Κωνσταντίνος Πάντος: Ας καταστούμε παγκόσμιο πρότυπο με προτεραιότητα την ανθρώπινη ζωή
Έχουμε τη χαρά να φιλοξενούμε τον Γενικό Γραμματέα της Ελληνικής Εταιρίας Υποβοηθούμενης Αναπαραγωγής, κ. Κωνσταντίνο Πάντο, ο οποίος ανέδειξε το ζήτημα στη δημόσια σφαίρα, όταν ο ίδιος κλήθηκε να πάρει θέση σχετικά με τα περισσότερα από 17.500 έμβρυα που φυλάσσονταν στην κλινική του και που έχοντας συμπληρώσει το χρονικό ορόσημο των δέκα ετών, θα έπρεπε να οδηγηθούν στον «θάνατο».
Με βαθιά γνώση της επιστήμης που υπηρετεί, αλλά και με το ήθος ενός επιστήμονα που σέβεται το μεγαλείο της ανθρώπινης ζωής, ο κ. Πάντος μας αναλύει τους λόγους που η αναθεώρηση του νομικού πλαισίου για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή είναι πλέον επιβεβλημένη, για επιστημονικούς, αλλά και ηθικούς λόγους.
«Αν η Επιστήμη αγνοούσε την Ηθική, θα κατάρρεε η ίδια» είναι το μότο πολλών επιστημόνων, αλλά νομίζω ότι στη δική σας περίπτωση γίνεται πράξη. Με αφορμή λοιπόν τα 17.650 κατεψυγμένα έμβρυα, που φυλάσσονταν έως τώρα στην κλινική σας και που έχοντας συμπληρώσει τον προβλεπόμενο από το νόμο ορίζοντα ζωής, θα έπρεπε να καταστραφούν, αποφασίσατε να αναδείξετε το θέμα στο δημόσιο διάλογο. Θα θέλατε να μας δώσετε μια εικόνα για τα «εγκαταλελειμμένα έμβρυα» σήμερα, αλλά και για την «τύχη» τους βάσει της ισχύουσας νομοθεσίας;
Αυτή η ρήση του σπουδαίου ακαδημαϊκού Γεώργιου Κοντόπουλου συνοψίζει όχι μόνο αυτό που ένιωσα, όταν κλήθηκα να καταστρέψω περισσότερα από 17500 έμβρυα, αλλά αποτελεί και το θεμέλιο της πρότασης που έκανα για τη δημιουργία μιας δημόσιας τράπεζας υιοθεσίας εμβρύων, τη ρύθμιση δηλαδή του συγκεκριμένου προβλήματος.
Και δεν είναι μόνο ότι η επιστήμη θα κατέρρεε στη δική μας περίπτωση, αλλά προσωπικά, ένιωσα πως εν προκειμένω δοκιμάζεται η πίστη μου και η θέση μου ως προς τη βασική αξία της ανθρώπινης ζωής.
Το νομικό πλαίσιο αυτή τη στιγμή είναι το ίδιο που θεσπίστηκε το 2002 και το 2005, σχεδόν μια εικοσαετία πριν και προβλέπει την καταστροφή των εμβρύων μετά την παρέλευση του ανώτατου χρόνου κρυοσυντήρησης που είναι τα 10 έτη.
Όταν θεσπίστηκε αυτός ο νόμος ήταν προοδευτικός, τώρα σε κάποια σημεία είναι απλά παρωχημένος.
Η επιστήμη έχει κάνει άλματα και τα έμβρυα στην κατάψυξη μπορούν να διατηρηθούν για πολλές δεκαετίες.
Η δική σας λοιπόν, πρόταση, η οποία τίθεται πλέον και επίσημα σε δημόσια διαβούλευση είναι η δημιουργία μιας Δημόσιας Τράπεζας Κρυοσυντηρημένων Εμβρύων, μιας «Τράπεζας Ζωής», όπως την αποκαλείτε οι ειδικοί. Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι τα οφέλη για το κοινωνικό σύνολο από τη δημιουργία μιας δημόσιας τράπεζας υιοθεσίας εμβρύων;
Ο σεβασμός στην ανθρώπινη ζωή από μόνος του είναι πέρα και πάνω από κάθε τύπου όφελος. Από κει και πέρα, θα διευκολύνει αρκετά άτεκνα ζευγάρια να αποφύγουν τον κυκεώνα των υιοθεσιών, αλλά και να μην γίνονται βορά στους εκάστοτε επιτήδειους που εκμεταλλεύονται την ανάγκη τους για την απόκτηση ενός παιδιού και πολλές φορές τους εμπλέκουν σε παράνομες διαδικασίες.
Από την άλλη, θα συνειδητοποιήσουν και οι άνθρωποι που καταφεύγουν σε εξωσωματική γονιμοποίηση το βάρος και την ευθύνη που έχουν για τα κρυοσυντηρημένα τους έμβρυα και πως υπάρχει και η επιλογή να καταψύχουν ξεχωριστά είτε ωάρια, είτε σπέρμα.
Η Ελλάδα θα γίνει πρωτοπόρος στη ρύθμιση αυτού του ζητήματος που έχει διεθνείς διαστάσεις και θα δώσει για μια ακόμη φορά θετικό παράδειγμα, αναδεικνύοντας ως προτεραιότητα την ανθρώπινη ζωή. Το παράδειγμά της, ενδεχομένως, θα ακολουθήσουν κι άλλες δυτικές κοινωνίες, οι οποίες λόγω της θρησκείας, τις περισσότερες φορές, έχουν πάει στο άλλο άκρο, δηλαδή της μη αξιοποίησης της επιστήμης στην υποβοήθηση υπογόνιμων ζευγαριών. Απαγορεύουν την κατάψυξη πλεοναζόντων εμβρύων. Προτιμούν την απαγόρευση από την εξεύρεση μιας λύσης.
Επιπλέον, για μια ακόμη φορά οι Έλληνες γιατροί θα διακριθούν όχι μόνο για την αξιοσύνη τους, αλλά και για την ηθική τους.
Παράλληλα, σε αυτό το εγχείρημα φαίνεται να έχετε και τη στήριξη της Εκκλησίας, η οποία παραδοσιακά κρατούσε αποστάσεις από τα θέματα υποβοηθούμενης αναπαραγωγής. Πόσο σημαντικό είναι για τέτοιες πρωτοβουλίες να τυγχάνουν ενθάρρυνσης από την Εκκλησία;
Εγώ, αυτή την ερώτηση θα την διατύπωνα λίγο διαφορετικά, αφού στη χώρα μας ιστορικά και παραδοσιακά η ηθική έχει ταυτιστεί με την εκκλησία μας.
Είναι σπουδαίο που αυτό το ζήτημα μας βρίσκει επιστήμονες και εκκλησία μαζί και ενωμένους.
Κε Πάντο, πιστεύετε ότι πλέον έχουν ωριμάσει οι συνθήκες, ώστε η πρότασή σας να λάβει θετικής ανταπόκρισης από την πολιτεία; Και ποιο θα ήταν το μήνυμά σας προς τους αρμόδιους φορείς αναφορικά με το ευαίσθητο αυτό ζήτημα;
Οι συνθήκες είναι σίγουρα πρόσφορες, καθώς εδώ και αρκετό καιρό έχει τεθεί το θέμα της αναθεώρησης του νομικού πλαισίου για την υποβοηθούμενη αναπαραγωγή. Στο πλαίσιο αυτό, θα μπορούσε και τέθηκε σε διαβούλευση και το θέμα της δημιουργίας της δημόσιας τράπεζας υιοθεσίας εμβρύων, έτσι ώστε να μην επιβαρύνονται και οικονομικά οι υποψήφιοι γονείς.