Πανελλαδική έρευνα για το κάπνισμα: Ξεπερασμένη συνήθεια που επιμένει

Τα παραπάνω αποτελούν ευρήματα της πανελλαδικής έρευνας για το κάπνισμα, που διεξήγαγε τον Ιούνιο του 2022 η Marc, για λογαριασμό της «Παπαστράτος». Τα αποτελέσματα παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη Τύπου, την Τρίτη (01/11/2022), από τον Διευθύνοντα Σύμβουλο της Marc, Θωμά Γεράκη, τον Καθηγητή και Πρόεδρο του Τμήματος Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αναστάσιο Σταλίκα και τη Γενική Διευθύντρια Επικοινωνίας της «Παπαστράτος», Λένα Πλαΐτη. Στην έρευνα συμμετείχαν 1.204 νοικοκυριά από όλη την Ελλάδα, άνδρες και γυναίκες άνω των 21 ετών. Τα αποτελέσματα συγκρίθηκαν με την αντίστοιχη μέτρηση του 2021.

Οι σταθερές τάσεις

Τις τάσεις που προκύπτουν από την έρευνα, παρουσίασε ο Διευθύνων Σύμβουλος της Marc, Θωμάς Γεράκης. Σταθερό παραμένει και φέτος το ποσοστό των καπνιστών τσιγάρου στη χώρα μας. Το 28,5% των Ελλήνων καπνίζει - περίπου 2.250.000 άτομα - εκ των οποίων οι περισσότεροι είναι άνδρες στις ηλικίες 45-65 ετών. Από το σύνολο των καπνιστών, το 84% ανησυχεί για τις επιπτώσεις του καπνίσματος στην υγεία του, θέτοντας την υγεία και την καλή φυσική κατάσταση στην κορυφή των κινήτρων για τη διακοπή του.

Την ίδια στιγμή, οι συνθήκες της ζωής φαίνεται να αποτελούν τροχοπέδη στην προσπάθεια διακοπής του καπνίσματος. Το 22,2% των καπνιστών ανέφερε πως αυτή την περίοδο καπνίζει περισσότερο απ’ ότι συνήθως ενώ ένα 6,4% έχει περιορίσει το κάπνισμα. Η τάση αύξησης της συχνότητας καπνίσματος καταγράφεται εντονότερη στις γυναίκες, στις νεότερες ηλικιακές κατηγορίες, στα μεγάλα αστικά κέντρα.

Τσιγάρο και διαπροσωπικές σχέσεις

Παρά το γεγονός ότι το ποσοστό των Ελλήνων καπνιστών παραμένει υψηλό, καταγράφεται μία αυξητική τάση αποστροφής του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας απέναντι στο κάπνισμα. Επτά στους δέκα Έλληνες (72%) θεωρούν το τσιγάρο μία ξεπερασμένη συνήθεια. Σε σχέση με την αντίστοιχη έρευνα του 2021, οι ενστάσεις και η πίεση του κοινωνικού περιβάλλοντος προς τους καπνιστές καταγράφονται εντονότερες. Έξι στους δέκα καπνιστές (59%) ανέφεραν πως το κάπνισμα ενοχλεί τον/τη σύντροφο-μη καπνιστή και δημιουργεί διαφωνίες και τσακωμούς με τον/τη σύντροφό τους, ποσοστό αυξημένο συγκριτικά με το 52% και 49% αντίστοιχα της περσινής έρευνας. Πέρα από τις συντροφικές σχέσεις των καπνιστών φαίνεται, επίσης, να επηρεάζονται αρνητικά και οι οικογενειακές και φιλικές τους σχέσεις, με την πλειονότητα των μη καπνιστών (66%) να ενοχλούνται από το γεγονός ότι ένα συγγενικό ή φιλικό τους πρόσωπο καπνίζει. Τέλος, σχεδόν οι μισές ελληνικές οικογένειες (45%) δεν επιτρέπουν το κάπνισμα στο σπίτι τους.

0104

0204

0304

0404

Ο Καθηγητής και Πρόεδρος του Τμήματος Ψυχολογίας στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, Αναστάσιος Σταλίκας, σχολιάζοντας τα ευρήματα χαρακτήρισε ανησυχητική την τάση πόλωσης που σκιαγραφεί η έρευνα, ανάμεσα σε καπνιστές και μη καπνιστές. Για να κόψει κάποιος το τσιγάρο, χρειάζεται ένα υποστηρικτικό πλαίσιο, στο οποίο δεν βοηθάει το άγχος και η αβεβαιότητα, ούτε να νιώθει ο «καπνιστής στη γωνία», πρόσθεσε. Είναι μεν μια ξεπερασμένη συνήθεια, όμως ο εθισμός ξεπερνιέται βήμα-βήμα και χρειάζεται κατάλληλη ενημέρωση.

Έλλειψη πληροφόρησης

Αργά αλλά σταθερά παρατηρείται αύξηση της χρήσης εναλλακτικών προϊόντων καπνίσματος, όπως τα ηλεκτρονικά τσιγάρα ή τα θερμαινόμενα προϊόντα καπνού. Το 8% (κατά 2,5% υψηλότερο από πέρυσι) του συνολικού πληθυσμού 21 ετών και άνω δηλώνει πως τα χρησιμοποιεί, με το 4,4% να τα χρησιμοποιεί αποκλειστικά, και το 3,6% συνδυαστικά με τα συμβατικά τσιγάρα.

Ως προς τα εναλλακτικά προϊόντα καπνίσματος, μέσω της έρευνας επισημαίνεται σοβαρή έλλειψη ενημέρωσης. Μόλις ένας στους δέκα (11%) ερωτηθέντες ενήλικες δηλώνει επαρκώς ενημερωμένος, ποσοστό αυξημένο κατά 2% σε σύγκριση με το 2021. Η έλλειψη πληροφόρησης καταγράφεται σημαντική και μεταξύ των καπνιστών. Από όσους καπνίζουν, μόνο το 22% δηλώνει πως έχει την πληροφόρηση που χρειάζεται για να μεταβεί από το τσιγάρο σε μια εναλλακτική μείωσης της βλάβης. Υπάρχει μία πλειοψηφική άποψη (87%) πως οι καπνιστές θα πρέπει να έχουν επαρκή ενημέρωση και πρόσβαση σε πληροφορίες σχετικά με τα νέα εναλλακτικά προϊόντα νικοτίνης. Τέλος, καταγράφεται ένα υψηλό ποσοστό (63%) εκείνων που συμφωνούν με την άποψη πως ο «βαθμός βλαπτικότητας ενός καπνικού προϊόντος θα πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν κατά την φορολόγησή του, όπως αντίστοιχα συμβαίνει σε άλλους κλάδους, π.χ. ενέργεια, αυτοκίνηση».

«Για δεύτερη συνεχή χρονιά παρουσιάζουμε τα αποτελέσματα της πανελλαδικής έρευνας της Marc για το τσιγάρο, η οποία μας βοηθά να κατανοήσουμε όσα συμβαίνουν στην κοινωνία τόσο από τη μεριά των καπνιστών όσο και από εκείνη των μη καπνιστών, για μία συνήθεια που παρότι θεωρείται ξεπερασμένη συνεχίζει να υιοθετείται από 1 στους 4 Έλληνες. Δέσμευση που ακολουθεί κάθε πράξη μας στην Παπαστράτος είναι να μειώσουμε τους καπνιστές στην Ελλάδα κατά 1,5 εκατομμύριο μέχρι το 2025. Με όχημα την επιστήμη, εντείνουμε τις προσπάθειές μας ώστε να υπάρχουν εναλλακτικές, καινοτόμες λύσεις για όσους επιμένουν να καπνίζουν, θεωρώντας, πάντα τη διακοπή του καπνίσματος ως την καλύτερη επιλογή για έναν καπνιστή» ανέφερε η Γενική Διευθύντρια Επικοινωνίας της «Παπαστράτος» Λένα Πλαΐτη, σχολιάζοντας τα ευρήματα της έρευνας.