε την ανάγκη, αλλά και να δημιουργήσουμε τις προϋποθέσεις, για ένα νέο πρότυπο κοινωνικά υπεύθυνης επιχειρηματικότητας, η οποία θα είναι βιώσιμη, επικεντρωμένη στην ανάπτυξη, θα δημιουργεί νέες θέσεις εργασίας και προσανατολισμένη στην εξωστρέφεια. «Δεν είναι μια μελέτη που θα μείνει στο συρτάρι, είναι ένα σχέδιο δράσης που θα υλοποιηθεί» επισήμανε.
Ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, έκανε λόγο για «μια νέα εθνική φαρμακευτική πολιτική, ένα νέο ισχυρό κοινωνικό συμβόλαιο ανάμεσα στην Πολιτεία, τους επαγγελματίες υγείας, τους επιχειρηματίες στον τομέα του φαρμάκου και την κοινωνία, στηριγμένο σε διαφανείς συμφωνίες, σε σαφείς δεσμεύσεις, σε μηχανισμούς ελέγχου και σε μία νέα κουλτούρα κοινωνικής ευθύνης που έχουμε ανάγκη για να επιβιώσει και το Σύστημα Υγείας και η χώρα». Οι κεντρικές προτεραιότητες της νέας πολιτικής στο χώρο του φαρμάκου είναι:
- Η εγγυημένη πρόσβαση όλων των ανθρώπων, χωρίς διακρίσεις, στα αναγκαία φάρμακα ως κρίσιμος όρος για την καθολική κάλυψη υγείας.
- Η ασθενοκεντρική οπτική και η μεγιστοποίηση του θεραπευτικού οφέλους.
- Η αύξηση της διείσδυσης γενοσήμων στην ελληνική φαρμακευτική αγορά.
- Η συγκράτηση της δημόσιας φαρμακευτικής δαπάνης στα όρια του κλειστού προϋπολογισμού μέσω θεραπευτικών πρωτοκόλλων και συνταγογραφικών «φίλτρων».
- Η διασφάλιση «διαθέσιμου χώρου» για την πραγματική φαρμακευτική καινοτομία μέσω ενός νέου μοντέλου «δίκαιων τιμών» και συστημάτων αξιολόγησης τεχνολογίας υγείας (HTA).
- Η σταδιακή ανακούφιση των πολιτών από την ιδιαίτερα υψηλή συμμετοχή στο κόστος.
- H εθνική και διακρατική διαπραγμάτευση τιμών με τις φαρμακευτικές εταιρείες, ειδικά για τα ΦΥΚ και τα καινοτόμα φάρμακα – «είναι η πρώτη φορά που το κράτος διαπραγματεύεται μέσω της Ειδικής Επιτροπής του ΕΟΠΥΥ προσιτές τιμές αποζημίωσης για μια κατηγορία ακριβών φαρμάκων (ηπατίτιδα C)» ανέφερε ο κ. Ξανθός.
- Η αναβάθμιση του εγκριτικού, ελεγκτικού και αναπτυξιακού ρόλου του ΕΟΦ και του ΙΦΕΤ.
- Η προώθηση της κλινικής έρευνας στη χώρα με γνώμονα την επιστημονική πρόοδο, την ασφάλεια των ασθενών και τη Δημόσια Υγεία.
- Η στήριξη της εγχώριας παραγωγικής δραστηριότητας στον τομέα του φαρμάκου.
Από την πλευρά του ο Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, Κώστας Φωτάκης σημείωσε: «Θεωρούμε ότι ο τομέας του φαρμάκου στη χώρα είναι ένας τομέας έντασης γνώσης και η υποστήριξη των δραστηριοτήτων και έργων της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας είναι κρίσιμης σημασίας. Ο τομέας μας υποστηρίζει συνέργειες μεταξύ των ΑΕΙ, Ερευνητικών Κέντρων και της Φαρμακοβιομηχανίας. Η ΓΓΕΤ σχεδιάζει δράσεις στο πλαίσιο του νέου ΕΣΠΑ ευελπιστώντας ότι η αυτή η στρατηγική θα οδηγήσει –μεταξύ άλλων- και στη δημιουργία θέσεων εργασίας για νέους επιστήμονες ώστε να παραμείνουν στη χώρα ή να επιστρέψουν σε αυτή».
Έξι άξονες, 18 δράσεις, 46 έργα
Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης παρουσιάστηκαν οι έξι άξονες για την ανάπτυξης της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας στους οποίους βασίζεται το Σχέδιο Δράσης, από την «Planet» και την κ. Μάχη Καραγιάννη.
Πιο αναλυτικά το Σχέδιο Δράσης για την ανάπτυξη της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας, αποτελείται από 6 άξονες που εξειδικεύονται σε 18 δράσεις και ένα πλέγμα 46 έργων, υλοποιούμενων κατά περίπτωση τόσο από την πολιτεία και τους αρμόδιους δημόσιους φορείς όσο και από τις ίδιες τις επιχειρήσεις. Οι άξονες και οι βασικές πρωτοβουλίες που περιλαμβάνονται στον καθένα από αυτούς είναι:
Ενίσχυση Ζήτησης Προϊόντων Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας μέσω δράσεων:
- Επανεξέτασης της πολιτικής τιμοδότησης και πλαισίου αποζημιώσεων φαρμάκου
- Ευαισθητοποίησης της κοινής γνώμης για τη χρήση γενοσήμων
Ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας μέσω δράσεων:
- Συνεχούς προσαρμογής στις καλές πρακτικές παραγωγής
- Ενίσχυσης εξωστρέφειας και συνεργασιών
- Ανάπτυξης νέων επιχειρηματικών δραστηριοτήτων
Ενίσχυση δραστηριοτήτων έρευνας και καινοτομίας μέσω δράσεων:
- Στόχευσης της έρευνας και διασύνδεσής της με τη Φαρμακοβιομηχανία
- Διαμόρφωσης ελκυστικού θεσμικού πλαισίου ανάπτυξης Έρευνας και Καινοτομίας και νομικής προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας
Ενδυνάμωση ανθρώπινου δυναμικού μέσω δράσεων:
- Ποσοτικής και ποιοτικής ενίσχυση του ανθρώπινου δυναμικού του κλάδου
- Ανάσχεση του brain drain
Διασφάλιση υποστηρικτικών υπηρεσιών και υποδομών μέσω δράσεων:
- Επιχειρησιακής αναβάθμισης και ενίσχυσης του ρόλου του ΕΟΦ
- Αναβάθμισης Ερευνητικών Υποδομών
- Συστηματικής παρακολούθησης της εγχώριας και διεθνούς αγοράς και των τεχνολογικών εξελίξεων του κλάδου
Βελτίωση περιβάλλοντος χρηματοδότησης μέσω δράσεων:
- Διευκόλυνσης της πρόσβασης και αξιοποίησης χρηματοδοτικών ευκαιριών
- Βελτίωσης του εγχώριου χρηματοπιστωτικού περιβάλλοντος
Οι πρωτοβουλίες – δράσεις για την υλοποίηση του σχεδίου δράσης
Η υφυπουργός Οικονομίας, Ανάπτυξης και Τουρισμού, κ. Θεοδώρα Τζάκρη στην παρέμβασή της υπογράμμισε ότι «το Σχέδιο Δράσης έχει ήδη τεθεί σε εφαρμογή. Στην κατεύθυνση αυτή με απόφαση του Πρωθυπουργού συστήθηκε Διυπουργική Επιτροπή για το συντονισμό και την εφαρμογή του στην οποία συμμετέχουν ο Υπουργός Ανάπτυξης, Οικονομίας και Τουρισμού, η αρμόδια Υφυπουργός για τα θέματα Βιομηχανίας, ο Υπουργός Υγείας και ο Αναπληρωτής Υπουργός Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, αρμόδιος για θέματα Έρευνας και Τεχνολογίας ενώ έχουν παράλληλα συγκροτηθεί οι έξι Ομάδες Εργασίας, μία ανά άξονα του Σχεδίου Δράσης, που θα υποβάλλουν τις προτάσεις τους στη Διυπουργική Επιτροπή και των οποίων οι εργασίες αναμένεται να ξεκινήσουν άμεσα.
Επιπλέον έχει ήδη ξεκινήσει η εφαρμογή μίας σειράς δράσεων άμεσης προτεραιότητας που προβλέπονται στο Σχέδιο Δράσης για την ανάπτυξη της Εγχώριας Φαρμακοβιομηχανίας.
Ειδικότερα, επιπρόσθετα του Αναπτυξιακού Νόμου 4399/2016 που ψηφίστηκε και θα είναι σε πλήρη εφαρμογή σε 2 μήνες και ο οποίος αναγνωρίζει τη φαρμακοβιομηχανία ως έναν από τους εννέα στόχους προτεραιότητας, στο αμέσως προσεχές διάστημα αναμένεται να προκηρυχθούν από το ΕΣΠΑ, στο πλαίσιο του ΕΠΑΝΕΚ, οι πρώτες δράσεις που σχετίζονται με την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της εξωστρέφειας των μεταποιητικών επιχειρήσεων, συμπεριλαμβανομένων των φαρμακοβιομηχανιών, ενώ σειρά άλλων προγραμμάτων ενίσχυσης της μεταποίησης βρίσκονται σε φάση σχεδιασμού, ώστε να προκηρυχθούν εντός του 2016.
Επίσης, έχουν ήδη προκηρυχθεί δράσεις ενίσχυσης των δημόσιων ερευνητικών υποδομών καθώς και δράσεις κατάρτισης και πιστοποίησης των γνώσεων των εργαζομένων στους στρατηγικούς τομείς ανάπτυξης της χώρας, στους οποίους συμπεριλαμβάνεται και η φαρμακοβιομηχανία» υπογράμμισε χαρακτηριστικά η κ. Τζάκρη.
Πιο αναλυτικά οι σημαντικότερες από τις πρώτες αναληφθείσες δράσεις για την ενίσχυση της εγχώριας φαρμακοβιομηχανίας έχουν ως εξής:
• Σύγχρονη μεταποίηση – 100.000.000 € (προς προκήρυξη άμεσα)
• Εξωστρέφεια - Διεθνοποίηση ΜΜΕ (υπό σχεδιασμό)
• Καινοτομική επιχειρηματικότητα (υπό σχεδιασμό)
• Δίκτυα Επιχειρήσεων αλυσίδες Αξίας (υπό σχεδιασμό)
• Ενιαία Δράσης Κρατικών Ενισχύσεων «ΕΡΕΥΝΩ - ΔΗΜΙΟΥΡΓΩ - ΚΑΙΝΟΤΟΜΩ» (προδημοσιευμένη – προς προκήρυξη άμεσα) - 280.000.000 €
• Κατάρτιση και πιστοποίηση γνώσεων και δεξιοτήτων εργαζομένων στον ιδιωτικό τομέα - 30.000.000 €
• Ενίσχυση Ερευνητικών Υποδομών – 3.000.000 € ανά υποδομή.
Τέλος, ο πρόεδρος της Πανελλήνιας Ένωσης Φαρμακοβιομηχανίας (ΠΕΦ), Θεόδωρος Τρύφων, αναφέρθηκε στα προβλήματα που αντιμετωπίζει η εγχώρια φαρμακοβιομηχανία και στις προϋποθέσεις που είναι απαραίτητες για την ανάπτυξή της.
«Βραχυπρόθεσμα, να σταματήσει η καταστροφική πολιτική των τεράστιων μειώσεων στις τιμές των φαρμάκων και των δυσβάσταχτων clawback, και να υλοποιηθούν άμεσα οι αναγκαίες διαρθρωτικές παρεμβάσεις που θα στοχεύουν στην εξοικονόμηση δημόσιων πόρων μέσω του εξορθολογισμού της συνταγογράφησης και της φαρμακευτικής κατανάλωσης.
Μεσοπρόθεσμα θα πρέπει να υιοθετηθούν δράσεις όπως η βελτίωση των διαδικασιών αδειοδότησης, η διαμόρφωση ενός πλαισίου διασύνδεσης της έρευνας με την παραγωγή, η βελτίωση του φορολογικού περιβάλλοντος, η ενθάρρυνση της χρήσης νέων τεχνολογιών. Οι δράσεις αυτές προσδίδουν ώθηση στην αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής φαρμακοβιομηχανίας και βαίνουν προς όφελος της εθνικής οικονομίας».