Κορονοϊός: Ενθαρρυντικά αποτελέσματα για δύο νέα εμβόλια κατά της νόσου COVID-19

Οι Ιατροί της Θεραπευτικής Κλινικής της Ιατρικής Σχολής του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, Θεοδώρα Ψαλτοπούλου, Γιάννης Ντάνασης, Μαρία Γαβριατοπούλου και Θάνος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ) συνοψίζουν τα προκαταρκτικά αποτελέσματα της μελέτης φάσης 1-2α του εμβολίου Ad26.COV2.S της Johnson & Johnson που δημοσιεύτηκε πρόσφατα στο έγκριτο περιοδικό The New England Journal of Medicine.

Το εμβόλιο Ad26.COV2.S είναι ένα ανασυνδυασμένο εμβόλιο που χρησιμοποιεί αδρανοποιημένο αδενοϊό (ορότυπος 26 – Ad26), ο οποίος δεν μπορεί να πολλαπλασιαστεί αλλά κωδικοποιεί και εκφράζει την πρωτεϊνική ακίδα S του ιού SARS-CoV-2. Πρόκειται για μια πολυκεντρική μελέτη στην οποία υγιείς εθελοντές ενήλικες ηλικίας 18-55 (ομάδα 1) και 65 ετών και άνω (ομάδα 3) έλαβαν το εμβόλιο Ad26.COV2.S σε χαμηλή ή υψηλή δόση ή εικονικό εμβόλιο.

Οι εθελοντές έλαβαν το εμβόλιο είτε σε μία είτε σε δύο δόσεις. Τα πρωτεύοντα καταληκτικά σημεία της μελέτης ήταν η ασφάλεια και η ανοσογονικότητα. Μετά τη χορήγηση της πρώτης δόσης σε 805 εθελοντές στις ομάδες 1 και 3 και τη δεύτερη δόση στην ομάδα 1, οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιελάμβαναν καταβολή, πονοκέφαλο, μυαλγία και άλγος στο σημείο της ένεσης. Η πιο συχνή συστηματική ανεπιθύμητη ενέργεια ήταν ο πυρετός. Οι συστηματικές ανεπιθύμητες ενέργειες ήταν λιγότερο συχνές στην ομάδα 3 (μία δόση) από την ομάδα 1 (δύο δόσεις) και σε όσους έλαβαν τη χαμηλή δόση του εμβολίου συγκριτικά με όσους έλαβαν την υψηλή δόση του εμβολίου.

Τίτλος εξουδετερωτικών αντισωμάτων έναντι στον SARS-CoV-2 ανιχνεύτηκαν σε τουλάχιστον 90% των συμμετεχόντων την 29η ημέρα μετά την πρώτη δόση, ενώ ανήλθε στο 100% μέχρι την 57η ημέρα με περαιτέρω αύξηση στον τίτλο των, ανεξάρτητα από τη δόση ή την ηλικιακή ομάδα. Οι τίτλοι των αντισωμάτων παρέμειναν σταθεροί τουλάχιστον μέχρι την 71η ημέρα. Η δεύτερη δόση οδήγησε σε αύξηση του τίτλου εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Η αντισωματική απάντηση έναντι της πρωτεΐνης S του SARS-CoV-2 ήταν αντίστοιχη με την ανοσιακή απάντηση εξουδετερωτικών αντισωμάτων. Την 14η ημέρα ανιχνεύτηκαν ειδικά T-λεμφοκύτταρα στο 76-83% των ασθενών στην ομάδα 1 και 60-67% στην ομάδα 3, με σαφή στροφή προς τα βοηθητικά Τ-λεμφοκύτταρα τύπου 1. Παρατηρήθηκε επίσης σημαντική απάντηση ως τη δημιουργία Τ-λεμφοκυτταρικής απόκρισης.

Συμπερασματικά, τα αποτελέσματα ως προς την ασφάλεια και την ανοσογονικότητα του εμβολίου Ad26.COV2.S είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά και υποστηρίζουν την περαιτέρω αξιολόγηση του εμβολίου σε κλινικές μελέτες φάσης 3.

Νέο mRNA εμβόλιο που δεν χρειάζεται δεύτερη δόση

Ένα νέο mRNA εμβόλιο για τον νέο κορονοϊό, το οποίο δεν χρειάζεται δεύτερη δόση, έλαβε το πράσινο φως για να αρχίσει κλινικές δοκιμές Φάσης 2 σε ΗΠΑ και Σιγκαπούρη. Το εμβόλιο ARCT-021 αναπτύσσει η εταιρεία Arcturus Therapeutics, μία φαρμακευτική εταιρεία με ειδίκευση στην ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων με τεχνολογία mRNA.

Την αδειοδότηση για την Φάση 2 των κλινικών δοκιμών του στις ΗΠΑ έδωσε ο Αμερικανικός Οργανισμός Φαρμάκων (Food and Drug Administration, FDA). Τα προσωρινά δεδομένα της αναμένονται εντός των πρώτων μηνών του 2021, με την Φάση 3 να προγραμματίζεται να αρχίσει το δεύτερο τρίμηνο του έτους. Σε αυτή την περίπτωση, η εταιρεία θα μπορέσει να υποβάλει αίτημα για έγκριση υπό προϋποθέσεις (Άδεια Χρήσης Έκτακτης Ανάγκης, Emergency Use Authorization) το δεύτερο εξάμηνο του έτους.

Στη Σιγκαπούρη, η αρμόδια Αρχή Επιστημών Υγείας (Health Sciences Authority, HSA) αξιολόγησε τα ίδια στοιχεία με την FDA. Ενέκρινε την Φάση 2 της μελέτης, καθώς τα δεδομένα από την Φάση 1/2 της μελέτης έδειξαν ότι το εμβόλιο ARCT-021 γίνεται καλά ανεκτό, ενώ προκαλεί χυμική και κυτταρική ανοσία (ανοσογονικότητα).

Το εμβόλιο ARCT-021 της Arcturus Therapeutics είναι πολύ χαμηλής δόσης και εντελώς απαλλαγμένο από οποιουδήποτε είδους ιικό υλικό: χωρίς ιό, χωρίς «όχημα μεταφοράς» ιού, χωρίς ανοσοενισχυτικά. Παράγεται με μια τεχνολογία αυτοαντιγραφής και πολλαπλασιασμού του mRNA (τεχνολογία (STARR ™), το οποίο στη συνέχεια απελευθερώνεται στον οργανισμό με ένα καινοτόμο σύστημα λιπιδίων (σύστημα LUNAR®). Και οι δύο αυτές τεχνολογίες είναι ιδιοκτησία της Arcturus.

Με μία εφάπαξ, πολύ χαμηλή δόση (μόλις 5 μικρογραμμάρια - μg) προκαλεί σημαντική ανοσοαπόκριση των Τ-λεμφοκυττάρων (υψηλά επίπεδα Τ-λεμφοκυττάρων, τα οποία έχουν καθοριστική σημασία για την προστασία εναντίον της νόσου COVID-19). Η αντίδραση των Τ-λεμφοκυττάρων είναι σημαντική διότι:

• Τα Τ-λεμφοκύτταρα σχετίζονται πολύ καλύτερα απ' ό,τι τα αντισώματα με την προστατευτική ανοσία έναντι των κορονοϊών.

• Τα υψηλά επίπεδα Τ-κυττάρων σε ασθενείς με SARS και MERS, συσχετίζονταν με καλύτερες εκβάσεις απ' ό,τι τα υψηλά επίπεδα αντισωμάτων.

• Τα Τ-λεμφοκύτταρα για τον νέο κορονοϊό παρέχουν διασταυρούμενη αντίδραση με διάφορους κορονοϊούς, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που προκαλούν κοινό κρυολόγημα (χειμερινές «ιώσεις»).

• Τα Τ-λεμφοκύτταρα είναι σαν τα ενήλικα βλαστοκύτταρα: μπορούν να παραμένουν αδρανή επί χρόνια σε χαμηλούς αριθμούς, σαν τους στρατιώτες που ξεκουράζονται στο πεδίο της μάχης, έτοιμα να ενεργοποιηθούν με την παραμικρή ένδειξη προβλήματος.

Το εμβόλιο ARCT-021 φέρει ένα πολύ ελπιδοφόρο προφίλ ασφαλείας, με μία εφάπαξ δόση κάτω των 10 μg, ενώ άλλα εμβόλια mRNA απαιτούν υψηλότερες δόσεις (60-200 μg) με δύο εγχύσεις.

Το εμβόλιο ARCT-021 είναι επίσης εύκολο στην αποθήκευση και στη διανομή του. Θα αποστέλλεται και θα φυλάσσεται σε φιαλίδιο ως ξηρή στερεά σκόνη (παράγεται με τη μέθοδο της λυοφιλοποίησης) και όχι ως κατεψυγμένο υγρό. Επομένως δεν θα απαιτούνται συνθήκες ακραίας ψύξης ούτε χειρισμός ξηρού πάγου.

Το γεγονός ότι το εμβόλιο ARCT-021 δυνητικά θα χορηγείται με μία δόση, απλουστεύει τη χορήγησή του. Επιπλέον, δημοσιευμένα δεδομένα από έρευνες σε ζωικά μοντέλα έδειξαν ότι παρέχει προστασία 100% με μία και μοναδική δόση.

Ήδη το Ισραήλ και η Σιγκαπούρη έχουν συνάψει συμφωνίες για προμήθεια του εμβολίου μετά το τέλος των κλινικών δοκιμών, ενώ η εταιρεία Arcturus βρίσκεται σε επικοινωνία και με άλλες κυβερνήσεις διαφόρων κρατών.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.

Διαβάστε επίσης:

Νέες εξαγγελίες Μητσοτάκη: Κάλυψη ενοικίου κατά 80% - Δίμηνη παράταση στα επιδόματα ανεργίας