Εμβόλιο κορονοϊού: Οι παρενέργειες στα μικρά παιδιά
Έκκληση στους γονείς που διστάζουν να εμβολιάσουν τα παιδιά τους, να αποφασίσουν τον εμβολιασμό, προκειμένου να προφυλάξουν τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία των παιδιών τους, αλλά και το ανοιχτό σχολείο, απευθύνει σε συνέντευξη της στο Πρακτορείο FM και στην εκπομπή της Τάνιας Η. Μαντουβάλου «104, 9 ΜΥΣΤΙΚΑ ΥΓΕΙΑΣ» η καθηγήτρια Παιδιατρικής και Λοιμωξιολογίας, και μέλος της Επιτροπής Εμπειρογνωμόνων του υπουργείου Υγείας Μαρίζα Τσολιά.
Οι ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου στα παιδιά
Μιλώντας για τις ανεπιθύμητες ενέργειες του εμβολίου, εξηγεί ότι είναι ήπιες τοπικές, ή συστηματικές (πυρετός, πονοκέφαλος, κακουχία, πόνοι στο σώμα) που δεν έχουν και τόσο σημασία. Όσον αφορά στη μυοκαρδίτιδα που απασχολεί κάπως τον κόσμο, φαίνεται σύμφωνα με την καθηγήτρια ότι είναι ήπια και υποχωρεί σύντομα. «Εμφανίζεται κυρίως σε αγόρια εφήβους και νέους ενηλίκους. Είναι λιγότερο συχνή σε μικρές ηλικίες. Σύμφωνα με τον ΕΟΦ, στη χώρα μας η συχνότητα είναι περίπου μία στους 10.000 εμβολιασμούς στα αγόρια 12-17 ετών, μετά τη δεύτερη δόση. Η πιθανότητα να εμφανίσει κανείς μυοκαρδίτιδα είναι πολύ λιγότερο συχνή με το εμβόλιο, από ότι αν νοσήσει. Γιατί αν νοσήσει, είναι 6 φορές μεγαλύτερος ο κίνδυνος, από ότι αν εμβολιαστεί, και είναι και πιο σοβαρή».
Η νόσος στα παιδιά είναι πολύ ήπια αναφέρει η κ. Τσολιά. «Γενικά το 1% από τα κρούσματα που γνωρίζουμε χρειάζεται νοσηλεία. Και από αυτά που νοσηλεύονται, κάτω από 2%, γύρω στο 1,5% θα χρειαστούν ΜΕΘ, ενώ οι θάνατοι είναι μία στις 40.000 περιπτώσεις στην Ελλάδα. Κάποια παιδιά μπορεί να εμφανίσουν αυτό το πολυσυστηματικό υπερφλεγμονώδες σύνδρομο, που μοιάζει με Καβασάκι και μπορεί να επηρεάσει πολλά συστήματα του οργανισμού. Η συχνότητα του, όπως την έχουν υπολογίσει στις ΗΠΑ, είναι μία στις 3000 λοιμώξεις. Και μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά που πέρασαν τη λοίμωξη, χωρίς συμπτώματα».
Σε αντίθεση με ότι γνωρίζαμε στην αρχή της πανδημίας, σύμφωνα με την διακεκριμένη παιδίατρο, τα παιδιά κολλάνε και μεταδίδουν τη λοίμωξη όπως ακριβώς οι ενήλικες, με πρόσφατες μελέτες να καταδεικνύουν ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερη διαφορά. Όσον αφορά το σύνδρομο long-covid, η κ. Τσολιά λέει ότι οι ειδικοί δεν γνωρίζουν ποια είναι η συχνότητα του στα παιδιά, για να συμπληρώσει στη συνέχεια, ότι φαίνεται να είναι λιγότερο συχνό από ότι στους ενήλικες, αλλά δεν παύει να υπάρχει.
Τα κλειστά σχολεία είναι καταστροφή υπογραμμίζει σε άλλο σημείο της συνέντευξης, επισημαίνοντας ότι σύμφωνα με μία μεταανάλυση 1 στα 4 παιδιά εμφανίζει συμπτώματα αγχώδους νεύρωσης και 1 στα 5, συμπτώματα κατάθλιψης. «Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει μία πολύ σοβαρή συνέπεια των κλειστών σχολείων και της καραντίνας στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων. Και σε αυτό θα πρέπει να δώσουμε πολύ μεγάλη σημασία ως κοινωνία και να αποφύγουμε πάση θυσία το κλείσιμο των σχολείων, για άλλη μία φορά».
Σχετικά με την πορεία της πανδημίας, η κ. Τσολιά αναφέρει ότι υπάρχει μία σταθεροποίηση των κρουσμάτων και ένας έλεγχος της κατάστασης. «Επομένως περιμένουμε το επόμενο διάστημα να δούμε να μειώνονται οι εισαγωγές. Αυτό θέλει κάποιες εβδομάδες. Και οι εισαγωγές στις ΜΕΘ ακόμα περισσότερο, και οι θάνατοι τελικά». Για τα παιδιά λέει ότι υπάρχει μάλλον μία επιπέδωση στις μεγαλύτερες ηλικίες 12 -17 που πιθανόν οφείλεται στην εφαρμογή του εμβολιασμού, αλλά είναι γεγονός συνεχίζει, ότι είναι πολλά τα κρούσματα στην ηλικιακή ομάδα 4-11 και συνεχώς αυξανόμενα. Η καθηγήτρια δεν κρύβει το φόβο της για αναζωπύρωση της πανδημίας τις γιορτινές ημέρες, που ο κόσμος συνωστίζεται σε κλειστούς χώρους, και για αυτό το λόγο τονίζει την σημαντικότητα του εμβολιασμού για όλους, την τήρηση των μέτρων, αλλά και την χρήση των self test πριν από κάθε συγκέντρωση.
Ακολουθεί ολόκληρο το κείμενο της συνέντευξης:
Eρ: Να προστατευθούν καλύτερα τα παιδιά, που αυτή τη στιγμή είναι αυτά που πλήττονται περισσότερο από την Covid ανακοίνωσε την Τρίτη ο ΠΟΥ, επισημαίνοντας ότι τα υψηλότερα ποσοστά αυτή τη στιγμή καταγράφονται μεταξύ 5 και 14 ετών. Προκειμένου να αποτραπεί το εκ νέου κλείσιμο σχολείων και η επιστροφή στην τηλεκπαίδευση, ο ευρωπαϊκός βραχίονας του Οργανισμού συστήνει να ενισχυθούν οι διαγνωστικοί έλεγχοι στα σχολεία και να εξεταστεί ο εμβολιασμός παιδιών που πάνε σχολείο. Πως βαδίζει η χώρα μας; Πώς μεταφράζονται στην Ελλάδα αυτοί οι αριθμοί;
Απ: Νομίζω προς σε αυτή την κατεύθυνση κινούμαστε αν λάβουμε υπ' όψιν και τις αποφάσεις που έχουν ληφθεί από τις δύο επιτροπές (Εμπειρογνωμόνων και Εμβολιασμού): Αφενός τα μέτρα στα σχολεία και αφετέρου ο εμβολιασμός και των μικρότερων παιδιών 5-11 ετών. Σύμφωνα με δεδομένα του ΕΟΔΥ μετά τον ερχομό της παραλλαγής «Δ» διαπιστώθηκε μία αρκετά μεγάλη αύξηση των κρουσμάτων στις ηλικίες 4-17 ετών. Αρχές Οκτωβρίου η ηλικιακή αυτή ομάδα ευθυνόταν για το περίπου 25% του συνόλου των κρουσμάτων. Και σήμερα είναι ακόμα υψηλότερο το ποσοστό. Αξίζει να σημειωθεί ότι υπάρχει μάλλον μία επιπέδωση στις μεγαλύτερες ηλικίες 12 -17 και πιθανόν οφείλεται στην εφαρμογή του εμβολιασμού. Αλλά είναι γεγονός ότι είναι πολλά τα κρούσματα στην ηλικιακή ομάδα 4-11 και συνεχώς αυξανόμενα.
Ερ: Θα αυξηθούν περαιτέρω οι έλεγχοι στα σχολεία;
Απ: Δεν νομίζω ότι υπάρχει άλλη χώρα που να χρησιμοποιεί τόσο πολύ όσο εμείς το συχνό testing. Γίνονται πάρα πολλοί έλεγχοι. Τα μέτρα που εφαρμόζονται στα σχολεία είναι εξαιρετικά, αρκεί να εφαρμόζονται βέβαια. Το self test που χορηγείται από το κράτος, θα πρέπει να συνεχίσει να γίνεται, γιατί έχει πολύ καλά αποτελέσματα, αφού πολύ μεγάλος αριθμός κρουσμάτων ανακαλύπτεται προτού τα παιδιά γίνουν μεταδοτικά και κολλήσουν μεταξύ τους. O αριθμός των κρουσμάτων στα σχολεία και το πόσο κυκλοφορεί ο ιός, εξαρτάται από το πόσο κυκλοφορεί ο ιός στην κοινότητα. Το σχολείο δεν είναι ξεχωριστό από την υπόλοιπη κοινωνία. Επομένως όταν έχουμε αύξηση των κρουσμάτων στην κοινότητα, θα υπάρξει αύξηση των κρουσμάτων και στο σχολείο.
Ερ: Άρα τα παιδιά παίζουν σημαντικό ρόλο στη μετάδοση του ιού, και όχι μικρό όπως γνωρίζαμε στην αρχή της πανδημίας;
Απ: Βεβαίως γιατί στα παιδιά και μεταδίδεται η λοίμωξη και τη μεταδίδουν, όπως οι ενήλικες. Μελέτες που έχουν γίνει πιο πρόσφατα δείχνουν ότι δεν υπάρχει ιδιαίτερη διαφορά.
Ερ: Πώς μπορούμε λοιπόν να προστατεύσουμε τα σχολεία;
Απ: Με τον εμβολιασμό όλων, έτσι ώστε να μην κυκλοφορεί ο ιός στην κοινότητα. Και να μην ξεχνάμε και τα υπόλοιπα μέτρα: δηλαδή μάσκες, αποστάσεις, μέτρα υγιεινής και το συχνό testing.
Ερ: Τι δεδομένα έχουμε από εμβολιασμούς παιδιών μέχρι ώρας από τις ΗΠΑ; Ποιες είναι οι πιο συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες. Ποια είναι η πρόσφατη γνώση για περιστατικά μυοκαρδίτιδας;
Απ: Στις Ηνωμένες Πολιτείες έχουν εμβολιαστεί μέχρι τέλη Νοεμβρίου περίπου 13 εκατομμύρια έφηβοι με δύο δόσεις του εμβολίου της Pfizer. Όσον αφορά τα μικρότερα, είχαν εμβολιαστεί πάνω από 4 εκατομμύρια με μία δόση. Άρα έχουν γίνει εκατομμύρια εμβολιασμοί σε εφήβους και παιδιά σε μία χώρα που υπάρχει επιτήρηση με πολλαπλά συστήματα, και δεν έχουμε ακούσει κάτι που να μην το περιμέναμε. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες είναι ήπιες τοπικές ή συστηματικές δηλαδή πυρετός, πονοκέφαλος, κακουχία, πόνοι στο σώμα, που δεν έχουν και τόσο σημασία. Τώρα αυτό που απασχολεί κάπως είναι η μυοκαρδίτιδα, η οποία φαίνεται ήπια και υποχωρεί σύντομα. Και εμφανίζεται κυρίως σε αγόρια εφήβους και νέους ενηλίκους. Είναι λιγότερο συχνή σε μικρές ηλικίες. Σύμφωνα με τον ΕΟΦ στη χώρα μας η συχνότητα είναι περίπου μία στις 10.000 εμβολιασμούς στα αγόρια 12-17 ετών, μετά τη δεύτερη δόση. Η πιθανότητα να εμφανίσει κανείς μυοκαρδίτιδα είναι πολύ λιγότερο συχνή με το εμβόλιο, απ ότι αν νοσήσει. Γιατί αν νοσήσει είναι 6 φορές μεγαλύτερος ο κίνδυνος από ότι αν εμβολιαστεί και είναι και πιο σοβαρή.
Ερ: Σε δέκα παιδιά που νοσούν πόσα μπορεί να νοσήσουν βαριά; Και τι μπορεί να αφήσει σε ένα παιδί ο ιός σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα δεδομένα;
Απ: Η νόσος στα παιδιά είναι πολύ ήπια. Γενικά το 1% από τα κρούσματα που γνωρίζουμε χρειάζεται νοσηλεία. Και από αυτά που νοσηλεύονται κάτω από 2%, γύρω στο 1,5% θα χρειαστούν ΜΕΘ, ενώ οι θάνατοι είναι μία στις 40.000 περιπτώσεις στην Ελλάδα. Βέβαια κάποια παιδιά μπορεί να εμφανίσουν αυτό το πολυσυστηματικό υπερφλεγμονώδες σύνδρομο, που μοιάζει με Καβασάκι και μπορεί να επηρεάσει πολλά συστήματα του οργανισμού. Η συχνότητα του, όπως την έχουν υπολογίσει στις ΗΠΑ, είναι μία στις 3000 λοιμώξεις. Και μπορεί να εμφανιστεί και σε παιδιά που πέρασαν τη λοίμωξη χωρίς συμπτώματα. Όσον αφορά το long-covid, δεν γνωρίζουμε στα παιδιά ποια είναι η συχνότητα του, φαίνεται να είναι λιγότερο συχνό από ότι στους ενήλικες, αλλά δεν παύει να υπάρχει.
Ερ: Με όλα τα συμπτώματα που γνωρίζουμε και στους ενήλικες κόπωση, προβλήματα στους πνεύμονες, κατάθλιψη κλπ;
Απ: Ναι. Ακριβώς.
Ερ: Ποιο είναι αλήθεια το ψυχολογικό αποτύπωμα στα παιδιά από τον προηγούμενο χρόνο με κλειστά σχολεία;
Απ :Αυτό είναι πάρα πολύ σοβαρό. Διεθνώς έχει καταγραφεί αύξηση των προβλημάτων ψυχικής υγείας και σύμφωνα με μία μετανάλυση 1 στα 4 παιδιά εμφανίζει συμπτώματα αγχώδους νεύρωσης και ένα στα πέντε συμπτώματα κατάθλιψης. Φαίνεται λοιπόν ότι υπάρχει μία πολύ σοβαρή συνέπεια των κλειστών σχολείων και της καραντίνας στην ψυχική υγεία των παιδιών και των εφήβων . Και σε αυτό θα πρέπει να δώσουμε πολύ μεγάλη σημασία, ως κοινωνία και να αποφύγουμε πάση θυσία το κλείσιμο των σχολείων για άλλη μία φορά. Τα κλειστά σχολεία είναι καταστροφή.
Ερ: Τι ρόλο παίζουν οι παιδίατροι στον εμβολιασμό; Υπάρχουν δυστυχώς συνάδελφοι σας, που αποτρέπουν γονείς να εμβολιάσουν τα παιδιά τους.
Απ: Για τους εφήβους γνωρίζουμε ότι μέχρι τέλη Νοεμβρίου, το 45% ηλικίας 15-17 είχε κάνει την πρώτη δόση, όπως και το 30% ηλικίας 12-14. Οι παιδίατροι νομίζω ότι είναι οι γιατροί που έχουν την καλύτερη εκπαίδευση και τη μεγαλύτερη εμπειρία στους εμβολιασμούς. Και είναι πάντα pro-active στους εμβολιασμούς, γιατί ξέρουν τι θα πει πρόληψη, τι θα πει να ελέγχεις νοσήματα με τον εμβολιασμό, ποια είναι τα οφέλη του εμβολιασμού. Έχουν την κατάλληλη εκπαίδευση και εμπειρία και είναι αυτοί που θα υπερασπιστούν τον εμβολιασμό και θα τον εφαρμόσουν και στην περίπτωση της covid 19, περισσότερο από κάθε άλλη ειδικότητα της Ιατρικής. Τώρα κάποιοι μπορεί να έχουν κάποιους δισταγμούς ακόμα, αλλά νομίζω ενημερώνονται συνεχώς, και οι περισσότεροι θα τους ξεπεράσουν και θα υποστηρίξουν τον εμβολιασμό.
Ερ: Εσείς τι έχετε να πείτε στους γονείς που μας ακούνε και έχουν ενδοιασμούς για να πάνε να εμβολιάσουν τα παιδιά τους;
Απ: Θέλω να τους πω ότι το εμβόλιο είναι ασφαλές και αποτελεσματικό. Να αποφασίσουν τον εμβολιασμό για να προφυλάξουν, τόσο τη σωματική όσο και την ψυχική υγεία των παιδιών, αλλά και το ανοιχτό σχολείο και ό,τι αυτό μπορεί να συνεπάγεται για τη ζωή των παιδιών. Ήδη βλέπουμε από τη νότια Αφρική ότι αυξάνονται τα κρούσματα σε παιδιά. Αν έχουμε τώρα να αντιμετωπίσουμε και μία πιο μεταδοτική παραλλαγή, το πρόβλημα θα είναι ακόμα μεγαλύτερο.
Ερ: Πώς εκτιμάτε ότι θα εξελιχθούν τα πράγματα μέχρι τα Χριστούγεννα; Τι πρέπει να κάνουμε ως υπεύθυνοι πολίτες;
Απ: Φαίνεται ότι έχουμε μία σταθεροποίηση των κρουσμάτων και έναν έλεγχο της κατάστασης. Επομένως περιμένουμε το επόμενο διάστημα να δούμε να μειώνονται οι εισαγωγές. Αυτό θέλει λίγο χρόνο, κάποιες εβδομάδες. Και οι εισαγωγές στις ΜΕΘ ακόμα περισσότερο, και οι θάνατοι τελικά. Στις μέρες τις γιορτινές που έρχονται, να προσπαθούμε να εφαρμόσουμε τα μέτρα. Και αν μαζευόμαστε σε κλειστούς χώρους πολλοί άνθρωποι μαζί, με κλειστά παράθυρα λόγω του κρύου, φοβάμαι ότι μπορεί να υπάρξει αναζωπύρωση. Επομένως θα πρέπει να έχουμε κάνει όλοι τον εμβολιασμό μας και την τρίτη μας δόση οι ενήλικες. Επίσης καλό είναι στις οικογενειακές ή φιλικές συναντήσεις, να μην βλέπουμε διαφορετικά άτομα, σε πολλαπλές συγκεντρώσεις, Να προσπαθούμε να είμαστε με τα ίδια άτομα και όχι σε μεγάλους αριθμούς, συνωστισμένοι σε χώρους που δεν αερίζονται. Αν υπάρχουν ευάλωτα άτομα να φορούν μάσκα. Να κρατάμε αν μπορούμε και όσο μπορούμε κάποιες αποστάσεις, κατά το δυνατόν . Και να κάνουμε τεστ πριν από μία γιορτή, τη στιγμή μάλιστα που το Κράτος τα παρέχει δωρεάν για ορισμένες γιορτινές ημέρες.