Οι τελευταίες εξελίξεις στην αντιική θεραπεία με ρεμδεσιβίρη κατά της νόσου COVID-19

Πολύτιμο όπλο στη φαρμακευτική φαρέτρα κατά της νόσου COVID-19 αποτελεί η αντιική θεραπεία ρεμδεσιβίρη. Από το πρώτο κύμα της πανδημίας του κορονοϊού και αφού έλαβε την απαραίτητη έγκριση των ρυθμιστικών αρχών φαρμάκων σε ΗΠΑ και Ευρώπη, έδωσε ελπίδα σε χιλιάδες ασθενείς σε όλο τον κόσμο, αποτρέποντας την επιδείνωση της νόσου και μειώνοντας τον χρόνο νοσηλείας. Πλέον, θεωρείται καθιερωμένη θεραπεία εκλογής εντός του νοσοκομείου, με τη σύσταση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) να έχει επεκταθεί σε επιπλέον ενδείξεις.

Μέχρι πρότινος, το remdesivir χορηγούνταν σε ασθενείς με μη σοβαρή νόσο COVID-19, απουσία οποιουδήποτε κριτηρίου για σοβαρή ή κρίσιμη νόσο COVID-19. Πρόσφατα, ο ΠΟΥ επέκτεινε τη σύσταση για το remdesivir και σε ασθενείς με σοβαρή νόσο COVID-19, υπό όρους. Αυτό σημαίνει ότι συστήνεται σε ασθενείς με κορεσμό <90% σε αέρα δωματίου, σημεία πνευμονίας και σημεία σοβαρής αναπνευστικής δυσχέρειας. Η νέα σύσταση βασίστηκε κυρίως στα τελικά αποτελέσματα της μελέτης SOLIDARITY, η οποία χρηματοδοτήθηκε από τον ΠΟΥ. Η πρωταρχική έκβαση της SOLIDARITY αξιολόγησε την ενδονοσοκομειακή θνητότητα, τόσο συνολικά, όσο και διαμοιρασμένη ανάλογα με τη σοβαρότητα της νόσου κατά την είσοδο στο νοσοκομείο. Για ασθενείς που έχρηζαν υποστηρικτικής χορήγησης οξυγόνου κατά την έναρξη, η μελέτη SOLIDARITY έδειξε 17% χαμηλότερο σχετικό κίνδυνο θανάτου ή εξέλιξης σε επεμβατικό μηχανικό αερισμό έναντι της ομάδας ελέγχου. Επίσης, ο σχετικός κίνδυνος θνητότητας ήταν κατά 13% χαμηλότερος σε σχέση με την ομάδα ελέγχου.

Πλήρης έγκριση από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμάκων

Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (EMA), στις 10 Αυγούστου 2022, αναθεώρησε την άδεια κυκλοφορίας του remdesivir από υπό όρους έγκριση (conditional marketing authorization) σε πλήρη έγκριση (full marketing authorization). Η πλήρης εξουσιοδότηση βασίζεται στην εκπλήρωση της τελευταίας ειδικής υποχρέωσης για το remdesivir, η οποία περιλάμβανε:

α. Την ανασκόπηση των ιολογικών δεδομένων. Σε αυτά συγκαταλέγονται in vitro δεδομένα που δείχνουν ότι το remdesivir διατηρεί τη δραστικότητά του έναντι παραλλαγών που προκαλούν ανησυχία, συμπεριλαμβανομένων των Άλφα, Βήτα, Γάμμα, Δέλτα και Όμικρον (BA. 1 και ΒΑ.2).

β. Την αξιολόγηση του κινδύνου-οφέλους του remdesivir, η οποία έλαβε υπόψη τα δεδομένα αποτελεσματικότητας και ασφάλειας που συγκεντρώθηκαν από την αρχική χορήγηση της υπό όρους άδειας κυκλοφορίας.

Παράλληλα, η ρεμδεσιβίρη πρόσφατα έλαβε το «πράσινο φως» από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για τη θεραπεία και του παιδιατρικού πληθυσμού. Σύμφωνα με την αναθεωρημένη ένδειξη, το remdesivir ενδείκνυται για τη θεραπεία της νόσου COVID-19 σε:

α. Ενήλικες και παιδιατρικούς ασθενείς (ηλικίας τουλάχιστον 4 εβδομάδων και βάρους τουλάχιστον 3 kg) με πνευμονία που χρήζει χορήγησης συμπληρωματικού οξυγόνου (οξυγόνου χαμηλής ή υψηλής ροής ή άλλου μη επεμβατικού αερισμού κατά την έναρξη της θεραπείας)

β. Ενήλικες και παιδιατρικούς ασθενείς (βάρους τουλάχιστον 40 kg) που δεν χρειάζονται συμπληρωματικό οξυγόνο και που διατρέχουν αυξημένο κίνδυνο εξέλιξης σε σοβαρή νόσο COVID-19.

Η ένδειξη βασίστηκε σε αποτελέσματα από τη μελέτη CARAVAN (Φάσης 2/3), η οποία συνεχίζεται και έδειξε ότι η θεραπεία με remdesivir ήταν γενικά καλά ανεκτή μεταξύ των παιδιατρικών ασθενών που νοσηλεύτηκαν με COVID-19, με ένα υψηλό ποσοστό των συμμετεχόντων να παρουσιάζει κλινική βελτίωση και ανάρρωση, καθώς και δεδομένα από μελέτες σε ενήλικες. Τα αποτελέσματα της ενδιάμεσης ανάλυσης (interim analysis) της μελέτης CARAVAN ανακοινώθηκαν στο 29ο Συνέδριο Ρετροϊών και Ευκαιριακών Λοιμώξεων (CROI 2022) και στο 32^ο Ευρωπαϊκό Συνέδριο Κλινικής Μικροβιολογίας και Λοιμωδών Νόσων (ECCMID 2022).

Στη χώρα μας, το remdesivir συστήνεται ως θεραπεία για τους κατάλληλους ασθενείς από τον Ελληνικό Θεραπευτικό Αλγόριθμο νοσηλευόμενων και μη νοσηλευόμενων ασθενών με COVID-19. Επίσης, συμπεριλαμβάνεται στις διεθνείς κατευθυντήριες οδηγίες (NIH, NICE, IDSA, MHLW, AHMF, COVRIIN και ESCMID), οι οποίες υποστηρίζουν τη ρεμδεσιβίρη ως την καθιερωμένη αντιική θεραπεία εκλογής εντός του νοσοκομείου.