Νέα διαγνωστικά εργαλεία για τη μετά-Covid εποχή: Οι τρεις άξονες της Πρόληψης και Προαγωγής Υγείας

Χρυσούλα Γρίβα

«Η ερευνητική γνώση και τα επιστημονικά αποτελέσματα βρίσκουν το μέγιστο της αξίας τους όταν μεταφέρονται στον γενικό πληθυσμό», τόνισε κατά την έναρξη της παρουσίασης ο συντονιστής, Ενδοκρινολόγος, καθηγητής Πειραματικής Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ, επιστημονικός σύμβουλος Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ κύριος Μιχάλης Κουτσιλιέρης, προσθέτοντας πως ο Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ προσπαθεί συνεχώς να πραγματοποιεί αυτό ακριβώς το λειτούργημα, κάνοντας προσιτή στον πληθυσμό κάθε καινοτομία: «Ο Όμιλος δεν είναι ερευνητικό κέντρο, όμως είναι σε θέση να μεταφέρει τη γνώση στις εφαρμογές για τον πληθυσμό, αυτό κάνει εδώ και 40 χρόνια με μεγάλη επιτυχία», ανέφερε χαρακτηριστικά.

Το Τεστ Κυτταρικής Ανοσίας στην υπηρεσία της κοινωνίας για τη διερεύνηση της ανοσολογικής απόκρισης έναντι του κορονοϊού

Ξεκινώντας από το θέμα της επικαιρότητας, που δεν είναι άλλο από τον κορονοϊό και την εξέλιξη του εμβολιασμού, η κυρία Βασιλική Πιτυρίγκα, Επίκουρη Καθηγήτρια Μικροβιολογίας στην Ιατρική Σχολή Αθηνών, Επιστημονική Σύμβουλος & Επιστημονική Υπεύθυνη Βιοπαθολογικού Εργαστηρίου στον Όμιλο ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ, τόνισε ότι η πραγματική ανοσία του πληθυσμού πιθανότατα υποεκτιμάται, αφού ο έλεγχος αντισωμάτων δεν αποτυπώνει τη συνολική ανοσολογική απόκριση του οργανισμού απέναντι στον ιό.

Η κυτταρική ανοσία σχετίζεται με την ενεργοποίηση των Τ λεμφοκυττάρων τα οποία διατηρούν ανοσολογική μνήμη. Η μνήμη αυτή επιτρέπει μια ταχύτερη και ισχυρότερη απόκριση (προστατευτική ανοσία) του οργανισμού μας σε μια επόμενη συνάντηση με τον ίδιο ιό.

«Αρκετές μελέτες δείχνουν πως κυτταρική ανοσία αναπτύσσει έως 60% των ασυμπτωματικών φορέων και έως 85% των ασθενών που εκδήλωσαν ήπια συμπτώματα, ακόμη και χωρίς παρουσία αντισωμάτων», τόνισε κ. Πιτυρίγκα και πρόσθεσε: «η κυτταρική ανοσία έχει καθοριστικό ρόλο στη διάγνωση και παρακολούθηση των ασθενών, στην επιδημιολογική επιτήρηση της νόσου Covid – 19 και στον προσδιορισμό της συλλογικής ανοσοποίησης».

Ο Όμιλος ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ εισήγαγε πρώτος στην Ελλάδα τον έλεγχο κυτταρικής ανοσίας ενάντια στον νέο κορονοϊό.

Με τη συγκεκριμένη εξέταση – που αφορά και στην ανοσία που αποκτά κάποιος μέσω του εμβολιασμού – μπορούμε να γνωρίζουμε με τη μεγαλύτερη ακρίβεια, τα πραγματικά επίπεδα ανοσίας του πληθυσμού. Αυτό εκτός του ότι αφορά στον καθένα προσωπικά, αφορά κυρίως στον γενικό και κεντρικό σχεδιασμό των μέτρων ασφαλείας, αλλά και του εμβολιαστικού προγράμματος, ώστε να γίνεται σε ορθότερη βάση. «Το Τεστ Κυτταρικής Ανοσίας αποτελεί το κομμάτι που λείπει από το παζλ διάγνωσης του κορονοϊού», δήλωσε σχετικά η κυρία Πιτυρίγκα, συμπληρώνοντας: «Αυτή τη στιγμή, με τον έλεγχο των αντισωμάτων έχουμε ελλιπή πληροφόρηση και όχι τη σωστή εικόνα του πληθυσμού. Λαμβάνουμε αποφάσεις, μιλάμε για τρίτη δόση εμβολίου, στηριζόμενοι μόνο στη μέτρηση των αντισωμάτων, που όμως δεν μας δίνουν τη σωστή πληροφορία, την οποία μπορεί να μας δώσει το τεστ Κυτταρικής Ανοσίας».

Μανώλης Δερμιτζάκης: Η Γονιδιωματική Ιατρική θα φέρει επανάσταση στον τρόπο που αντιμετωπίζουμε τις ασθένειες

Στην παρουσίαση του Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ μετείχε και ο διακεκριμένος καθηγητής Γενετικής του Πανεπιστημίου της Γενεύης Μανώλης Δερμιτζάκης, ο οποίος με την παρέμβασή του επισήμανε πόσο σημαντικό είναι για τον άνθρωπο και την υγεία του να αξιοποιήσει στο έπακρο τις πληροφορίες που είναι «αποθηκευμένες» στο γονιδίωμά του. «Έχουμε καταλάβει και διαβάσει το ανθρώπινο γονιδίωμα, αυτό που έχει σημασία, όμως, είναι να καταλάβουμε την ποικιλομορφία της βιολογίας μας και όχι το μέσο ανθρώπινο σώμα», ανέφερε, θέλοντας να τονίσει τη διαφορετικότητα του κάθε ανθρώπινου γονιδιώματος και τη σημασία της.

Η χαρτογράφηση του γονιδιώματος είναι απαραίτητη και εφόσον μπορούσε να γίνει μαζικά για τον πληθυσμό, θα μπορούσε να μας δώσει όλη την πληροφορία που χρειαζόμαστε και εκτίμησε παράλληλα πως αυτή η γονοτύπιση θα γίνει πράγματι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο, αργότερα ή συντομότερα. «Αυτού του είδους η χρήση του πολυγονιδιακού κινδύνου δεν είναι κάτι καινούριο, έχουμε ήδη χρησιμοποιήσει αντίστοιχες μεθόδους, καθώς η λογική είναι να βρούμε το ακραίο ρίσκο, να εντοπίσουμε το 1% κάθε ασθένειας που έχει το υψηλό ρίσκο πράγματι να νοσήσει. Εάν μάλιστα σκεφτούμε πως υπάρχουν εκατοντάδες ασθένειες, τότε η πιθανότητα να βρεθούμε στην ομάδα υψηλού ρίσκου οποιασδήποτε ασθένειας, είναι ουσιαστικά 1:1», επισήμανε.

«Αντί να συζητάμε για έναν ασθενή, συζητάμε για έναν άνθρωπο που έχει το ρίσκο να αναπτύξει την ασθένεια και άρα για διαφορετικής βάσης διαχείριση. Η ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ έχει αναπτύξει μια σειρά από τέτοιου είδους εξετάσεις και αυτό θα φέρει επανάσταση στον τρόπο που αντιλαμβανόμαστε τις ασθένειες», πρόσθεσε χαρακτηριστικά.

PRS, ο Πολυγονιδιακός Δείκτης Κινδύνου που δείχνει σε ποια ασθένεια είμαστε ευάλωτοι

Η ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ παρέχει για πρώτη φορά στην Ελλάδα, τον Πολυγονιδιακό Δείκτη Κινδύνου-PRS (Polygenic Risk Score), που αποτελεί την επιτομή της γενετικής έρευνας παγκοσμίως και περνά πλέον από το στάδιο της έρευνας στην κλινική πρακτική.

Όπως εξήγησε η Ασημίνα Χιωνά, Διδάκτωρ Βιοχημείας / Μοριακής Βιολογίας και Business Development Manager στο Κέντρο Προληπτικής Ιατρικής και Μακροβιότητας του Ομίλου, τα τεστ PRS επιτρέπoυν την εκτεταμένη διερεύνηση του ανθρώπινου DNA, εστιάζοντας στη συμβολή των γενετικών πολυμορφισμών στην προδιάθεση και ανάπτυξη 7 χρόνιων ασθενειών.

Στα τεστ PRS υπολογίζεται, μέσω Βιοπληροφορικής ανάλυσης, με τη χρήση ειδικών αλγορίθμων, ένας πολυγονιδιακός δείκτης κινδύνου (υπό τη μορφή σκορ) και το σκορ αυτό συγκρίνεται με το μέσο κίνδυνο, ούτως ώστε να γνωρίζει ο εξεταζόμενος πόσο μεγαλύτερο κίνδυνο διατρέχει για να αναπτύξει τη συγκεκριμένη ασθένεια σε σχέση με το μέσο όρο του πληθυσμού.

Έτσι, αξιολογείται έγκαιρα ο κίνδυνος – πολύ πριν εκδηλωθούν συμπτώματα – και με τις κατάλληλες παρεμβάσεις μπορεί να μειωθεί ή και να εξαλειφθεί πλήρως.

Ελάχιστες χώρες στον κόσμο αξιοποιούν ήδη αυτή τη δυνατότητα, που «σηματοδοτεί μία νέα εποχή στην πρόληψη, αφού μας επιτρέπει να έχουμε εικόνα για το αν θα αναπτύξουμε κάποια από τις πιο κοινές χρόνιες παθήσεις», όπως ανέφερε η Δρ Χιωνά.

Αυτή τη στιγμή στο Κέντρο Προληπτικής Ιατρικής & Μακροβιότητας του Ομίλου ΒΙΟΙΑΤΡΙΚΗ και σε άλλες 4 μονάδες του Ομίλου σε Αθήνα και Θεσσαλονίκη διενεργούνται γενετικά τεστ πρόγνωσης του κινδύνου για Στεφανιαία Νόσο, Διαβήτη τύπου Β’, Καρκίνο του Μαστού, Καρκίνο του Προστάτη, Καρκίνο του Παχέος Εντέρου, Νόσο Αλτσχάιμερ και Φλεγμονώδη Νόσο του Εντέρου, ενώ προσεχώς αναπτύσσονται καινούρια PRS, για την Πρόωρη Εμμηνόπαυση, την Παχυσαρκία, τον Διαβήτη τύπου Α’ και άλλες.

Η σημασία της αλλαγής του τρόπου ζωής για την υγεία μας

Στη σημασία της αλλαγής του τρόπου ζωής για την υγεία αναφέρθηκε ο Γιάννης Αρναούτης MSc, PhD, Διδάκτωρ Τμήματος Επιστήμης Διαιτολογίας – Διατροφής, Υπεύθυνος του Διατροφολογικού & Εργομετρικού Κέντρου Bioiatriki+. Επισήμανε, μάλιστα, ότι η τήρηση του μέτρου στην περίπτωση της σωματικής άσκησης είναι πολύ σημαντική, αφού εκτός από την έλλειψη δραστηριότητας, και η υπερβολική άσκηση μπορεί να έχει αρνητικές επιπτώσεις στην Υγεία. Η ορθή αξιολόγηση της φυσικής κατάστασης μέσω της εργομέτρησης, αποτυπώνει τις δυνατότητες του οργανισμού, ώστε κάθε άτομο να μπορεί να ασκείται με ασφάλεια και να επιτυγχάνει το επιθυμητό αποτέλεσμα απόδοσης και οφέλους για την υγεία.

Σε ό,τι αφορά την πανδημία, ερευνητικά δεδομένα δείχνουν ότι η φυσική δραστηριότητα μπορεί να δρα προστατευτικά ενάντια στις επιπτώσεις της πανδημικής Covid-19. Υπό το πρίσμα αυτό κρίνεται αναγκαίο η ιατρική κοινότητα και οι διεθνείς οργανισμοί να συμπεριλαμβάνουν την άσκηση (σε όλα τα ηλικιακά γκρουπ) στις συστάσεις τους για την αντιμετώπιση των επιπτώσεων του κορονοϊού.