Ανασκόπηση 2021 - Κορονοϊός: Ένας... χαμένος χρόνος για να γυρίσουμε… στο ίδιο σημείο!

Ήταν Δεκέμβριος του 2019 όταν η είδηση για τον άγνωστο ιό, με προέλευση από τις νυχτερίδες, που προκαλεί ανησυχία σε μια πόλη της Κίνας με το όνομα Γουχάν άρχισε να κάνει τον γύρο του κόσμου. Ελάχιστοι ήταν αυτοί που μπορεί να είχαν, έστω, φανταστεί όσα θα ακολουθούσαν παγκοσμίως την επόμενη διετία, εξαιτίας αυτού του ιού με το όνομα SARS-CoV-2. Ο κορονοϊός (ή κορωνοϊός ή κοροναϊός), προκάλεσε παγκόσμια πανδημία (Covid-19), και έκτοτε ταλαιπωρεί αφάνταστα όλο τον πλανήτη, προκαλώντας σοβαρά συμπτώματα σε όσους νοσήσουν αλλά και τρομακτικές απώλειες καθώς έχουν πεθάνει πάνω από 5,3 εκατ. άνθρωποι λόγω του ιού.

Το 2021, στην εκκίνησή του τουλάχιστον, ήταν μια χρονιά κατά την οποία πολύ πίστευαν ότι θα αρχίσει να φαίνεται το τέλος της πανδημίας. Μόνο που τα πράγματα δεν ήταν ακριβώς έτσι. Η ανακάλυψη των εμβολίων βοήθησε προς αυτή την κατεύθυνση, με την αισιοδοξία όλων να τονώνεται πρόσκαιρα, η εμφάνιση, όμως, των μεταλλάξεων ήρθε να κάνει ξανά δύσκολο το έργο επιστημόνων, πολιτών και κυβερνήσεων στην αντιμετώπιση της πανδημίας.

Ο αγώνας των εμβολίων, των προστατευτικών μέτρων και της πρόληψης με την πανδημία δίνεται – πλέον – καθημερινά και ο στόχος, προφανώς, είναι να επικρατήσει του ιού η επιστήμη, έτσι ώστε να καταφέρουμε να επιστρέψουμε σε μια πλήρη κανονικότητα. Σε μια εποχή που, δυστυχώς, κοντεύουμε να ξεχάσουμε. Να επιστρέψουμε στην κοινωνία που δεν θα είναι χωρισμένη σε όλα... Σε covid-free και μικτούς χώρους, που δεν θα διχάζει τους ανθρώπους σε εμβολιασμένους και μη και που – σίγουρα – δεν θα έχει καμία υποχρεωτικότητα και τιμωρητική διάθεση προς όσους δεν έχουν εμβολιαστεί...

Η πορεία του κορονοϊού μέσα στο 2021

Ιανουάριος

Επί της ουσίας, ο πρώτος μήνας του έτους που μας αποχαιρετά σε λίγες ημέρες, ήταν η απαρχή των μαζικών εμβολιασμών. Ολοένα και περισσότερες χώρες σε όλο τον κόσμο παραλάμβαναν δόσεις εμβολίων και προχωρούσαν στον εμβολιασμό πολιτών με στόχο να χτιστεί το πολυπόθητο τείχος ανοσίας, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση.

Το γεγονός, βέβαια, ότι ξεκίνησαν οι εμβολιασμοί δεν σήμαινε και το τέλος των περιορισμών. Το αντίθετο συνέβη, αφού ήταν η αρχή ενός ακόμα κύματος που έπληττε σταδιακά ολοένα και περισσότερες χώρες του πλανήτη. Τα lockdown δεν είχαν αρθεί σε πολλές περιπτώσεις, όπως και στην Ελλάδα, ενώ και όπου είχαν αρθεί εν τέλει επιβλήθηκαν εκ νέου για συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, όπως συνέβη στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία και άλλες χώρες.

Φεβρουάριος

Η ανταπόκριση στο εμβολιαστικό πρόγραμμα αλλά και οι αντιδράσεις πολιτών σε περιοριστικά μέτρα και στα πρώτα σχέδια για την υποχρεωτικότητα, ήταν αυτά που απασχόλησαν τον Φεβρουάριο. Στην Ελλάδα το βλέμμα, όπως συμβαίνει από την αρχή της πανδημίας, ήταν στραμμένο στο πώς θα καταφέρει να αντέξει το σύστημα υγείας.

Οι αριθμοί δεν ήταν τόσο υψηλοί, με τους διασωληνωμένους να είναι κοντά στους 300-350, ωστόσο, οι ρυθμοί εξάπλωσης της πανδημίας έδειχναν πως θα υπάρξει περαιτέρω πίεση. Την ίδια στιγμή, οι περιορισμοί σε μετακινήσεις και ταξίδια παρέμεναν στην ΕΕ η οποία ανέλαβε σειρά πρωτοβουλιών με το βλέμμα ακόμα και μετά το τέλος της πανδημίας, όπως η θέσπιση του Ταμείου Ανάκαμψης και Σταθερότητας.

Μάρτιος

Ο μήνας έγκρισης ενός ακόμα εμβολίου, μετά από αυτά των Pfizer, Moderna και AstraZeneca, ήταν ο Μάρτιος. Το μονοδοσικό εμβόλιο της Johnson & Johnson θεωρήθηκε για πολλούς η λύση στο πρόβλημα. Τόσο των ενδοιασμών για τον εμβολιασμό όσο και για την πανδημία. Στην Ευρώπη άνοιξε η συζήτηση, μάλιστα, για την επάρκεια των εμβολίων, ενώ στην Ελλάδα τα πράγματα άρχισαν να χειροτερεύουν σε επίπεδο επιδημιολογικών δεδομένων.

Παρόλα αυτά, μετά τις 22 Μαρτίου άρχισαν να αίρονται αρκετοί περιορισμοί που είχαν επιβληθεί από τον Νοέμβριο του 2020 και το δεύτερο lockdown στη χώρα. Καταστήματα άρχισαν να λειτουργούν ξανά, το ωράριο κυκλοφορίας επεκτάθηκε, ενώ ήδη από τον Φεβρουάριο είχαν επιστρέψει οι μαθητές Γυμνασίων, Λυκείων και Πανεπιστημίων στις αίθουσες, με αυστηρά πρωτόκολλα. Την ίδια ώρα, εισήχθη στην καθημερινότητά μας η έννοια του «πιστοποιητικού εμβολιασμού».

Απρίλιος

Η έγκριση του «Πράσινου Ψηφιακού Πιστοποιητικού» από την Ευρωπαϊκή Ένωση ήταν μια από τις σημαντικότερες ειδήσεις του μήνα. Με το καλοκαίρι να πλησιάζει, ο τρόπος που θα λειτουργούσαν ξανά οι μετακινήσεις εν μέσω κορονοϊού, ειδικά για χώρες όπως η Ελλάδα είχαν ιδιαίτερη σημασία. Μεγάλη σημασία, όμως, είχαν (και έχουν) τα επιδημιολογικά δεδομένα τα οποία εξακολουθούσαν να μην είναι σε καλά επίπεδα.

Η άνοδος στον αριθμό των διασωληνωμένων και των νεκρών προκάλεσε έντονη ανησυχία, με τις παραινέσεις για εμβολιασμό να γίνονται πλέον καθημερινό φαινόμενο. Την ίδια στιγμή, βέβαια, υπήρξαν και έντονες αντιδράσεις ειδικότερα όσο άρχιζαν να εκφράζονται κάποιοι «ψίθυροι» περί υποχρεωτικότητας. Αντίστοιχη εικόνα και στις περισσότερες χώρες του κόσμου, όπου κυρίαρχο θέμα συζήτησης ήταν αν το εμβόλιο εν τέλει θα σημάνει το τέλος της πανδημίας. Την ίδια ώρα στην Ελλάδα, η συζήτηση περιστράφηκε γύρω από τα self test που εισήχθησαν στις ζωές μας, αλλά και στο δεύτερο Πάσχα με περιορισμούς που πέρασε η χώρα.

Μάιος

Η αισιοδοξία που δημιούργησαν τα εμβόλια, η βελτίωση κάποιων δεικτών και η σταδιακή άρση περιορισμών, ήρθε να κλονιστεί σφοδρότατα τον Μάιο. Η εμφάνιση της μετάλλαξης Δέλτα, προκάλεσε νέο γύρο προβληματισμού, έρευνας και ανησυχίας στους ειδικούς, τους κυβερνώντες και πάνω από όλα στην κοινωνία. Στην Ελλάδα, ωστόσο, είχε ήδη αρχίσει η «χαλάρωση» των μέτρων, με αρκετές δραστηριότητες (αθλητισμός, ψυχαγωγία, εστίαση) να επιστρέφουν.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας έδωσε στις 31 Μαΐου το όνομα «Παραλλαγή Δέλτα» στο στέλεχος Β.1.617.2 η οποία κατάφερε στην πορεία να επικρατήσει, έχοντας δημιουργήσει μεγάλα προβλήματα. Κύριο ερώτημα ήταν το αν τα εμβόλια καλύπτουν τη μετάλλαξη Δέλτα ή αν θα πρέπει να υπάρξει νέο σκεύασμα ή συμπληρωματική δόση, όπως κι έγινε εν τέλει στο εγγύς μέλλον. Μεγάλη, όμως, ήταν η ανησυχία για τις παρενέργειες των εμβολίων. Τα περιστατικά θρομβώσεων που σχετίζονταν με το σκεύασμα της AstraZeneca μονοπώλησαν την επικαιρότητα και στην Ελλάδα.

Ιούνιος

Με το ψηφιακό πιστοποιητικό να έχει μπει για τα καλά στη ζωή μας, την έλευση του καλοκαιριού και την επίσημη έναρξη της τουριστικής περιόδου κύλησε το επόμενο διάστημα στην Ελλάδα. Ανά τον κόσμο συνέχισαν να υπάρχουν έντονες αντιδράσεις για τα περιοριστικά μέτρα, που συνεχίζονταν κατά τόπους, ενώ στη χώρα επικρατούσε μια αίσθηση ότι η πανδημία…. τελείωσε, η οποία προφανώς και ήταν όπως αποδείχθηκε λανθασμένη.

Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας χαρακτήριζε τον Ιούνιο ως «καταστροφική» τη γρήγορη άρση των περιορισμών, και δυστυχώς δικαιώθηκε, ενώ στην Ελλάδα ο «πονοκέφαλος» των Αρχών ήταν τα κατά τόπους… κορονοπάρτι που άρχισαν να πληθαίνουν. Πλησιάζοντας προς το τέλος του μήνα, άρχισε να γίνεται και εντονότερη η συζήτηση για τα «προνόμια» των εμβολιασμένων. Ο διαχωρισμός χώρων και πολιτών άρχισε να γίνεται πραγματικότητα, ενώ η πλήρης επικράτηση της μετάλλαξης Δέλτα ανησυχούσε – όχι άδικα – τους ειδικούς. Εν τω μεταξύ, από τα τέλη του μήνα, διεξήχθησαν οι πρώτοι Ολυμπιακοί Αγώνες στην ιστορία εν μέσω πανδημίας, στο Τόκιο της Ιαπωνίας.

Ιούλιος

Στην «καρδιά» του καλοκαιριού, δεν ήταν λίγες οι χώρες που αναγκάστηκαν να πάρουν ξανά περιοριστικά μέτρα. Η μετάλλαξη Δέλτα επιβεβαίωσε τις δυσοίωνες προβλέψεις, εκτινάσσοντας ξανά τα επιδημιολογικά δεδομένα. Χαρακτηριστικό ήταν το παράδειγμα της Βρετανίας που γύρισε σε εποχές… Ιανουαρίου. Στην Ελλάδα προχώρησε η κατά τόπους λήψη έκτακτων μέτρων, με απαγόρευση μουσικής, χρήση μάσκας παντού και αυστηρούς ελέγχους.

Την ίδια στιγμή, η Ευρωπαϊκή Ένωση έδινε το «πράσινο φως» για να αρχίσουν να δίνονται τα πρώτα κονδύλια ανάκαμψης σε 12 χώρες, ανάμεσά τους και η Ελλάδα, έτσι ώστε να επανέλθουν σε φυσιολογικά επίπεδα μετά το ισχυρό πλήγμα της πανδημίας σε κοινωνία και οικονομία. Τα μέτρα, ωστόσο, που ανακοινώθηκαν τόσο στη χώρα μας όσο και σε άλλες χώρες, δεν έγιναν δεκτά από όλους. Ο διαχωρισμός σε εμβολιασμένους και μη έφερε πλήθος αντιδράσεων και συγκεντρώσεων σε όλο τον πλανήτη, με την Ελλάδα να μην αποτελεί εξαίρεση.

Αύγουστος

Στο peak της τουριστικής περιόδου, η συζήτηση για το επερχόμενο τέταρτο κύμα απασχόλησε άπαντες. Με τα μέτρα διαχωρισμού ανάμεσα σε εμβολιασμένους και μη να είναι η νέα πραγματικότητα, τα υγειονομικά πρωτόκολλα για την επιστροφή από τις διακοπές και την επάνοδο στην καθημερινότητα μπήκαν στο «κάδρο». Το τέταρτο κύμα είχε διαφανεί από τα τέλη του προηγούμενου μήνα, ενώ όσο ο Αύγουστος πλησίαζε προς το τέλος του, άνοιξε και η συζήτηση για την επιστροφή των μαθητών στα σχολεία.

Με τις αντιδράσεις, ωστόσο, για τα μέτρα και τον υποχρεωτικό εμβολιασμό να πληθαίνουν σε όλο τον πλανήτη η εξίσωση «διαχείριση της πανδημίας» έγινε ακόμα πιο δύσκολη. Η Ελλάδα στο τέλος Αυγούστου ανακοίνωσε για πρώτη φορά την υποχρεωτικότητα, που αφορούσε στους υγειονομικούς υπαλλήλους. Όσοι δεν είχαν εμβολιαστεί, θα έβγαιναν σε αναστολή όπως και έγινε. Το μέτρο έτυχε δριμύτατης κριτικής, ενώ παρά τις εξαγγελίες για δεδομένη κάλυψη των κενών που θα έπρεπε να καλυφθούν, κάτι τέτοιο δεν κατέστη εφικτό με τις συνέπειες να φαίνονται ειδικότερα σήμερα.

Σεπτέμβριος

Παρά το γεγονός ότι η πλειοψηφία των πολιτών αντιδρούσε με τα πρωτόκολλα που επιλέχθηκαν για να ανοίξουν τα σχολεία, η επιστροφή των μαθητών στις αίθουσες έγινε κανονικά. Ο Σεπτέμβριος ήταν ο μήνας κατά τον οποίο οι αντιδράσεις όσων είναι αντίθετοι στα μέτρα και τον υποχρεωτικό εμβολιασμό έγιναν εντονότερες. Αυτό, ωστόσο, δεν πτόησε τις κυβερνήσεις ανά τον κόσμο να επιμείνουν και να επεκτείνουν την υποχρεωτικότητα.

Είτε άμεσα, είτε έμμεσα όπως έγινε στην Ελλάδα με την επιβολή περιορισμών σε μη εμβολιασμένους πολίτες σε ό,τι αφορά την πρόσβασή τους σε καταστήματα, χώρους εστίασης και διασκέδασης. Τα αυστηρά μέτρα και οι περιορισμοί «γέννησαν» και τα πλαστά πιστοποιητικά και τις παράνομες ενέργειες όλων όσοι προσπαθούσαν να τα παρακάμψουν. Παράλληλα, επιβεβαιώθηκε η ανάγκη για χορήγηση τρίτης δόσης του εμβολίου σε συγκεκριμένες ομάδες πολιτών ενώ οι επιδημιολογικοί δείκτες άρχισαν να ανεβαίνουν ξανά επικίνδυνα.

Οκτώβριος

Με την τρίτη δόση να έχει «κλειδώσει», παγκοσμίως, για συγκεκριμένες ομάδες πολιτών ξεκίνησε ο Οκτώβριος. Παράλληλα, άρχισε η συζήτηση – και οι αιτήσεις των εταιριών που κατασκευάζουν εμβόλια – για να δοθεί άδεια εμβολιασμού των παιδιών 5 ως 11 ετών, την ώρα που τόσο η Pfizer όσο και η Merck επίσπευσαν τα βήματα για την κυκλοφορία φαρμάκου κατά του κορονοϊού.

Στην Ελλάδα, η επιδημιολογική εικόνα άρχισε να γίνεται διαρκώς χειρότερη με το σύστημα υγείας να δοκιμάζεται ξανά. Ειδικότερα στη Βόρεια Ελλάδα η κατάσταση έγινε πολύ δύσκολη, με αποτέλεσμα να υπάρχουν εκ νέου τοπικά περιοριστικά μέτρα. Παρόλα αυτά, από πλευράς κυβέρνησης ξεκαθαρίστηκε πως δεν υπάρχει περίπτωση για επιβολή καθολικού lockdown. Αντίθετα, σε πολλές χώρες της Ευρώπης το lockdown επέστρεψε ξυπνώντας άσχημες μνήμες. Στη χώρα μας αυξήθηκαν οι έλεγχοι για εργαζόμενους και μαθητές, ενώ επανήλθε σχεδόν καθολική χρήση της μάσκας τη στιγμή που ο ΠΟΥ έριξε τη «βόμβα» ότι η πανδημία απέχει πολύ από το να τελειώσει.

Νοέμβριος

Λίγο πριν το φινάλε του χρόνου, πιστοποιήθηκε ότι ένα ακόμα ισχυρό κύμα της πανδημίας είναι εδώ. Ο κορονοϊός… αντεπιτέθηκε με τα κρούσματα να αυξάνονται ραγδαία, την τρίτη δόση να γίνεται υποχρεωτική για τους άνω των 60 και να συνιστάται για το σύνολο των πολιτών, ενώ παράλληλα αυξήθηκαν σε τραγικό ποσοστό και οι απώλειες λόγω της φονικής νόσου. Σε διεθνείς επίπεδο φορείς και οργανισμό έκαναν ήδη εκκλήσεις έτσι ώστε να παρθούν μέτρα πριν από ακόμα μια «φονική» αναζωπύρωση της πανδημίας.

Τα νέα μέτρα που πάρθηκαν αφορούσαν ξανά τους μη εμβολιασμένους πολίτες, οι οποίοι επί της ουσίας «αποκλείστηκαν» από παντού – έχοντας δικαίωμα εισόδου μόνο με αρνητικό εργαστηριακό τεστ που πληρώνουν από την τσέπη τους – πλην σούπερ μάρκετ, φαρμακείων και καταστημάτων τροφίμων. Η κυβέρνηση υποστήριξε πως τα μέτρα πάρθηκαν για λόγους ασφαλείας και δεν ήταν τιμωρητικά, μεγάλη μερίδα των πολιτών όμως είχε αντίθετη άποψη και οι αντιδράσεις έγιναν εντονότερες. Στο τέλος του Νοεμβρίου εγκρίθηκε η θεραπεία με μονοκλωνικά αντισώματα, ενώ ξεκίνησε και η συζήτηση για τις γιορτές των Χριστουγέννων και της Πρωτοχρονιάς. Μέσα σε όλα, εμφανίστηκε και η μετάλλαξη Όμικρον έτσι ώστε να κάνει ακόμα πιο δυσοίωνες τις προβλέψεις…

Δεκέμβριος

Ο υποχρεωτικός εμβολιασμός, με την επιβολή προστίμου μάλιστα για όσους δεν έχουν πραγματοποιήσει έστω και μια δόση αν είναι πάνω από 60, αποτέλεσε θέμα αντιπαράθεσης στην Ελλάδα. Η υποχρεωτικότητα έγινε αντικείμενο σκληρής κριτικής για την κυβέρνηση, ενώ και σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, αποτέλεσε ένα τιμωρητικό μέτρο και όχι τακτική πειθούς για τους πολίτες έτσι ώστε να εμβολιαστούν κατά του κορονοϊού.

Σε όλο τον κόσμο εντάθηκαν οι διαμαρτυρίες και οι διαδηλώσεις κατά αντίστοιχων αποφάσεων, με την πανδημία την ίδια ώρα να επιταχύνεται και τα κρούσματα να αυξάνονται διαρκώς. Το σχέδιο για ασφαλή Χριστούγεννα περιλάμβανε ξανά περιοριστικά μέτρα σε πολλές χώρες, κυρίως της Ευρώπης αλλά και στις ΗΠΑ, ενώ επανήλθαν και περιορισμοί στα ταξίδια λόγω της μετάλλαξης Όμικρον. Η Ελλάδα προχώρησε με την τακτική των αυξημένων τεστ, παρέχοντας δωρεάν self test σε όλους τους πολίτες, εμβολιασμένους και μη, ενώ παράλληλα επανέφερε το PCR για όλους τους ταξιδιώτες που έρχονται στη χώρα. Παράλληλα, εφαρμόστηκαν αλλαγές στη διάρκεια των πιστοποιητικών νόσησης, τα οποία θα λήγουν πλέον στους τρεις μήνες, ενώ μειώθηκε και το μεσοδιάστημα ανάμεσα σε δεύτερη και τρίτη δόση του εμβολίου, επίσης στο τρίμηνο.

Ειδήσεις από την Ελλάδα και τον Κόσμο, τη στιγμή που συμβαίνουν, στο Newsbomb.gr.