ΟΟΣΑ: Στην πρόληψη μόλις το 3% των ευρωπαϊκών δαπανών για την υγεία

Για τις χώρες της ΕΕ, η έκθεση του ΟΟΣΑ αναφέρει ότι η πανδημία οδήγησε σε μείωση του προσδόκιμου ζωής στην ΕΕ κατά περισσότερο από ένα έτος το 2021 σε σύγκριση με τα επίπεδα προ πανδημίας —πρόκειται για τη μεγαλύτερη μείωση που έχει παρατηρηθεί στις περισσότερες χώρες της ΕΕ μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο. Έως το τέλος του Οκτωβρίου του 2022, είχαν αναφερθεί περισσότεροι από 1,1 εκατομμύρια θάνατοι από τη νόσο COVID-19 στις 27 χώρες της ΕΕ. Ωστόσο, ο αριθμός αυτός συνιστά υποεκτίμηση, καθώς τα στατιστικά στοιχεία για την υπερβάλλουσα θνησιμότητα δείχνουν 300.000 επιπλέον θανάτους ως άμεσο ή έμμεσο αποτέλεσμα της πανδημίας. Πάνω από το 90% των θανάτων από τη νόσο COVID-19 σημειώθηκε μεταξύ ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών. Ο αντίκτυπος της νόσου COVID- 19 στη θνησιμότητα ήταν χαμηλότερος στις Βόρειες χώρες (Ισλανδία, Νορβηγία, Δανία και Φινλανδία) και υψηλότερος στις χώρες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης (Βουλγαρία, Ουγγαρία, Κροατία, Τσεχική Δημοκρατία, Σλοβενία, Λετονία και Ρουμανία).

Πολλοί παράγοντες εξηγούν τις διαφορές μεταξύ των χωρών όσον αφορά τη θνησιμότητα από τη νόσο COVID-19, συμπεριλαμβανομένων των επιδημιολογικών δεδομένων κάθε χώρας, όπως οι προϋπάρχουσες παθήσεις και οι ευπάθειες του πληθυσμού πριν από την COVID-19, του χρόνου εφαρμογής και της αποτελεσματικότητας των στρατηγικών ανάσχεσης, της αποδοχής του εμβολιασμού κατά της νόσου COVID-19 και των διαφορών ως προς την ικανότητα των συστημάτων υγείας να ανταποκριθούν αποτελεσματικά στις πρωτοφανείς προκλήσεις που επέβαλε η νόσος COVID-19.

Η πανδημία είχε, επίσης, σημαντικό αντίκτυπο στην ψυχική και σωματική υγεία των νέων. Σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες, όπως το Βέλγιο, η Γαλλία, η Εσθονία, η Νορβηγία και η Σουηδία, το ποσοστό των νέων που ανέφεραν συμπτώματα κατάθλιψης υπερδιπλασιάστηκε κατά τη διάρκεια της πανδημίας, φθάνοντας σε επίπεδα επιπολασμού τουλάχιστον διπλάσια από ό,τι στις μεγαλύτερες ηλικιακές ομάδες. Πολλά παιδιά και νέοι αφιέρωσαν επίσης σημαντικά λιγότερο χρόνο σε σωματική δραστηριότητα και οι διατροφικές τους συνήθειες επιδεινώθηκαν, ενώ εμφανίστηκαν και ενδείξεις αύξησης του παιδικού υπερβολικού βάρους και της παιδικής παχυσαρκίας σε ορισμένες χώρες.

Οι ήδη καταπονημένες υπηρεσίες ψυχικής υγείας της ΕΕ δοκιμάστηκαν από την αυξανόμενη ζήτηση για υποστήριξη της ψυχικής υγείας, σε συνδυασμό με τις διαταραχές στην παροχή φροντίδας κατά τη διάρκεια της πανδημίας, τονίζει ο ΟΟΣΑ. Περίπου το 50% των νέων Ευρωπαίων ανέφεραν ανεκπλήρωτες ανάγκες για φροντίδα ψυχικής υγείας την άνοιξη του 2021 και ξανά την άνοιξη του 2022.

Σύμφωνα με την έκθεση, η πανδημία διατάραξε επίσης την παροχή πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τον προσυμπτωματικό έλεγχο και τη θεραπεία του καρκίνου, τη συνέχεια της περίθαλψης για άτομα με χρόνιες παθήσεις και μη επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις, ιδίως στη διάρκεια των περιόδων κατά τις οποίες ίσχυαν μέτρα περιορισμού.

Τα ποσοστά προσυμπτωματικού ελέγχου για τον καρκίνο του μαστού και του τραχήλου της μήτρας μειώθηκαν κατά 6 % κατά μέσο όρο στις χώρες της ΕΕ το 2020. Οι καθυστερήσεις στον προσυμπτωματικό έλεγχο του καρκίνου μπορούν να οδηγήσουν στη διάγνωση πολλών ασθενών με καρκίνο σε πιο προχωρημένα στάδια, γεγονός που καθιστά τη θεραπεία τους πιο περίπλοκη και μειώνει τις πιθανότητες επιβίωσής τους.

Οι μη επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις σταμάτησαν επίσης, με αποτέλεσμα να προκληθούν καθυστερήσεις για τους ασθενείς που είναι σε αναμονή για να υποβληθούν σε τέτοιου είδους επεμβάσεις. Το 2020 πραγματοποιήθηκαν δύο εκατομμύρια λιγότερες μη επείγουσες χειρουργικές επεμβάσεις (όπως χειρουργικές επεμβάσεις καταρράκτη και αρθροπλαστικές ισχίου και γόνατος) σε σύγκριση με το 2019 σε όλες τις χώρες της ΕΕ —πρόκειται για μείωση κατά ένα έκτο σε σύγκριση με τον όγκο των επεμβάσεων πριν από την πανδημία.

Ως θετικό στοιχείο επισημαίνεται το γεγονός ότι η ταχεία ανάπτυξη της τηλεϊατρικής στις αρχές του 2020 ευνόησε τη διατήρηση της πρόσβασης στην περίθαλψη, ιδίως για τους ασθενείς με χρόνιες παθήσεις. Παρότι είναι η πλειονότητα των ατόμων που χρησιμοποίησαν την τηλεϊατρική εξέφρασε μεγάλη ικανοποίηση, υπάρχουν ανησυχίες ότι ορισμένες τηλεξετάσεις παρέχουν ελάχιστα οφέλη, καθώς και ότι υπάρχει κίνδυνος διεύρυνσης των ανισοτήτων στον τομέα της υγείας μέσω του ψηφιακού αποκλεισμού των ηλικιωμένων, των φτωχότερων ανθρώπων και όσων ζουν σε αγροτικές περιοχές.

Ως προς τη χρηματοδότηση των συστημάτων υγείας, οι χώρες της ΕΕ αναγνώρισαν γενικά την ανάγκη ενίσχυσης των πόρων για την αντιμετώπιση της πανδημίας. Παρά τη σημαντική μείωση του ΑΕΠ, οι κατά κεφαλήν δαπάνες για την υγεία αυξήθηκαν κατά μέσο όρο πάνω από 5 % στις χώρες της ΕΕ το 2020 και πάνω από 10% στη Βουλγαρία, την Ουγγαρία και την Τσεχική Δημοκρατία. Ωστόσο, αρκετές από τις αδυναμίες και τα τρωτά σημεία που εντοπίστηκαν στη διάρκεια της πανδημίας εξακολουθούν να υφίστανται, κυρίως η εκτεταμένη έλλειψη προσωπικού στον τομέα της υγείας. Σύμφωνα με πρόσφατες εκτιμήσεις του ΟΟΣΑ, περίπου το ήμισυ του συνόλου των νέων επενδύσεων που απαιτούνται για να καταστούν τα συστήματα υγείας πιο ανθεκτικά θα πρέπει να αφιερωθεί στην αύξηση τόσο των προσλήψεων όσο και της διατήρησης των εργαζομένων στον τομέα της υγείας μέσω της βελτίωσης των συνθηκών εργασίας.

Οι δαπάνες για την υγεία παρέμειναν κατά κύριο λόγο επικεντρωμένες στη θεραπευτική περίθαλψη, ενώ μόλις το 3% των συνολικών δαπανών για την υγεία διοχετεύθηκε στην πρόληψη, κατά μέσο όρο. Το 2020 οι περισσότερες χώρες της ΕΕ αύξησαν σημαντικά τις δαπάνες τους για την πρόληψη, τουλάχιστον προσωρινά, για να χρηματοδοτήσουν τις δοκιμές, την ιχνηλάτηση, την επιτήρηση και τις εκστρατείες ενημέρωσης του κοινού σε σχέση με την πανδημία. Το 2021 διατέθηκαν μεγάλοι πρόσθετοι πόροι για την ανάπτυξη των εκστρατειών εμβολιασμού κατά της νόσου COVID-19.

Σύμφωνα με τον ΟΟΣΑ, η ταχεία ανάπτυξη των εμβολίων συνέβαλε σημαντικά στη διαχείριση της πανδημίας: οι εμβολιασμοί εκτιμάται ότι απέτρεψαν περισσότερους από 250.000 θανάτους σε ολόκληρη την ΕΕ μόνο το 2021, παρότι τα ποσοστά εμβολιασμού μεταξύ των ευάλωτων ομάδων παρέμειναν αρκετά χαμηλά σε ορισμένες χώρες.

Στη διάρκεια της πανδημίας, πολλές ευρωπαϊκές χώρες σημείωσαν επίσης σημαντική πρόοδο στον εμβολιασμό των ευάλωτων ομάδων κατά της εποχικής γρίπης, με το ποσοστό των εμβολιασμένων ατόμων ηλικίας άνω των 65 ετών να αυξάνεται κατά περισσότερες από 10 εκατοστιαίες μονάδες σε αρκετές χώρες. Η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ισπανία, η Μάλτα και η Ρουμανία αύξησαν την εμβολιαστική κάλυψη στην ηλικιακή ομάδα άνω των 65 ετών κατά 12-15%. Τέλος, οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες κατόρθωσαν να συνεχίσουν χωρίς μεγάλες καθυστερήσεις τα προγράμματα εμβολιασμού των παιδιών. Η Ελλάδα διατήρησε σε πολύ υψηλά επίπεδα τους παιδικούς εμβολιασμούς, σύμφωνα με την έκθεση.

Διαβάστε επίσης:

Guardian: Γιατί η Κίνα αντιμετωπίζει θανατηφόρα έξαρση κορονοϊού

ΟΟΣΑ: Προβλέπει ανάπτυξη 1,6% για την Ελλάδα το 2023

Κορονοϊός: 90% του παγκόσμιου πληθυσμού έχει ανοσία - Καμπανάκι ΠΟΥ