To Νόμπελ Ιατρικής στην Κάταλιν Κάρικο και τον Ντρου Γουάισμαν

Το φετινό βραβείο Νόμπελ Ιατρικής μοιράζονται δύο επιστήμονες, οι οποίοι ανέπτυξαν την τεχνολογία του αγγελιαφόρου RNA, που αποτέλεσε τη βάση για τα εμβόλια mRNA κατά του κορονοϊού. Πρόκειται για την Ουγγαρέζα Dr. Κάταλιν Κάρικο και τον Αμερικανό Dr. Ντρου Γουάισμαν.

Οι δύο ερευνητές διακρίθηκαν «για τις ανακαλύψεις τους σχετικά με τις μετατροπές των νουκλεϊκών βάσεων που επέτρεψαν την ανάπτυξη των εμβολίων mRNA, αποτελεσματικών απέναντι στην Covid-19», ανακοίνωσε η Επιτροπή του Βραβείου Νόμπελ. «Οι βραβευόμενοι συνέβαλαν στην ανάπτυξη με πρωτοφανή ρυθμό των εμβολίων μπροστά σε μία από τις μεγαλύτερες απειλές για την υγεία των ανθρώπων κατά την σύγχρονη εποχή», αναφέρεται στην ανακοίνωση της Επιτροπής.

Η Κάταλιν Κάρικο γεννήθηκε στην Ουγγαρία και ζει στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ. Η βιοχημικός και ερευνήτρια επέμενε τόσο πολύ στην τεχνολογία του αγγελιαφόρου RNA (RNA messenger) που στο παρελθόν, της κόστισε μία καθηγητική θέση σε ένα εξέχον πανεπιστήμιο. «Είναι απλώς απίστευτο», δήλωνε τον Δεκέμβριο του 2020 σε συνέντευξή της στο Γαλλικό Πρακτορείο από το σπίτι της στην Φιλαδέλφεια. Η 65χρονη -τότε- επιστήμονας εξομολογείται ότι της είναι δύσκολο να περάσει στο προσκήνιο έπειτα από τόσα δύσκολα χρόνια στην σκιά.

Η Κάταλιν Κάρικο πέρασε μεγάλο μέρος του χρόνου της στη δεκαετία του 1990 αναζητώντας χρηματοδότηση για τις έρευνές της που ήταν επικεντρωμένες στο αγγελιαφόρο του ριβονουκλεϊκού οξέος (RNA), των μορίων που δίνουν στο κύτταρο οδηγίες χρήσης, υπό την μορφή ενός γενετικού κώδικα, ώστε να παράγει πρωτεΐνες ευεργετικές για το σώμα μας. Η βιοχημικός θεωρούσε ότι το αγγελιαφόρο RNA θα μπορούσε να παίξει ρόλο κλειδί στην θεραπεία ορισμένων ασθενειών, όπως για παράδειγμα στη θεραπεία των ιστών του εγκεφάλου έπειτα από εγκεφαλικό επεισόδιο.

Ομως, το Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια, όπου η Κάταλιν Κάρικο επρόκειτο να πάρει θέση καθηγήτριας, έβαλε τέλος στην πορεία της, έπειτα από διαδοχικές απορρίψεις των αιτημάτων της για υποτροφίες για έρευνα. «Επρόκειτο να προαχθώ και τότε ακριβώς με υποβάθμισαν περιμένοντας ότι θα φύγω» θυμάται. Εκείνη την εποχή η βιοχημικός δεν είχε ακόμη την πράσινη κάρτα του μόνιμου κατοίκου των ΗΠΑ και είχε ανάγκη να βρει θέση εργασίας για να ανανεώσει την βίζα της. Ταυτόχρονα, ήξερε ότι θα της ήταν δύσκολο να χρηματοδοτήσει τις πανεπιστημιακές σπουδές της κόρης της με τον χαμηλό μισθό της. Παρά ταύτα αποφάσισε να επιμείνει στην έρευνά της, παρά τη δυσκολία του εγχειρήματος που σήμαινε η έλλειψη χρηματοδότησης. «Είπα, ο πάγκος (του εργαστηρίου) είναι εκεί, δεν έχω παρά να κάνω καλύτερα πειράματα».

Στο τέλος της δεκαετίας του 1980, η επιστημονική κοινότητα είχε επικεντρωθεί στο DNA, το οποίο θεωρούσαν εν δυνάμει ικανό να μεταμορφώσει τα κύτταρα και, από το σημείο αυτό, να θεραπεύσει ασθένειες όπως ο καρκίνος ή η κυστική ίνωση. Ομως, η Κάταλιν Κάρικο ενδιαφερόταν για το αγγελιαφόρο RNA, φανταζόμενη ότι είναι ικανός να δώσει στα κύτταρα ένα εγχειρίδιο χρήσης το οποίο θα τους επιτρέψει στη συνέχεια να κατασκευάσουν θεραπευτικές πρωτεΐνες. Μία μέθοδος που θα απέφευγε την τροποποίηση του γονιδιώματος των κυττάρων, η οποία θα ενείχε τον κίνδυνο της εισαγωγής ανεξέλεγκτων γενετικών τροποποιήσεων. Ομως, και το αγγελιαφόρο RNA είχε ορισμένα προβλήματα: προκαλούσε σφοδρές φλεγμονώδεις αντιδράσεις, καθώς διαβαζόταν ως εισβολή από το ανοσοποιητικό σύστημα.

Μαζί με τον συνεργάτη της στην έρευνα, τον γιατρό ανοσολόγο Ντρου Γουάισμαν (Drew Weissman), η Κάταλιν Κάρικο κατάφερε σταδιακά να εισαγάγει μικρές τροποποιήσεις στην δομή του RNA, καθιστώντας το πιο αποδεκτό από το ανοσοποιητικό σύστημα. Η ανακάλυψή τους, που δημοσιεύθηκε το 2005, έκανε αίσθηση και έβγαλε (κάπως) την ερευνήτρια από την ανωνυμία. Στην συνέχεια, καταφέρνουν ακόμη ένα επίτευγμα, πετυχαίνοντας να τοποθετήσουν το πολύτιμο mRNA τους σε «λιπιδικά νανοσωματίδια», μία επικάλυψη που αποτρέπει την πολύ γρήγορη αποσύνθεση και διευκολύνει την είσοδό τους στα κύτταρα. Τα αποτελέσματα δημοσιεύονται το 2015.

Η Κάταλιν Κάρικο έχει καταλάβει πλέον σημαντική θέση στο γερμανικό εργαστήριο της BioNTech, το οποίο, σε συνεργασία με την Pfizer, ανέπτυξε το πρώτο mRNA εμβόλιο που διατέθηκε στον δυτικό κόσμο. Το άλλο εμβόλιο αναπτύχθηκε από την εταιρεία Moderna, το όνομα της οποίας σημαίνει "Modified RNA" (τροποποιημένο RNA).

(Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ)

Σχετικές ειδήσεις

• Βραβεία Νόμπελ: Αυξάνεται το χρηματικό έπαθλο για τους νικητές
• Αντιγριπικός εμβολιασμός σε άτομα που λαμβάνουν θεραπευτική αγωγή για νεοπλασματικές νόσους
• Υπουργείο Υγείας: Εξειδικευμένες μονάδες εγκεφαλικών σε όλες τις περιφέρειες της χώρας