Ανασκόπηση 2016: Άθικτη η μνημονιακή πολιτική στην Υγεία για μία ακόμα χρονιά

ΤΑ ΓΕΓΟΝΟΤΑ ΠΟΥ ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΑΝ ΤΟ ΤΟΠΙΟ ΣΤΗΝ ΥΓΕΙΑ ΤΗ ΧΡΟΝΙΑ ΠΟΥ ΦΕΥΓΕΙ

Το σίγουρο είναι ότι για μία ακόμη χρονιά επιβεβαιώθηκε η δέσμευση της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – Ανεξάρτητων Ελλήνων στις μνημονιακές απαιτήσεις, καθώς οι δημόσιες δαπάνες για την υγεία παρέμειναν καθηλωμένες, με την ηγεσία του υπουργείου Υγείας να καταφεύγει σε χειρισμούς πρόσκαιρου χαρακτήρα, για να περισώσει το δημόσιο σύστημα από την κατάρρευση. Χαρακτηριστικό είναι ότι -με τις μόνιμες προσλήψεις να προχωρούν με το σταγονόμετρο σε σχέση με τις ανάγκες- κυριάρχησε η λογική των συμβασιούχων υγειονομικών (είτε πρόκειται για επικουρικούς γιατρούς, «μπλοκάκια» μέσω ΚΕΕΛΠΝΟ ή προγράμματα ΟΑΕΔ), οι οποίοι για ορισμένο διάστημα θα καλύπτουν πάγιες ανάγκες στο υποστελεχωμένο ΕΣΥ. Και όταν αυτές οι συμβάσεις λήγουν, οι εργαζόμενοι βρίσκονται σε ομηρία μεταξύ μίας πιθανής ανανέωσης της σύμβασης ή ανεργίας, ενώ και πάλι η λειτουργία των δημόσιων δομών υγείας κινδυνεύει να βρεθεί κάτω του ορίου ασφαλείας. Αναλυτικά, τα πιο σημαντικά γεγονότα στην Υγεία τη χρονιά που πέρασε είναι:

Φαρμακευτική πολιτική

Το 2016 φεύγει με τη φαρμακοβιομηχανία στα «κάγκελα». Οι αντιδράσεις του τελευταίου διαστήματος επικεντρώνονται στις προτάσεις του υπουργείου Υγείας για την είσοδο των καινοτόμων φαρμάκων στην ελληνική αγορά, με τον Σύνδεσμο Φαρμακευτικών Επιχειρήσεων Ελλάδος (ΣΦΕΕ) να προειδοποιεί ότι αν εφαρμοστούν, η Ελλάδα θα βλέπει νέα φάρμακα με το «σταγονόμετρο» και καθυστέρηση 2-4 ετών. Παράλληλα, οι μειώσεις στις τιμές των οικονομικών φαρμάκων (γενόσημα, off-patent) συνεχίστηκαν και φέτος, παρά το γεγονός ότι η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας έχει αναγνωρίσει πως πρόκειται για αδιέξοδη πολιτική (σύμφωνα με δηλώσεις τόσο του υπουργού Υγείας, Ανδρέα Ξανθού, όσο και του γενικού γραμματέα Δημόσιας Υγείας, Γιάννη Μπασκόζου). Την ίδια ώρα, διογκωνόταν η υπέρβαση της φαρμακευτικής δαπάνης -στοιχείο ότι το μέτρο μείωσης των τιμών δεν λειτουργεί περιοριστικά. Με οροφή δαπάνης το 1,945 δισ. ευρώ για τον ΕΟΠΥΥ και τα 570 εκατ. ευρώ για τα νοσοκομεία το συνολικό rebate και clawback για τις φαρμακευτικές εταιρείες προσεγγίζει το 1 δισ. ευρώ. Το υπουργείο Υγείας παραδέχτηκε εκ του αποτελέσματος ότι ο κλειστός προϋπολογισμός για φάρμακα στα νοσοκομεία δεν επαρκεί, παρά το γεγονός ότι τα θεσμικά όργανα της φαρμακοβιομηχανίας το είχαν επισημάνει από τη στιγμή της νομοθέτησής του. Σχεδόν στο παρά πέντε, πριν κλείσει η χρονιά, αυξήθηκε το όριο της φαρμακευτικής δαπάνης των νοσοκομείων για το 2016 κατά 20 εκατ. ευρώ. Ερώτημα, πάντως, αποτελεί τι θα γίνει τα επόμενα δύο χρόνια, καθώς προβλέπεται μείωση στον κλειστό προϋπολογισμό των νοσοκομείων για το φάρμακο. Σε εκκρεμότητα, επίσης, παραμένει πώς θα μειωθεί το clawback της φαρμακευτικής δαπάνης του ΕΟΠΥΥ κατά 30%, υποχρέωση η οποία απορρέει και από τρίτο μνημόνιο. Θέση της φαρμακοβιομηχανίας είναι –με την οποία φαίνεται να συμφωνούν και στελέχη του Οργανισμού- να μην μετατραπεί αυτό το 30% του clawback σε επιπλέον rebate.

ΕΟΠΥΥ

Μιλώντας για τον ΕΟΠΥΥ, ο Οργανισμός το 2016 πέτυχε ομαλοποίηση των πληρωμών του προς τους παρόχους υγείας. Σύμφωνα με τον απολογισμό του διαστήματος 15/12/15 έως 30/11/16, ο οποίος γνωστοποιήθηκε στους εργαζόμενους του ΕΟΠΥΥ, στα δημόσια νοσοκομεία οι πληρωμές ανήλθαν σε 573.518.768,15 ευρώ καταγράφοντας αύξηση κατά 300% σε σχέση με την προηγούμενη χρονιά. Σε ιδιώτες παρόχους (κλινικές, διαγνωστικά, συμβεβλημένους γιατρούς) έχει καταβληθεί περισσότερο από 1 δισ. ευρώ στο διάστημα καταγράφοντας αύξηση κατά 20%. Σε ιδιωτικά φαρμακεία καταβλήθηκαν περίπου 2 δισ. ευρώ με 13 πληρωμές, καταγράφοντας αύξηση κατά 22%. Σε φαρμακευτικές εταιρείες καταβλήθηκαν 981 εκατ. ευρώ, έναντι 180 εκατ. ευρώ το 2015, καταγράφοντας αύξηση κατά 445%, αξιοποιώντας το πρόγραμμα ληξιπροθέσμων οφειλών από τις δόσεις του προγράμματος με τους δανειστές. Ο ΕΟΠΥΥ, με το νέο σύστημα εκκαθαρίσεων οφειλών, στόχο έχει να μην δημιουργεί νέες ληξιπρόθεσμες οφειλές και να πραγματοποιεί σταθερά πληρωμές μέσα στο διάστημα των 90 ημερών. Οι ληξιπρόθεσμες οφειλές από τον Φεβρουάριο του 2016 μέχρι τον Νοέμβριο, μειώθηκαν από 1,8 δισ. σε 1,3 δισ., δηλαδή κατά 23%.

Για να λειτουργήσει, ωστόσο, ο σχεδιασμός του ΕΟΠΥΥ, κρίσιμο είναι το θέμα της σταθερής ροής των εισφορών για την υγεία από τον ΕΦΚΑ. Τον Οκτώβριο του 2016, οι συσσωρευμένες οφειλές των φορέων κοινωνικής ασφάλισης προς τον ΕΟΠΥΥ ήταν 2,256 δισ. ευρώ. Πάντως, η εισροή πόρων κοινωνικής ασφάλισης, φέτος, ήταν αυξημένη κατά 17% σε σχέση με το 2015 και έφτασε τα 4,5 δισ. ευρώ, 500 εκατ. παραπάνω σε σχέση με πέρυσι. Η αύξηση των εισροών, πέρα από την όποια καλή συνεργασία μεταξύ υπηρεσιών, οφείλεται και στην αύξηση των κρατήσεων στις κύριες συντάξεις (από 4% σε 6% στις ασφαλιστικές εισφορές για την υγειονομική περίθαλψη) και στην επιβολή ασφαλιστικών εισφορών 6% στις επικουρικές. Πλέον, οι ασφαλιστικές εισφορές αντιπροσωπεύουν το 82,3% των εσόδων του ΕΟΠΥΥ, ενώ οι μεταβιβάσεις από τον τακτικό προϋπολογισμό μόλις το 6,2% των εσόδων.

Ιατροφαρμακευτική κάλυψη ανασφάλιστων

Ήταν ένα από τα θέματα που έμειναν στον «αέρα» λίγο πριν εκπνεύσει το 2015, όταν η κυβέρνηση απέσυρε άρον-άρον το λεγόμενο παράλληλο πρόγραμμα, μετά από απαίτηση των δανειστών. Τελικά, η κοινή Υπουργική Απόφαση για τους περίπου 2,5 εκατ. ανασφάλιστους πολίτες δημοσιεύθηκε σε ΦΕΚ τον Απρίλιο του 2016. Μέχρι τον Δεκέμβριο, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου Υγείας, 767.000 δικαιούχοι με πολύ χαμηλό εισόδημα είχαν μηδενική συμμετοχή στα φάρμακα, 190.788 ανασφάλιστοι πολίτες καλύφθηκαν για εργαστηριακές εξετάσεις αξίας 21,6 εκατ. ευρώ στις δημόσιες δομές και 274.222 για φάρμακα αξίας 62,7 εκατ. ευρώ. Από τους δικαιούχους δωρεάν φαρμακευτικής κάλυψης, από 01/08/2016, 82.000 εξ αυτών συνταγογραφήθηκαν και πήραν από τα ιδιωτικά φαρμακεία φάρμακα αξίας 19,1 εκατ. ευρώ.

Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας

Τον Μάιο του 2016, η μεταρρύθμιση στην Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας παρουσιάζεται σε ειδική διημερίδα του υπουργείου Υγείας και του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας. Τα κεντρικά στοιχεία της μεταρρύθμισης είναι η τοπική μονάδα υγείας ή ιατρείο γειτονιάς, ο οικογενειακός γιατρός και η διεπιστημονική ομάδα υγείας που έχουν στην ευθύνη τους συγκεκριμένο πληθυσμό αναφοράς, καθώς και την παραπομπή στα άλλα επίπεδα του συστήματος υγείας. Τους πρώτους μήνες του 2017 αναμένεται να ξεκινήσει η εφαρμογή της μεταρρύθμισης. Στόχος είναι μέχρι το 2019 να έχουν δημιουργηθεί 240 Τοπικές Μονάδες Υγείας σε 62 σημεία της χώρας.

ΚΕΕΛΠΝΟ

Η κρίση που ξέσπασε στο ΚΕΕΛΠΝΟ, με αφορμή το διαγωνισμό για τη στελέχωση των Μονάδων Εντατικής Θεραπείας, μετατράπηκε σε σίριαλ, με αποτέλεσμα να μην έχουν τοποθετηθεί ακόμη, όλοι οι 400 νοσηλευτές και οι 100 γιατροί στις ΜΕΘ. Η εμπλοκή του αναπληρωτή υπουργού Υγείας, Παύλου Πολάκη, στις λίστες έφερε την ξαφνική αντικατάσταση του προέδρου του Κέντρου, Θανάση Γιαννόπουλου, ο τελευταίος προσέφυγε στο ΣτΕ, δικαιώθηκε και επανήλθε για μερικές ημέρες, μέχρι να αντικατασταθεί ξανά από τη νέα διοίκηση του ΚΕΕΛΠΝΟ, ενώ αναμένονται νέα δικαστικά επεισόδια στην υπόθεση, καθώς εκκρεμεί εξέταση προσφυγών.

Θα πρέπει να σημειωθεί, πάντως, η συμβολή του Κέντρου στη διαχείριση του προσφυγικού-μεταναστευτικού ζητήματος, καθώς σε συνεργασία με τον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό και άλλους φορείς, υπό την εποπτεία της γενικής γραμματείας Δημόσιας Υγείας, υλοποιείται πρόγραμμα εμβολιασμών των παιδιών καθώς και επιδημιολογική επιτήρηση των πληθυσμών αυτών.

«Καραμπόλα» στην Υγεία από τις τηλεοπτικές άδειες

Σύμφωνα με τις εξαγγελίες του πρωθυπουργού στη ΔΕΘ, το Σεπτέμβριο του 2016, μέρος του τιμήματος από το διαγωνισμό των τηλεοπτικών αδειών θα πήγαινε για τη στήριξη του ΕΣΥ. Με την τροπή που πήρε στη συνέχεια το θέμα, ο υπουργός Υγείας, Ανδρέας Ξανθός, δήλωνε τον Οκτώβρη ότι θα υπάρξει καθυστέρηση και «θα κάνουμε μία προσπάθεια να δούμε τι μπορούμε να περισώσουμε από αυτό το σχεδιασμό». Τελικά, από τις εξαγγελίες Τσίπρα στη ΔΕΘ, προκηρύχθηκαν μέσα στον Δεκέμβριο 4.000 προσλήψεις μέσω ΟΑΕΔ, με συμβάσεις διάρκειας ενός έτους. Η τοποθέτηση των νέων εργαζομένων θα γίνει τον Φεβρουάριο του 2017.

Το Καραβάνι της Υγείας

Την ώρα, όμως, που το υπουργείο έκανε λόγο για εξισορρόπηση του δημοσίου συστήματος υγείας, οι υγειονομικοί και εργαζόμενοι στα δημόσια νοσοκομεία, προχωρούσαν σε κινητοποιήσεις, διαμαρτυρόμενοι για τις τραγικές συνθήκες που εξακολουθούν να επικρατούν στα νοσηλευτικά ιδρύματα της χώρας, είτε πρόκειται για ελλείψεις υλικών, παλαιωμένα μηχανήματα, εξουθενωτικά ωράρια, μεγάλες αναμονές και εφημερίες σε συνθήκες «πολέμου». Η ΠΟΕΔΗΝ στις κινητοποιήσεις της έδωσε το όνομα «Το Καραβάνι σωτηρίας του ΕΣΥ», και προχώρησε σε λεπτομερή καταγραφή των προβλημάτων στα νοσοκομεία της χώρας και έτσι ξεκίνησε μία ατελείωτη αντιπαράθεση μέσω ανακοινώσεων με το υπουργείο Υγείας και τις διοικήσεις των νοσοκομείων, οι οποίες αμφισβητούσαν πολλά από τα καταγγελλόμενα.

Οι τελευταίες ώρες του 2016 βρίσκουν την Υγεία με ανοιχτά μέτωπα, καθώς στον «αέρα» είναι οι νέες συμβάσεις που θέλει να συνάψει ο ΕΟΠΥΥ με τους ιδιώτες παρόχους. Ανάστατοι είναι φαρμακοποιοί και επαγγελματίες ειδικής αγωγής, μεταξύ άλλων, με τις διαπραγματεύσεις να αναμένεται να κρατήσουν μέχρι και την τελευταία στιγμή, ώστε το 2017 να μην βρει ακάλυπτους τους ασφαλισμένους.

Σχετικές ειδήσεις

• Ανασκόπηση 2016: Τα γεγονότα που συγκλόνισαν την Ελλάδα (pics - vids)
• Ανασκόπηση 2016: Όλα τα μεγάλα γεγονότα που στιγμάτισαν τη χρονιά που φεύγει
• Ανασκόπηση 2016 - Οι σημαντικότερες οικονομικές ειδήσεις: «Κόφτης», άγρια λιτότητα και φόροι