Βιομηχανία τροφίμου - Επεξεργασμένο φαγητό: Πώς νικά τις αντιστάσεις (μας) και ωθεί στην παχυσαρκία

Γράφει ο Νίκος Καφετζόπουλος, Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος*

Η παχυσαρκία αυξάνεται με αλματώδεις ρυθμούς παγκοσμίως. Βασική αιτία είναι ο σύγχρονος τρόπος ζωής, ο οποίος δημιουργεί ένα «τοξικό περιβάλλον», το οποίο δεν αφήνει τον σημερινό άνθρωπο των δυτικών κοινωνιών να διαχειριστεί το βάρος του. Επεξεργασμένο φαγητό, χαμηλή φυσική δραστηριότητα και άγχος οι μεγαλύτεροι διατροφικοί «εχθροί». Στο σημερινό άρθρο θα αναλυθεί η επίδραση των επεξεργασμένων τροφίμων.

Επεξεργασμένα τρόφιμα ή αλλιώς υπεργευστικά είναι τα τρόφιμα εκείνα, τα οποία μέσα από πολύ εξελιγμένες τεχνικές χημείας τροφίμων έχουν καταφέρει να εθίσουν τον εγκέφαλο μας. Είναι τα τρόφιμα που έχουν επεξεργαστεί βιομηχανικά και στα οποία έχουν προστεθεί υλικά, όπως αλάτι, ζάχαρη, τα λιπαρά, τεχνητά χρώματα-αρώματα, βελτιωτικά γεύσης κ.ά.

Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η πίτσα, τα μπισκότα, τα επεξεργασμένα δημητριακά, τα αρτοσκευάσματα, τα αναψυκτικά, κέικ, τα αλμυρά ή γλυκά σνακ κ.ά.

Αν συγκρίνουμε την σημερινή κατανάλωση με αυτή που κάναμε την δεκαετία του 1970, θα δούμε ότι καταναλώνουμε περίπου 500 θερμίδες περισσότερες την ημέρα. Από αυτές, το 85-90 % αυτών θερμίδων προέρχεται από τα επεξεργασμένα τρόφιμα που προ αναφέραμε. Μόνο το 2% προέρχεται από την κατανάλωση περισσότερων φρούτων και λαχανικών.

Τι άλλαξε τόσο; Η βιομηχανία του τροφίμου. Με σκοπό το κέρδος και με νέες τεχνολογίας, άλλαξε τελείως ο τρόπος παραγωγής. Εθιστικές ουσίες όπως η ζάχαρη και το αλάτι προστέθηκαν σχεδόν σε όλα τα τρόφιμα.

Φανταστείτε μεγάλες εταιρείες δημητριακών να πρόσφεραν μόνο σκέτη βρώμη στα ράφια ή μπισκότα χωρίς ζάχαρη. Θα είχαν τις πωλήσεις και τα κέρδη που έχουν σήμερα; Προφανώς και όχι. Η απόδειξη όλων αυτών βρίσκεται στο πίσω μέρος των συσκευασιών. Αν ανοίξετε τώρα το ντουλάπι σας και διαβάσετε τις ετικέτες των δημητριακών σας, θα δείτε και μόνοι σας ότι στα 100 γρ. προϊόντος τα 80 γρ. είναι άσπρο αλεύρι και ζάχαρη.

Τι εννοούμε όταν λέμε ότι άλλαξε η παραγωγή τροφίμου;

Το σιτάρι για να είναι πιο εύγεστο άρχισε να αλέθεται και έτσι αφαιρούνται όλα τα θρεπτικά συστατικά. Τα λιπαρά που είναι οι μεταφορείς της γεύσης παράγονται φθηνά και καταναλώνονται σε μεγαλύτερες ποσότητες από ποτέ. Το ίδιο ισχύει και για το μεγαλύτερο ενισχυτικό γεύσης, το αλάτι, το οποίο είναι σχεδόν παντού με 75% της ημερήσιας πρόσληψης να προέρχεται από το κρυφές πηγές των συσκευασμένων τροφίμων και όχι από την αλατιέρα του τραπεζιού.

Πώς λειτουργεί το ανθρώπινο σώμα όμως;

Το πόσο θα φάμε ρυθμίζεται από χημικούς άλλα και μηχανικούς μηχανισμούς. Τρώμε μέχρι να «τεντώσει» το στομάχι μας - όλα αυτά τα μεταποιημένα τρόφιμα όμως έχουν συμπυκνωμένες τις θερμίδες, είναι δηλαδή μικρά σε όγκο, έχουν λίγες φυτικές ίνες και περιέχουν πολύ ζάχαρη. Επομένως, πριν προλάβουμε να φουσκώσουμε έχουμε ξεπεράσει κατά πολύ τις θερμίδες που θα έπρεπε.

Επιπλέον, σταματάμε να τρώμε και με βάση την ποιότητα. Φτωχή τροφή μας οδηγεί να τρώμε ακόμα μεγαλύτερη ποσότητα, έτσι ώστε να λάβουμε τα θρεπτικά συστατικά που χρειαζόμαστε. Δεν σταματάει όμως εκεί.

Η ζάχαρη και τα λιπαρά προκαλούν υπερδιέγερση του κέντρου ανταμοιβής στον εγκέφαλό μας, κυρίως μέσω της έκκρισης ντοπαμίνης. Και ο αρχέγονος εγκέφαλος μας δεν μπορεί να το διαχειριστεί.

Τρόφιμα με λίπος, ζάχαρη και αλάτι για να είμαστε... ευτυχισμένοι

Τα παλιά χρόνια, τόσο γλυκό ήταν μόνο το μέλι, το οποίο ήταν διαθέσιμο μόνο εποχιακά. Το λίπος το παίρναμε κυρίως από τα ζώα, που τότε δεν ήταν και τόσο λιπαρά. Και το αλάτι ήταν διαθέσιμο μόνο στο νερό. Τι έκανε λοιπόν η βιομηχανία τροφίμου; Έφτιαξε τρόφιμα που συνδυάζουν την τέλεια αναλογία λίπους, ζάχαρης και αλατιού για να μας κάνει ευτυχισμένους.

Αυτή η τέλεια αναλογία και η τέλεια υφή προκαλεί έκρηξη ντοπαμίνης και καθιστά κάποια τρόφιμα ακαταμάχητα.

Έτσι, κανείς δεν μπορεί να φάει μόνο ένα! Ο εγκέφαλος μας δεν είναι έτοιμος γενετικά για να το διαχειριστεί όλο αυτό.. Έγιναν αυτά πολύ γρήγορα. Δυστυχώς το μυαλό μας προτιμά να πάρει την έξτρα ευχαρίστηση και λειτουργεί όλο αυτό εις βάρος του οργανισμού. Πολλές μελέτες με μαγνητικές τομογραφίες εγκεφάλου έχουν αποδείξει αυτόν τον διατροφικό εθισμό και μια πολύ ενδιαφέρουσα μελέτη του Yale, έκανε και ένα βήμα παρακάτω. Κατέταξε τα πιο εθιστικά τρόφιμα και τα αποτελέσματα είναι τα εξής: Στις πρώτες 3 θέσεις βρίσκεται η πίτσα, η σοκολάτα και τα πατατάκια. Ακολουθούν τα μπισκότα και παγωτό. Έχετε φάει μόνο ένα μικρό κομμάτι από αυτά τρόφιμα και να σταματήσετε; Μάλλον όχι και αυτό δεν είναι τυχαίο.

Η αποφυγή τους είναι ένα από τα πιο σημαντικά βήματα που μπορείτε να κάνετε για να διατηρήσετε την υγεία σας.

*Νίκος Καφετζόπουλος

Κλινικός Διαιτολόγος - Διατροφολόγος www.nutribase.gr

Γρηγορίου Λαμπράκη 19 & Μεταξά, Γλυφάδα

213 002 48 54 - 6942 84 24 63, info@nutribase.gr

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.