Τα εμβόλια που έσωσαν τον πλανήτη: Η ιστορία τους από την ευλογιά ως τον κορονοϊό

Μια από τις σημαντικότερες ανακαλύψεις της ιατροφαρμακευτικής κοινότητας θεωρείται η ανάπτυξη του εμβολίου κατά του κορονοϊού. Ήδη αυτό της Pfizer έχει πάρει άδεια στη Μεγάλη Βρετανία, όπου από την Τρίτη 8 Δεκεμβρίου 2020 ξεκίνησε ο εμβολιασμός στον πληθυσμό, ενώ τα ξημερώματα της Παρασκευής 11 Δεκεμβρίου 2020, έδωσε την έγκρισή του για να χορηγηθεί άδεια χρήσης έκτακτης ανάγκης ο FDA στις ΗΠΑ, με τον Καναδά να έχει προηγηθεί πριν από μερικά 24ωρα.

Η εξέλιξη αυτή θεωρείται τρομερά σημαντική, καθώς μετά το «ΟΚ» των Αμερικανών αναμένεται ως το τέλος του μήνα να ακολουθήσει κι αυτό του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA). Πέρα από τις Pfizer και BioNTech, η ανάπτυξη εμβολίου κατά του κορονοϊού έχει προχωρήσει κι από άλλες εταιρίες όπως η AstraZeneca σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, η Moderna αλλά και το Sputnik V των Ρώσων και το εμβόλιο της Sinovac Biotech Ltd από την Κίνα.

Το πόσο σημαντικό είναι να αναπτυχθεί πλήρως ένα άκρως αποτελεσματικό εμβόλιο για τον κορονοϊό, πλέον το έχει αντιληφθεί κι ο τελευταίος άνθρωπος πάνω στον πλανήτη. Το εμβόλιο, έχει γίνει σαφές πως αποτελεί την τελευταία ελπίδα και πιθανότατα το ισχυρότερο όπλο για να πάρουμε πίσω τις ζωές μας, όπως τις είχαμε συνηθίσει προ πανδημίας. Βέβαια, κάποιοι επιχείρησαν ήδη να βάλουν εμπόδια σε αυτό ή να καρπωθούν με παράνομο τρόπο οφέλη, καθώς δεν έλειψαν ακόμα και κυβερνοεπιθέσεις για να αποσπάσουν κάποιοι πολύτιμα στοιχεία που αφορούν στο εμβόλιο.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα κι αν το εμβόλιο κατά του κορονοϊού αναπτύχθηκε πιο γρήγορα από κάθε άλλο ιστορία, αναμένεται να πάρει μια θέση ανάμεσα σε αυτά που αποδείχθηκαν καταλυτικά για τον πλανήτη αν πράγματι δώσει στον πληθυσμό τα αναμενόμενα. Εξάλλου, κατά καιρούς στη διάρκεια της ιστορίας της ανθρωπότητας, ένα εμβόλιο ήταν αυτό που είχε δώσει τη λύση και σταματούσε την ακατάσχετη απώλεια ζωών από επιδημίες και πανδημίες που έπληξαν τον πλανήτη, και μάλιστα σε εποχές που η ιατρική και τα μέσα ήταν πενιχρά σε σχέση με το παρόν.

Τα εμβόλια, άλλωστε, υπάρχουν από τα τέλη του 18ου αιώνα και έχουν σώσει… αμέτρητες ζωές ανθρώπων από τότε. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας (ΠΟΥ) εκτιμά πως τα εμβόλια σώζουν το λιγότερο 3.000.000 ανθρώπους κάθε χρόνο. Οι επιστήμονες θεωρούν πως κάθε εμβόλιο είναι ένα τεράστιο επίτευγμα, ωστόσο, υπάρχουν κάποια που ιστορικά χαρακτηρίζονται ως τα πιο σημαντικά.

Το Newsbomb.gr κάνει την αναδρομή στην ιστορία των εμβολίων και παρουσιάζει τα πλέον αποτελεσματικά από τον 18ο αιώνα, μέχρι σήμερα...

Τα πέντε πιο σημαντικά εμβόλια στην ιστορία

1. Το εμβόλιο της ευλογιάς

Αναπτύχθηκε το 1796 από τον Έντουαρντ Τζένερ. Η ευλογιά περιγράφεται από τον ΠΟΥ ως μια από τις πιο θανατηφόρες ασθένειες που έγινε γνωστή στους ανθρώπους. Η κάτοχος PhD Κίρστεν Χόκενες, καθηγήτρια και πρόεδρος της επιτροπής επιστήμης και τεχνολογίας στο Πανεπιστήμιο Μπράιαντ, αναφέρει πως ιστορικά η ευλογιά σκότωσε τρεις στους δέκα ανθρώπους που προσβλήθηκαν από αυτή.

Το εμβόλιο που ανακαλύφθηκε τότε, αλλά και όσα ακολούθησαν μεταγενέστερα, οδήγησαν την ευλογιά στην πλήρη εξάλειψη. Είναι η μόνη ασθένεια που έχει εξαλειφθεί παγκοσμίως και αυτό «είναι ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα της δημόσιας υγείας», αναφέρει η κ. Χόκενες.

2. Το εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας

Από τη δεκαετία του ’30 γίνονταν προσπάθειες για να αναπτυχθεί ένα εμβόλιο ισχυρό κατά της πολιομυελίτιδας. Εν τέλει, το 1952 το εμβόλιο του δρ. Σαλκ ήταν το πρώτο αποτελεσματικό, κι από τότε έσωσε εκατομμύρια παιδιά σε όλο τον πλανήτη. Η γνωστή αυτή ασθένεια προσβάλει κυρίως παιδιά, είτε με επαφή με κάποιον που έχει τη λοίμωξη είτε μέσω μολυσμένων τροφίμων και νερού, και μπορεί να προκαλέσει ακόμα και μόνιμη παράλυση.

Σήμερα, το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (CDC), προτείνουν τη λήψη τεσσάρων δόσεων του εμβολίου κατά της πολιομυελίτιδας, ξεκινώντας από την ηλικία των δυο μηνών. Είναι χαρακτηριστικό πως από το 1979 δεν έχει υπάρξει νέα περίπτωση πολιομυελίτιδας στις ΗΠΑ μέχρι σήμερα, ενώ οι περιπτώσεις έχουν μειωθεί σε κάτω από 100 ετησίως σε όλο τον πλανήτη τα τελευταία χρόνια.

3. Το εμβόλιο MMR

Πρόκειται για το εμβόλιο που έχουν κάνει τα περισσότερα παιδιά στον πλανήτη, καθώς προστατεύει από ιλαρά, παρωτίτιδα και ερυθρά, και χορηγείται σε δυο δόσεις. Η πρώτη σε ηλικία 12-15 μηνών και η δεύτερη σε ηλικία 4-6 ετών. Το εμβόλιο είναι εξαιρετικά αποτελεσματικό κατά της ιλαράς, που είναι ένας πολύ μεταδοτικός αναπνευστικός ιός. «Είναι τόσο μεταδοτικό που αν το έχει ένα άτομο, ως και το 90% των ανθρώπων γύρω του θα μολυνθούν αν δεν προστατεύονται», αναφέρει το CDC.

Τα εμβόλια για την ιλαρά έγιναν διαθέσιμα το 1963 και πριν από τη διάθεσή τους η ασθένεια μόλυνε 3 με 4 εκατομμύρια ανθρώπους τον χρόνο. Το 2000 η ιλαρά θεωρήθηκε πως εκριζώθηκε από τις ΗΠΑ, ωστόσο εμφανίστηκαν ξανά κρούσματα τα τελευταία χρόνια με τους ειδικούς να υποστηρίζουν πως αυτό συνέβη από μαζικά κινήματα άρνησης του εμβολιασμού κατά κύριο λόγο.

4. Το εμβόλιο Tdap

Πρόκειται για ένα εμβόλιο που παρέχει ταυτόχρονη προστασία από τρεις διαφορετικές ασθένειες. Τον τέτανο, τη διφθερίτιδα και τον κοκκύτη. Πρόκειται για τρεις ασθένειες που προκαλούνται από βακτήρια τα οποία μπορούν να αποδειχθούν ως και θανατηφόρα για τον άνθρωπο. Ο κοκκύτης είναι το πλέον απειλητικό για τη ζωή των βρεφών και το εμβόλιο που προστατεύει από αυτόν θεωρείται εξαιρετικά σημαντικό.

Συνήθως κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης οι γυναίκες λαμβάνουν το εμβόλιο Tdap για να προστατευτεί το μωρό όταν θα γεννηθεί, μέχρι να φτάσει στην κατάλληλη ηλικία για εμβολιασμό. Πριν από αυτούς τους εμβολιασμούς περίπου 200.000 παιδιά στις ΗΠΑ αρρώσταιναν κάθε χρόνο και 9.000 έχαναν τη ζωή τους. Το CDC καταγράφει πλέον ελάχιστους θανάτους και πολύ λιγότερες μολύνσεις (10.000 – 40.000) κάθε χρόνο, χάρη στο εμβόλιο που παρέχει ισχυρή προστασία σε όσους το έχουν λάβει.

5. Το εμβόλιο HPV

Πρόκειται για ένα από τα εμβόλια που αναπτύχθηκαν στη σύγχρονη εποχή. Για πρώτη φορά ένα εμβόλιο κατά των HPV κυκλοφόρησε το 2006. Πρόκειται για τον «ιό του ανθρώπινου θηλώματος», όπως ονομάζεται, και θεωρείται μια από τις πιο κοινές σεξουαλικά μεταδιδόμενες λοιμώξεις. Κάθε χρόνο στις ΗΠΑ υπολογίζεται ότι προσβάλλονται από τύπους του HPV πάνω από 14.000.000 άνθρωποι στις ΗΠΑ.

Ο HPV συνδέεται με τύπους καρκίνου και ο εμβολιασμός έχει οδηγήσει σε μείωση κατά 29% του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας σύμφωνα με μελέτη του American Journal of Preventive Medicine που δημοσιεύτηκε το 2018. «Το εμβόλιο αυτό, είναι ένα από τα πιο κοντινά πράγματα που έχουμε για τη θεραπεία του καρκίνου», αναφέρει η καθηγήτρια Κίρστεν Χόκενες. Το εμβόλιο χορηγείται σε δυο ή τρεις δόσεις σε παιδιά και εφήβους, πριν από τις σεξουαλικές συναντήσεις, κι αυτό το καθιστά αποτελεσματικό.

Προστατεύοντας εαυτούς και αλλήλους

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, τα εμβόλια σώζουν ζωές για αυτό και είναι τόσο σημαντικά. Οι εκτιμήσεις του ΠΟΥ αναφέρουν πως 2 με 3 εκατομμύρια ζωές κάθε χρόνο σώζονται από ασθένειες όπως η διφθερίτιδα, ο κοκκύτης, η ιλαρά και η γρίπη. Η αποτελεσματικότητα των εμβολίων, εξαρτάται βέβαια κι από τον καθέναν που συνεχίζει να τα λαμβάνει. Αυτό γιατί ορισμένα εμβόλια δεν είναι ασφαλή μέχρι ένα βρέφος να φτάσει στην ηλικία των 12 μηνών. Συνεπώς, οι γύρω του θα έπρεπε να είναι ήδη συνεπείς σε εμβολιασμούς για να μην το εκθέσουν σε κίνδυνο.

«Είναι σημαντικό να λαμβάνετε τα εμβόλια, όχι μόνο για να προστατεύετε τον εαυτό σας και τα παιδιά σας, αλλά για να προστατεύσετε και τους άλλους ανθρώπους στην κοινότητα», αναφέρει χαρακτηριστικά ο Τζόζεφ Κόμπερ, καθηγητής βιολογίας, κάτοχος PhD, στο Πανεπιστήμιο Βιλανόβα. Μένει, λοιπόν, να δούμε πως θα εξελιχθεί η διαδικασία του εμβολιασμού κατά του κορονοϊού για να πάρει και αυτό το εμβόλιο την ιστορική θέση που του αρμόζει.

Η ιστορία των εμβολίων στον πλανήτη

• 1796: Ο Έντουαρντ Τζένερ αναπτύσσει το πρώτο εμβόλιο κατά της ευλογιάς
• 1880: Το πρώτο εμβόλιο κατά της χολέρας από τον Λουί Παστέρ
• 1885: Το πρώτο εμβόλιο κατά της λύσσας από τον Λουί Παστέρ
• 1890: Το πρώτο εμβόλιο κατά του τέτανου από τον Έμιλ φον Μπέρινγκ
• 1896: Το πρώτο εμβόλιο κατά του τυφοειδή πυρετού από τους Άλμροθ Έντουαρντ Ράιτ, Ρίτσαρντ Πφάιφερ και Βίλχελμ Κολ
• 1897: Το πρώτο εμβόλιο κατά της βουβωνικής πανώλης από τον Βάλντεμαρ Χάφκιν
• 1897: Το πρώτο αντιβιοτικό για τον τυφοειδή πυρετό από τον Έρνεστ Ντούτσενς. Μια ανακάλυψη 32 χρόνια πριν ο Φλέμινγκ ανακαλύψει την πενικιλίνη, που πέρασε στα «ψιλά»!
• 1921: Το πρώτο εμβόλιο κατά της φυματίωσης από τον Άλμπερτ Κάλμετ
• 1923: Το πρώτο εμβόλιο κατά της διφθερίτιδας από τους Γκαστόν Ραμόν, Έμιλ φον Μπέρινγκ και Κιτασάτο Σιμπασαμπουρό
• 1924: Το πρώτο εμβόλιο κατά της οστρακιάς από τους Τζορτζ Ντικ και Γκλάντις Ντικ
• 1924: Το πρώτο ανενεργό εμβόλιο κατά του τέτανου από τους Γκαστόν Ραμόν, Κ. Ζέλερ και Π. Ντεσκομπί
• 1926: Το πρώτο εμβόλιο για τον κοκκύτη από την Λέιλα Άλις Ντένμαρκ
• 1932: Το πρώτο εμβόλιο για τον κίτρινο πυρετό από τους Μαξ Τίλερ και Ζαν Λεγκρέ
• 1937: Το πρώτο εμβόλιο κατά του τύφου από τους Ρούντολφ Βάιγκλ, Λούντβιχ Φλεκ και Χανς Ζίνσερ
• 1937: Το πρώτο εμβόλιο κατά της γρίπης από τον Ανατόλ Σμοροντίντσεφ
• 1941: Το πρώτο εμβόλιο κατά της εγκεφαλίτιδας
• 1952: Το πρώτο εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας από τον Γιόνας Σαλκ
• 1954: Το πρώτο εμβόλιο κατά της Ιαπωνικής εγκεφαλίτιδας
• 1954: Το πρώτο εμβόλιο κατά της νόσου του άνθρακα
• 1957: Το πρώτο εμβόλιο κατά των αδενοϊών 4 και 7
• 1962: Το πρώτο πόσιμο (σε σταγόνες) εμβόλιο κατά της πολιομυελίτιδας (καταργήθηκε σε κάποιες χώρες)
• 1963: Το πρώτο εμβόλιο κατά της ιλαράς
• 1967: Το πρώτο εμβόλιο κατά της παρωτίτιδας
• 1970: Το πρώτο εμβόλιο κατά της ερυθράς
• 1977: Το πρώτο εμβόλιο κατά της πνευμονίας
• 1980: Η ευλογιά ανακοινώθηκε πως εξαλείφθηκε λόγω των εμβολιασμών
• 1981: Το πρώτο εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Β’ (το πρώτο που θεωρήθηκε καρκινογόνο)
• 1984: Το πρώτο εμβόλιο κατά της ανεμοβλογιάς
• 1985: Το πρώτο εμβόλιο κατά του αιμόφιλου της γρίπης τύπου Β’
• 1989: Το πρώτο εμβόλιο κατά του πυρετού Q
• 1991: Το πρώτο εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Α’
• 1998: Το πρώτο εμβόλιο κατά της νόσου του Lyme
• 1998: Το πρώτο εμβόλιο κατά του ροταϊού
• 2003: Το πρώτο ρινικό εμβόλιο κατά της γρίπης από τη FluMist εγκρίνεται στις ΗΠΑ
• 2006: Το πρώτο εμβόλιο κατά του HPV ο οποίος ευθύνεται για την εμφάνιση καρκίνων
• 2012: Το πρώτο εμβόλιο κατά της ηπατίτιδας Ε
• 2012: Το πρώτο τετράπλευρο (4 στελέχη) εμβόλιο κατά της γρίπης
• 2015: Το πρώτο εμβόλιο κατά του εντεροϊού 71
• 2015: Το πρώτο εμβόλιο για την ελονοσία
• 2015: Το πρώτο εμβόλιο για τον δάγκειο πυρετό
• 2019: Το πρώτο εμβόλιο κατά του ιού έμπολα εγκρίνεται
• 2020: Το πρώτο εμβόλιο κατά του κορονοϊού SARS-CoV-2 εγκρίνεται, είναι το πρώτο RNA εμβόλιο που λαμβάνει έγκριση.

* Με πληροφορίες από Insider, Wikipedia

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Eμβόλιο Pfizer/BioNTech: Η ασφάλεια κι η αποτελεσματικότητά του - Tι λένε οι ειδικοί