Καρκίνος: Οι ανησυχητικοί δείκτες για την Ελλάδα - Αύξηση περιστατικών μέχρι το 2040

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ΟΟΣΑ, κατέγραψαν το προφίλ κάθε χώρας στην επιδημιολογία του καρκίνου, ώστε να δημιουργηθεί το Ευρωπαϊκό Μητρώο Ανισοτήτων για τον Καρκίνο, στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Σχεδίου Καταπολέμησης του Καρκίνου. Το Μητρώο παρέχει έγκυρα και αξιόπιστα δεδομένα για την πρόληψη και τη φροντίδα του καρκίνου, για τον εντοπισμό τάσεων και των ανισοτήτων μεταξύ κρατών-μελών και περιφερειών. Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο για την καταπολέμηση του καρκίνου στηρίζεται στους 4 βασικούς πυλώνες - πρόληψη, έγκαιρη ανίχνευση, διάγνωση και θεραπεία, και ποιότητα ζωής ασθενών και επιβιωσάντων-, ενώ αποτελεί την πρώτη πανευρωπαϊκή προσπάθεια ολιστικής αντιμετώπισης του καρκίνου, με τη συμμετοχή και συνεργασία όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Η παρουσίαση των στοιχείων για κάθε χώρα, πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη (01/02/2023).

Τα στοιχεία για την Ελλάδα

Ένας στους τέσσερις θανάτους στην Ελλάδα το 2019, οφειλόταν σε κάποιο τύπο καρκίνου, με τον καρκίνο του πνεύμονα να είναι η κύρια αιτία θανάτου. Περίπου 62.500 νέες διαγνώσεις καρκίνου αναμένονταν στην Ελλάδα το 2020, με 526 νέα περιστατικά ανά 100.000 πληθυσμού (βάσει των προ πανδημίας στοιχείων), αναλογία που είναι χαμηλότερη από το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Ωστόσο, η μείωση στη θνησιμότητα από καρκίνο έχει πιο αργό ρυθμό στην Ελλάδα από ό,τι στην ΕΕ.

Οι τέσσερις πιο συχνοί τύποι καρκίνου και για τα δύο φύλα, αντιστοιχούν στο ήμισυ όλων των καρκίνων: πνεύμονα (14%), παχέος εντέρου (13%), μαστού (12%), προστάτη (10 %) και της ουροδόχου κύστης (9 %). Ο καρκίνος του πνεύμονα ήταν ο κύριος τύπος στους άνδρες (19 %), ακολουθούμενος από του προστάτη (18 %) και του καρκίνου της ουροδόχου κύστης (14 %). Ο καρκίνος του μαστού ήταν ο κύριος τύπος στις γυναίκες (29%), ακολουθούμενος από τον καρκίνο του παχέος εντέρου (12 %) και του πνεύμονα (9%).

Τα νέα περιστατικά καρκίνου στους άνδρες αναμένεται να αυξηθούν κατά περίπου 20% μεταξύ 2020 και 2040 (από 35.000 σε 44.000 περιπτώσεις) και έως 12 % μεταξύ των γυναικών (από 27.000 έως 30.000 περιπτώσεις) αντίστοιχα.

Το 2020, ο καρκίνος του στομάχου αναμενόταν να αποτελεί το 3 % των νέων περιπτώσεων καρκίνου στους άνδρες και το 2 % στις γυναίκες. Το μελάνωμα αναμενόταν να αποτελεί το 2 % των νέων περιπτώσεων καρκίνου τόσο σε άνδρες όσο και σε γυναίκες το 2019. Για τον παιδιατρικό καρκίνο, το ηλικιακά τυποποιημένο ποσοστό επίπτωσης σε παιδιά κάτω των 15 ετών το 2020, ήταν 16 ανά 100.000, που είναι υψηλότερο από το μέσο όρο της ΕΕ (15 ανά 100.000 πληθυσμού).

Η ετήσια πιθανότητα πρόωρου θανάτου από οποιονδήποτε τύπο καρκίνου μειώθηκε οριακά από 7,6% το 2000 σε 7,5% το 2015, αλλά εκτιμάται ότι θα αυξηθεί σε σχεδόν 8% το 2030, πολύ πάνω από το στόχο του 5,1% που έχει θέσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Όσον αφορά στη γεωγραφική κατανομή της θνησιμότητας από καρκίνο, το υψηλότερο ποσοστό στην Ελλάδα καταγράφεται στην περιφέρεια Αττικής (255 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμού και για τα δύο φύλα και όλες τις ηλικίες το 2019). Αυτό συνδέεται εν μέρει με τη συγκέντρωση νοσοκομείων στην περιοχή της πρωτεύουσας. Το δεύτερο υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας καταγράφεται στην περιφέρεια Κεντρικής Μακεδονίας, η οποία περιλαμβάνει τη δεύτερη μεγαλύτερη πόλη, τη Θεσσαλονίκη (250 θάνατοι ανά 100.000 πληθυσμού). Οι περιφέρειες του Βορείου Αιγαίου και της Ηπείρου έχουν τα χαμηλότερα ποσοστά, με 201 και 206 ανά 100.000 κατοίκους.

Βαθιές οι επιπτώσεις της κρίσης

Για την Ελλάδα τονίζεται ότι, μετά από μια δεκαετία λιτότητας, οι επιπτώσεις στους κοινωνικούς προσδιοριστές της υγείας στην Ελλάδα είναι βαθιές. Οι συνέπειες είναι πιο εμφανείς μεταξύ των φτωχότερων πληθυσμιακών ομάδων, στις οποίες η ελαχιστοποίηση των παραγόντων κινδύνου που μπορούν να αποφευχθούν, μέσω της υιοθέτησης πιο υγιεινών τρόπων ζωής και η πρόσβαση στα προγράμματα πρόληψης του καρκίνου, είναι περιορισμένη.

Η έκθεση σημειώνει ότι η χώρα μας δεν ανέπτυξε τα προηγούμενα χρόνια, ολοκληρωμένα προγράμματα προσυμπτωματικού ελέγχου του καρκίνου. Η συντριπτική πλειονότητα των προληπτικών εξετάσεων γίνεται σε ευκαιριακή βάση, με ένα μεγάλο μέρος του κόστους να πληρώνεται από την τσέπη των πολιτών. Κατά συνέπεια, υπάρχουν σημαντικές διαφορές μεταξύ των ομάδων με χαμηλότερο και υψηλότερο εισόδημα, καθώς και μεταξύ των αστικών και των πιο απομακρυσμένων περιοχών.

Η πρόσβαση στη φροντίδα του καρκίνου στην Ελλάδα επηρεάζεται από αρκετούς παράγοντες. Αυτοί περιλαμβάνουν το περιορισμένο μέγεθος του δημόσιου συστήματος υγείας μετά από τις διαδοχικές δημοσιονομικές περικοπές λόγω των μέτρων λιτότητας, η έλλειψη εθνικής στρατηγικής για τον καρκίνο και εθνικού μητρώου καρκίνου, η έλλειψη εξειδικευμένου προσωπικού και τα κενά στην ιατρική εκπαίδευση στην ογκολογία, επισημαίνει η έκθεση. Οι χρόνοι αναμονής είναι μεγάλοι και οι καθυστερήσεις ωθούν τους ασθενείς προς τον ιδιωτικό τομέα, με δικά τους έξοδα. Οι ανθρώπινοι και φυσικοί πόροι που παρέχουν ογκολογικές υπηρεσίες είναι επίσης περιορισμένοι και άνισα κατανεμημένοι σε όλη τη χώρα. Μηχανισμοί επιτήρησης δεν εφαρμόζονται και τα στοιχεία σχετικά με την ποιότητα της περίθαλψης είναι σπάνια. Αυτά τα θέματα δημιουργούν ουσιαστικά εμπόδια και περιορισμένη πρόσβαση, ιδιαίτερα για τους περιθωριοποιημένους και απομονωμένους πληθυσμούς. Τέλος, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο ΟΟΣΑ τονίζουν ότι η φροντίδα του καρκίνου παραμένει σε μεγάλο βαθμό κατακερματισμένη.

Διαβάστε επίσης:

ΣΦΕΕ: Το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Καταπολέμησης του Καρκίνου και οι προκλήσεις για την Ελλάδα

Προειδοποίηση Τούντα: Έρχεται αύξηση καρκίνων και ψυχικών διαταραχών

Ανασκόπηση 2022: Οι ανακαλύψεις που αλλάζουν τα δεδομένα στην Υγεία