Έρπης ζωστήρας: Για ποιες ομάδες αποζημιώνεται το νέο εμβόλιο – Εκτός ο γενικός πληθυσμός

Η Εθνική Επιτροπή Εμβολιασμών συμπεριέλαβε το νέο εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων, όμως με περιορισμούς. Αποτέλεσμα είναι να αποκλείεται από την αποζημίωση η μεγάλη πλειονότητα των πολιτών που θα μπορούσαν να ωφεληθούν από το συγκεκριμένο εμβόλιο, τη στιγμή που το παλιότερο παραμένει σε έλλειψη, κατάσταση η οποία δεν αναμένεται να αποκατασταθεί στο άμεσο μέλλον.

Σύμφωνα με το επικαιροποιημένο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών Ενηλίκων, το νέο αδρανοποιημένο ανασυνδυασμένο εμβόλιο για τον έρπητα ζωστήρα χορηγείται:

- Σε άτομα με ανοσοκαταστολή ηλικίας 60 ετών και άνω, ενδομυϊκά σε δύο δόσεις με συνιστώμενο μεσοδιάστημα 2 μηνών (ο εμβολιασμός θα πρέπει να έχει ολοκληρωθεί το αργότερο σε μεσοδιάστημα 6 μηνών από την πρώτη δόση),

- Σε άτομα ηλικίας 18 ετών και άνω με ανοσοκαταστολή (συμπεριλαμβανομένων ασθενών με HIV), που έχουν εκδηλώσει δύο ή περισσότερα επεισόδια έρπητα ζωστήρα. Ο εμβολιασμός συνιστάται σε χρονικό διάστημα τουλάχιστον τριών μηνών μετά την τελευταία νόσηση.

Στην ουσία, το νέο εμβόλιο αποζημιώνεται για μια πολύ μικρή μερίδα ασθενών, αποκλείοντας έτσι τον γενικό πληθυσμό. Ακόμα όμως και για τους ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς ηλικίας 18-59 ετών, ως προϋπόθεση μπαίνει να έχουν νοσήσει τουλάχιστον δύο φορές από έρπητα ζωστήρα, γεγονός που φαίνεται να έρχεται σε αντιπαράθεση με την ίδια την ουσία της πρόληψης. Καθώς οι ανοσοκατεσταλμένοι ασθενείς διατρέχουν έως και 9 φορές υψηλότερο κίνδυνο για εμφάνιση έρπητα ζωστήρα, η εν λόγω σύσταση δε συμβάλλει πρακτικά στην πρόληψη της νόσου, σε αυτήν την ηλικιακή ομάδα.

Την ίδια στιγμή, το παλιό εμβόλιο - το οποίο δεν υπάρχει στην αγορά εδώ και τουλάχιστον πέντε μήνες- συνεχίζει να συστήνεται σε ενήλικες ηλικίας μεταξύ 60 και 75 ετών, ανεξάρτητα αν αναφέρεται προηγούμενη εκδήλωση της νόσου. Με απλά λόγια, η κάλυψη του γενικού πληθυσμού παραμένει σε αδιέξοδο.

«Ακάλυπτη ανάγκη δημόσιας υγείας»

Η Ένωση Ασθενών Ελλάδας, με πρόσφατη επιστολή της προς την πρόεδρο της Επιτροπής, ομότιμη καθηγήτρια Μαρία Θεοδωρίδου και προς τον υπουργό Υγείας Θάνο Πλεύρη, ζητούσε αποκατάσταση της πρόσβασης του γενικού πληθυσμού στον εμβολιασμό για τον έρπητα ζωστήρα και πλήρη πρόσβαση των ανοσοκατεσταλμένων ασθενών στο εμβόλιο. «Λαμβάνουμε καθημερινά μεγάλο όγκο μηνυμάτων, από χρόνιους ασθενείς και ιδιαίτερα από ανοσοκατεσταλμένα άτομα που εκφράζουν την αγωνία τους» ανέφερε χαρακτηριστικά η Ένωση στην επιστολή, κάνοντας λόγο για «ακάλυπτη ανάγκη δημόσιας υγείας».

Για να έχει, όμως, ο κόσμος δυνατότητα εμβολιασμού χωρίς να εξαναγκάζεται να επιβαρυνθεί με το σύνολο του κόστους του νέου εμβολίου, θα έπρεπε να εισαχθεί στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού χωρίς περιορισμό όσον αφορά στις ομάδες ασθενών, ώστε να καλύπτεται από τον ΕΟΠΥΥ για όλους. Σε άλλες ευρωπαϊκές αγορές συστήνεται στον γενικό πληθυσμό και σε άτομα με αυξημένο κίνδυνο για έρπητα ζωστήρα, καθώς προσφέρει μεγαλύτερη προστασία και αποτελεσματικότητα από το υφιστάμενο, σύμφωνα με μελέτες.

Σύσταση και από την Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία

Στο μεταξύ, στην Ελληνική Εταιρεία Λοιμώξεων και την Εταιρεία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής προστέθηκε μία ακόμα επιστημονική εταιρεία η οποία συστήνει το νέο εμβόλιο. Η Ελληνική Πνευμονολογική Εταιρεία (ΕΠΕ), σε ανακοίνωσή της, αναφέρει:

«Συννοσηρότητες του αναπνευστικού συστήματος όπως η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια (ΧΑΠ) και το Άσθμα, είναι συχνότατες στον ελληνικό πληθυσμό και συγκαταλέγονται μεταξύ των παραγόντων που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης Έρπητα. Χαρακτηριστικά η ΧΑΠ αυξάνει τον κίνδυνο κατά 1,41 φορές και το Άσθμα κατά 1,24.

Επιπρόσθετα, η νόσηση από COVID-19 έχει φανεί πως αυξάνει σημαντικά τον κίνδυνο εμφάνισης Έρπητα Ζωστήρα. Ως αποτέλεσμα, οι οδηγίες της GOLD, υιοθετούν τη σύσταση του CDC των ΗΠΑ για εμβολιασμό έναντι έρπητα ζωστήρα όλων των ασθενών ηλικίας ≥50 ετών, που πάσχουν από ΧΑΠ. Η ΕΠΕ προάγει σταθερά τον εμβολιασμό ως μέσο πρόληψης και πιστεύει πώς η προσθήκη και του εμβολιασμού έναντι του έρπητα ζωστήρα στην εμβολιαστική μας φαρέτρα, θα επαυξήσει την προστασία των ασθενών με αναπνευστικά προβλήματα».

Ειδικά για το ανασυνδυασμένο εμβόλιο, η ΕΠΕ επισημαίνει ότι ήταν αποτελεσματικό για την πρόληψη του έρπητα ζωστήρα σε ασθενείς ηλικίας ≥50 ετών με άσθμα (88,8%) και σε ασθενείς με άλλες αναπνευστικές παθήσεις εκτός άσθματος (84,5%) και επάγει υψηλή ανοσογονικότητα και σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς.

Την αποτελεσματικότητα του νέου εμβολίου υπογραμμίζει και από τη μεριά της η Ελληνική Ακαδημία Γενικής/Οικογενειακής Ιατρικής και ΠΦΥ και ειδικότερα από το γενικό γραμματέα της, Ευάγγελο Φραγκούλη, ο οποίος μέσω ανάρτησης του αναφέρει ότι το εν λόγω εμβόλιο έχει κριθεί ως πλέον αποδοτική παρέμβαση από πολλά συστήματα υγείας (πχ. ΗΠΑ, Γερμανία) και έχει εκτοπίσει πλήρως το παλιότερης γενιάς πολύ λιγότερο αποτελεσματικό εμβόλιο.

Ο έρπης ζωστήρας είναι ένα εξαιρετικά επώδυνο λοιμώδες νόσημα που πλήττει συνήθως τους ανθρώπους μέσης και τρίτης ηλικίας. Η κύρια αιτία εμφάνισής του είναι το γεγονός ότι οι αμυντικοί μηχανισμοί του ανοσοποιητικού συστήματος προοδευτικά εξασθενούν, ειδικά μετά την ηλικία των 50 ετών ή και λόγω ανοσοκαταστολής εξαιτίας νόσου ή θεραπείας. Αρχικά εκδηλώνεται με ένα επίπονο και φυσαλοειδές εξάνθημα που προκαλείται από την επανενεργοποίηση του ιού ανεμευλογιάς-ζωστήρα. Σχεδόν όλοι οι ενήλικες (σε ποσοστό πάνω από 90%), ηλικίας άνω των 50 ετών, βρίσκονται σε κίνδυνο να εκδηλώσουν τη νόσο. Περίπου ένας στους τρεις θα νοσήσει, καθώς θα επανενεργοποιηθεί ο ανενεργός ιός. Επιπλοκές μπορεί να εμφανίσει μερίδα των ασθενών, μεθερπητική νευραλγία σε ποσοστό 30% και οφθαλμικό έρπητα ζωστήρα σε ποσοστό περίπου 25%. Ο πόνος της μεθερπητικής νευραλγίας μπορεί να διαρκέσει από μερικούς μήνες έως και χρόνια. Η αξία του εμβολιασμού για τη συγκεκριμένη νόσο είναι πολύ μεγάλη, λόγω της υψηλής συχνότητας εμφάνισής της, αλλά και επειδή ο έρπητας ζωστήρας δεν μπορεί να αντιμετωπισθεί αποτελεσματικά με φαρμακευτική αγωγή.