Θεραπευτική άσκηση: «Φάρμακο» για το άγχος και την κατάθλιψη

Κάθε χρόνο, η 10η Οκτωβρίου είναι αφιερωμένη στην ενημέρωση γύρω από θέματα ψυχικής υγείας και στη στήριξη των σχετικών ενεργειών του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ). Με αφορμή την παγκόσμια μέρα ψυχικής υγείας για το 2022, ο ΠΟΥ στοχεύει στο να: «Κάνουμε την Ψυχική Υγεία και Ευημερία όλων, Παγκόσμια Προτεραιότητα».

Σύμφωνα με τον ΠΟΥ, πριν από την πανδημία το 2019, ένας στους οκτώ ανθρώπους παγκοσμίως ζούσε με ψυχική διαταραχή. Η πανδημία COVID-19 έχει δημιουργήσει μια παγκόσμια κρίση για την ψυχική υγεία, τροφοδοτώντας βραχυπρόθεσμα και μα-κροπρόθεσμα στρες και υπονομεύοντας την ψυχική υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων. Οι εκτιμήσεις αναφέρουν την αύξηση τόσο των αγχωδών όσο και των καταθλιπτικών διαταραχών σε περισσότερο από 25% κατά το πρώτο έτος της πανδημίας.

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Διεθνούς Οργάνωσης για τη Φυσικοθε-ραπεία στην Ψυχική Υγεία (IOPTMH), ο ρόλος της φυσικοθεραπείας είναι σημαντικός στη θεραπεία των ψυχικών διαταραχών, όντας τεκμηριωμένος ως αναπόσπαστο μέρος της ομάδας διεπιστημονικής προσέγγισης, αλλά και συνεισφέρει στα οικονομικά της ψυχικής υγείας.

Τα βασικά στοιχεία φυσικοθεραπευτικής παρέµβασης στην Ψυχική Υγεία είναι ενδει-κτικά:

1. «Εργαλεία» παρατήρησης και αξιολόγησης

2. Σχεδιασμός και εκτέλεση ατομικών και ομαδικών προγραµµάτων θεραπευτικής άσκησης.

3. Μάλαξη (δεν αποτελεί µεµονωµένη τεχνική αλλά είναι λειτουργικό μέρος της ευρύτερης θεραπευτικής παρέµβαση)

4. Βιοανάδραση (biofeedback)

5. Τεχνικές χαλάρωσης και αναπνοής

6. Ψυχοκινητική θεραπεία

7. Τεχνικές εφαρμογών εικονικής πραγματικότητας.

Οι οδηγίες κλινικής πρακτικής της Βασιλικής Ένωσης Αυστραλίας & Νέας Ζηλανδίας από το 2017 αναδεικνύουν τον ρόλο της άσκησης, κυρίως για την μείωση του στρες και του άγχους, την αύξηση κοινωνικής αλληλεπίδρασης, τη βελτίωση των γνωσιακών ικανοτήτων και μνήμης, την καλυτέρευση της ποιότητας ύπνου, την αύξηση της αυτοπεποίθησης, τη μείωση του κινδύνου χρόνιων ασθενειών και του περιορισμού των συμπτωμάτων κατάθλιψης.

Η Ευρωπαϊκή Ψυχιατρική Ένωση στις κατευθυντήριες οδηγίες της από το 2018 συ-νιστά την δομημένη σωματική άσκηση – εν αντιθέσει με την άσκηση μέσω καθημερι-νών δραστηριοτήτων, όπως το περπάτημα με σκοπό τη μετακίνηση – να προστίθεται στο πρότυπο σχήμα φαρμακευτικής αγωγής και ψυχοθεραπείας. Επίσης, θεωρεί ότι προκειμένου να επιτευχθούν τα βέλτιστα αποτελέσματα και λιγότερες αποχωρήσεις, οι φυσικοθεραπευτές ως οι εξειδικευμένοι επαγγελματίες για την άσκηση θα πρέπει να καθοδηγούν και να επιβλέπουν τα προγράμματα θεραπευτικής άσκησης.

Σε μια πρόσφατη μελέτη του 2022 των Recchia F και συνεργατών αποδεικνύεται πως η άσκηση ανακουφίζει τα συμπτώματα της κατάθλιψης σε παρόμοιο βαθμό με τις αντικαταθλιπτικές θεραπείες και μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως εναλλακτική θεραπευτική αποτελεσματική παρέμβαση για τη διαχείριση της μη σοβαρής κατάθλιψης σε ενήλικες.

Στο 9ο Παγκόσμιο Συνέδριο Φυσικοθεραπείας στην Ψυχική Υγεία, που πραγματοποι-ήθηκε στην Αθήνα από 4-6 Μαΐου 2022 με συμμετοχή φυσικοθεραπευτών και επαγγελματιών υγείας από όλες τις ηπείρους, μεταξύ άλλων:

- Τεκμηριώθηκε πως είναι πολύ δύσκολο να παραμείνουμε ψυχολογικά υγιείς όταν το σώμα μας μας απογοητεύει. Η κακή σωματική υγεία μπορεί να προκαλέσει αγωνία και να οδηγήσει σε ψυχικές ασθένειες, άμεσα ή έμμεσα.

- Αναδείχθηκε η αναγκαιότητα επαναδιαμόρφωσης των προγραμμάτων εκπαίδευσης των επαγγελματιών ψυχικής υγείας, έτσι ώστε να περιλαμβάνουν τον ρόλο των φυσικοθεραπευτών στην διεπιστημονική ομάδα και στη διεπαγγελματική φροντίδα των ψυχικώς πασχόντων ατόµων.

Ο Πανελλήνιος Σύλλογος Φυσικοθεραπευτών μέσω του επιστημονικού του τμήματος «Φυσικοθεραπεία στην Ψυχική Υγεία», είναι σε διαρκή συνεργασία από το 2014 με την Ελληνική Ψυχιατρική Εταιρεία, για την διεπιστημονική προσέγγιση, την επαρκή στελέχωση με φυσικοθεραπευτές των ψυχιατρικών δομών, τη δημιουργία εγκαταστάσεων άσκησης σε νοσοκομεία και άλλα ιδρύματα που επιφορτίζονται με την αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών σύμφωνα με τα διεθνή πρότυπα και απαιτήσεις, καθώς και για την συνταγογράφηση συνεδριών φυσικοθεραπείας από τους ψυχιάτρους μέσω του ΕΟΠΥΥ. Η φυσικοθεραπεία διεθνώς συμβάλλει στην διατηρησιμότητα της αξιοπρέπειας των ψυχικά πασχόντων συνανθρώπων μας.

Διαβάστε επίσης:

«Kαμπανάκι» από τον OHE: Δώδεκα δισ. ημέρες εργασίας το χρόνο χάνονται λόγω κατάθλιψης και άγχους

Η ψυχική υγεία των παιδιών στην πανδημία - Η παιδοψυχίατρος Λίλα Αμιραλή στο Newsbomb.gr

Η φυσικοθεραπεία στην ψυχική υγεία - Ο ρόλος του φυσικοθεραπευτή στη διεπιστημονική ομάδα