Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας: Ο Δρ. Αντώνιος Ντακανάλης αποκρυπτογραφεί τη νόσο της εποχής μας
Ο Αντώνιος Κ. Ντακανάλης, είναι καθηγητής και επικεφαλής ερευνητής Ψυχιατρικής και Ψυχοθεραπείας στο Πανεπιστήμιο «Μπικόκα» του Μιλάνου, ενώ τo 2021 κατατάχθηκε ανάμεσα στους κορυφαίους επιστήμονες παγκοσμίως στον τομέα της ψυχικής υγείας.
Διευθύνει το Εθνικό Ερευνητικό Κέντρο Αριστείας για Διατροφικές Διαταραχές και το Διεπιστημονικό Ερευνητικό Κέντρο Νευροεπιστημών, Κλινικής Ψυχολογίας & Ψυχιατρικής, καθώς επίσης και πολλά χρηματοδοτούμενα ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με διεθνή πανεπιστήμια περιλαμβανομένων των Harvard και Oxford.
Ο ίδιος, έχει δημοσιεύσει περισσότερες από 150 μελέτες στα πιο έγκριτα επιστημονικά περιοδικά και έχει τιμηθεί με περισσότερα από 40 διεθνή βραβεία. Τέλος, είναι μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Ψυχικής Υγείας και διεθνών επιτροπών που καθορίζουν κατευθυντήριες οδηγίες σε θέματα ψυχικής υγείας. Συμμετέχει σε ανθρωπιστικές αποστολές στην Αφρική, είναι ενεργός πολίτης στην υπεράσπιση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και εμπνευστής πανεθνικών εκστρατειών για την αποστιγματοποίηση της ψυχικής νόσου.
Ακολουθεί η συνέντευξή του στο Newsbomb.gr.
Newsbomb.gr: Ποιος είναι ο βασικός στόχος της Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας που γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 10 Οκτωβρίου;
Αντώνιος Δακανάλης: Η προώθηση και προστασία της καλής ψυχικής υγείας πρέπει να είναι από τις κύριες προτεραιότητες της παγκόσμιας κοινότητας, για αυτό και φέτος, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας και η Παγκόσμια Ομοσπονδία για την Ψυχική Υγεία εορτάζει την Παγκόσμια Ημέρα Ψυχικής Υγείας με τον επιμέρους τίτλο «Κάντε Παγκόσμια Προτεραιότητα την Ψυχική Υγεία για Όλους».
Ο βασικός στόχος της σημερινής ημέρας είναι η ευαισθητοποίηση, η κατανόηση, η εξοικείωση και η εκπαίδευση του κοινού σε θέματα ψυχικών νοσημάτων και η κινητοποίηση των προσπαθειών για τη στήριξη της ψυχικής υγείας. Είναι επίσης μια ημέρα υπεράσπισης ενάντια στο στίγμα που σχετίζεται με τα ψυχικά ζητήματα και νοσήματα.
Tι είναι η Ψυχική Υγεία και ποιες είναι οι κυριότερες ψυχικές διαταραχές;
Μερικές από τις κυριότερες ψυχικές διαταραχές είναι: οι διαταραχές της διάθεσης, οι αγχώδεις διαταραχές, οι ψυχωτικές διαταραχές, οι εθιστικές και διαταραχές συνδεόμενες με τη χρήση ψυχοδραστικών ουσιών, οι διαταραχές ύπνου, οι διαταραχές προσωπικότητας και οι διατροφικές διαταραχές.
Πρέπει όμως να επισημάνουμε ότι η ψυχική υγεία, η οποία επηρεάζεται από κοινωνικούς, ψυχολογικούς και βιολογικούς παράγοντες, δεν αφορά απλώς την απουσία ψυχικής διαταραχής αλλά τη δυνατότητα να είναι κανείς λειτουργικός και να ικανοποιείται από αυτό.
Με βάση αυτόν τον ορισμό ψυχικής υγείας που δώσατε, ποιος είναι ο αντίκτυπος της πανδημίας COVID-19;
Η πανδημία, η απώλεια αγαπημένων προσώπων, ο φόβος για την υγεία μας, ο εγκλεισμός, οι παρατεταμένοι περιορισμοί, η διατάραξη της καθημερινότητας και η απώλεια σταθερότητας και εισοδήματος, προκάλεσαν αυξανόμενη επιβάρυνση στην ψυχική ευημερία του πληθυσμού, με στοιχεία που δείχνουν υψηλότερα ποσοστά άγχους, στρες και κατάθλιψης. Σε πρόσφατες ευρωπαϊκές έρευνες, 7 στις 10 γυναίκες και 4 στους 10 άνδρες αναφέρουν ότι η πανδημία επηρέασε αρνητικά την ψυχική τους υγεία. Γνωρίζουμε επίσης ότι οι φοιτητές, οι εργαζόμενοι στον τομέα της υγείας και τα άτομα που ζουν μόνα τους ή με προϋπάρχοντα προβλήματα ψυχικής υγείας ήταν οι πιο ευάλωτες ομάδες στις ψυχολογικές επιπτώσεις της πανδημίας.
Σίγουρα λοιπόν η πανδημία είχε σημαντικό αντίκτυπο στην καθημερινή ζωή και στην σωματική και ψυχική υγεία πολλών ανθρώπων, ωστόσο, το πλαίσιο της ψυχικής υγείας παγκοσμίως ήταν ήδη ανησυχητικό πολύ πριν από την πανδημία!
Δώστε μας μια καλύτερη εικόνα για το πόσοι συνάνθρωποι μας πλήττονται από ψυχικές διαταραχές.
Οι ψυχικές διαταραχές και οι σχετιζόμενες με τη συμπεριφορά διαταραχές, οι οποίες στο 50-60% των περιπτώσεων ξεκινούν στην εφηβεία, είναι συχνότερες από ότι ενδεχομένως φαντάζεται ο μέσος άνθρωπος. Σχεδόν ένα δισεκατομμύριο άνθρωποι σε όλο τον κόσμο ζουν με μία ψυχική διαταραχή, ενώ κάθε 40 δευτερόλεπτα ένας συνάνθρωπός μας αυτοκτονεί. Η κατάθλιψη αποτελεί την κύρια αιτία αναπηρίας παγκοσμίως.
Παρόλο που υπολογίζεται ότι τουλάχιστον ένας στους 10 πολίτες παγκοσμίως, με αυξητική πορεία, υποφέρει από ψυχικές διαταραχές, μόλις οι μισοί από αυτούς καταφεύγουν σε υπηρεσίες ψυχικής υγείας για να διαγνωστούν και να θεραπευτούν. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι αν όλοι όσοι χρειάζονται περίθαλψη καταφύγουν στις αντίστοιχες δομές, το σύστημα ψυχικής υγείας θα καταρρεύσει!
Ποια τα αίτια και οι επιπτώσεις των ψυχικών διαταραχών;
Τα άτομα που πάσχουν από ψυχικές διαταραχές είναι συχνά κοινωνικά απομονωμένα, έχουν μειωμένη ποιότητα ζωής και αυξημένη θνησιμότητα. Οι διαταραχές αυτές έχουν μεγάλο κοινωνικό και οικονομικό κόστος και σε μερικές χώρες οι επιπτώσεις των ψυχικών διαταραχών στους νέους είναι μεγαλύτερες από τις επιπτώσεις του συνόλου των ιατρικών παθήσεων.
Αν και δεν γνωρίζουμε με βεβαιότητα τα βαθύτερα αίτια των ψυχικών διαταραχών, στις περισσότερες περιπτώσεις ο συνδυασμός γενετικών και περιβαλλοντικών παραγόντων σχετίζεται με την εκδήλωση και ανάπτυξη του προβλήματος.
Πέρα από αυτό, είναι βέβαιο ότι μια σειρά από παράγοντες επιβαρύνει σημαντικά τους ασθενείς και καθυστερεί ή και αναστέλλει την ανάρρωσή τους, όπως α) η έλλειψη πληροφόρησης για τις διαταραχές και τις επιπτώσεις στην περίπτωση μη θεραπείας, β) η ελλιπής παρουσία εξειδικευμένων επαγγελματιών και οικονομικών πόρων για αποτελεσματική βοήθεια των πασχόντων και των οικογενειών τους στην κοινότητα και γ) οι προκαταλήψεις και το στίγμα που παραμένουν ευρέως διαδεδομένα και τροφοδοτούν την δημιουργία φόβου για αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς ψυχικής υγείας.
Με σχεδόν ένα δισεκατομμύριο ανθρώπων μας σε όλο τον κόσμο που ζουν με μία ψυχική διαταραχή, ας είμαστε τουλάχιστον ευγενείς στην καθημερινή αλληλεπίδραση μαζί τους και να θυμόμαστε πάντα ότι η στάση και συμπεριφορά μας μπορεί να έχει αντίκτυπο στον συνομιλητή μας.
Είστε εμπνευστής εθνικών πανεθνικών εκστρατειών για την προώθηση της πρόσβασης του πληθυσμού σε δομές ψυχικής υγείας και για την καταπολέμηση των προκαταλήψεων και του στίγματος για τη ψυχική νόσο. Εάν ετοιμάζατε μια παρόμοια εκστρατεία στην Ελλάδα, τι τίτλο θα δίνατε;
«Μύθοι και Αλήθειες γύρω από την Ψυχικές Διαταραχές».
Πείτε μας λοιπόν 3 μύθους γύρω από τις ψυχικές διαταραχές.
- Οι ψυχικές διαταραχές μένουν για μία ζωή και δεν θεραπεύονται
- Πολλές διαταραχές, όπως εκείνες που αφορούν την πρόσληψης τροφής, δεν πλήττουν το ανδρικό φύλο
- Οι ψυχικές διαταραχές πλήττουν τα «αδύναμα» άτομα
Εκτός από την υγιεινή και ισορροπημένη διατροφή, ποιες άλλες απλές καθημερινές δραστηριότητες ή συμπεριφορές μπορούμε να υιοθετήσουμε για να μειώσουμε το στρες, να αλλάξουμε την διάθεσή μας και συνολικά να βελτιώσουμε την ψυχική μας υγεία;
- Εστιάστε στο παρόν και μιλήστε για τα συναισθήματά σας με ανθρώπους που εμπιστεύεστε
- Προσπαθήστε να είστε κοινωνικά και σωματικά δραστήριοι, ακόμη και αν δεν έχετε πολλή όρεξη για αυτό.
- Υιοθετείστε νέα χόμπι, τα οποία αυξάνουν τη δημιουργικότητα ή/και την χαλάρωση.
Τέλος, δώστε μια συμβουλή στους αναγνώστες μας για την αντιμετώπιση των δύσκολων καταστάσεων.
Αν δεν μπορείτε να αλλάξετε μια κατάσταση, αλλάξτε την αντίληψή σας για αυτήν, τον τρόπο που σκέφτεστε και την αντιμετωπίζετε!
Διαβάστε επίσης
Υπάρχει ζωή μετά θάνατον;: Η τολμηρή θεωρία συγγραφέα και η πρώτη «επιβεβαίωση» της επιστήμης
Στράτος Χουβαρδάς: Αγάπησε το σώμα σου αλλά πρόσεξέ το - Η σημασία της άσκησης και ο Μαραθώνιος