Θρόμβωση: Η συχνότερη αιτία αιφνίδιου θανάτου μπορεί να προληφθεί
Η θρόμβωση είναι η πιο συχνή αιτία αιφνίδιου θανάτου, τόσο στο σπίτι όσο και στο νοσοκομείο. Προκαλεί τις πρώτες καρδιαγγειακές αιτίες θανάτου παγκοσμίως: το οξύ καρδιακό έμφραγμα, το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο και τη φλεβική θρομβοεμβολική νόσο (ΦΘΝ). Πολλές φορές, επίσης, μια θρόμβωση μπορεί να κρύβει έναν καρκίνο, καθώς συσχετίζεται ως πρόδρομο σύμπτωμα με άλλα νοσήματα, όπως είναι ο καρκίνος του μαστού.
Παρόλο που μπορεί να προληφθεί και να αντιμετωπιστεί, μέχρι σήμερα η θρόμβωση δεν έχει τύχει της απαιτούμενης προσοχής από την ιατρική κοινότητα και την πολιτεία, με εξαίρεση ίσως την περίοδο της πανδημίας του κορονοϊού. Σύμφωνα με στοιχεία της Ελληνικής Αιματολογικής Εταιρείας, η μέση επίπτωση της θρόμβωσης στους νοσηλευόμενους ασθενείς με covid-19 σε απλούς θαλάμους κυμαίνεται από 5-10% και εκτοξεύεται στο 50% σε αυτούς που νοσηλεύονται σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας. Γι΄αυτό άλλωστε, χορηγείται σε όλους τους νοσηλευόμενους θρομβοπροφύλαξη.
Τα παραπάνω ανέπτυξαν σε συνέντευξη Τύπου, την Πέμπτη (12/10/2023), το Ινστιτούτο Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική Αγωγή (ΙΜΕΘΑ) και εκπρόσωποι Επιστημονικών Εταιρειών που σχετίζονται με τη θρόμβωση. Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά της Θρόμβωσης, παρουσιάστηκε το κεντρικό μήνυμα της καμπάνιας «Κινήσου ενάντια στη θρόμβωση» ενθαρρύνει τους ανθρώπους να σηκωθούν και να κινηθούν για να αυξήσουν την κυκλοφορία του αίματος, κάτι που μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του κινδύνου θρόμβων αίματος.
Συμπτώματα
Η μειωμένη κινητικότητα μπορεί να οδηγήσει σε υψηλότερο κίνδυνο πήξης του αίματος και αποτελεί σημαντικό παράγοντα για τη νοσηρότητα και τη θνησιμότητα.
Οι θρόμβοι αίματος μπορούν να σχηματιστούν στα αιμοφόρα αγγεία των χεριών/ποδιών, των πνευμόνων, του εγκεφάλου, της καρδιάς και άλλων οργάνων. Τα κύρια σημεία και συμπτώματα ενός θρόμβου αίματος στο πόδι ή της εν τω βάθει φλεβικής θρόμβωσης (DVT) μπορεί να περιλαμβάνουν πόνο ή ευαισθησία στη γάμπα, πρήξιμο του αστραγάλου ή του ποδιού, ερυθρότητα ή αισθητό αποχρωματισμό και/ή «κάψιμο».
Τα κύρια σημεία και συμπτώματα ενός θρόμβου αίματος στους πνεύμονες ή της πνευμονικής εμβολής (ΠΕ) μπορεί να περιλαμβάνουν ανεξήγητη δύσπνοια, γρήγορη αναπνοή, πόνο στο στήθος, γρήγορο καρδιακό ρυθμό και/ή ζάλη ή λιποθυμία.
Το 60% των φλεβικών θρόμβων εμφανίζονται κατά τη διάρκεια ή μετά τη νοσηλεία, καθιστώντας τους θρόμβους που σχετίζονται με το νοσοκομείο κύρια αιτία θανάτου στο νοσοκομείο που μπορεί να προληφθεί. Εκτιμάται ότι 10 εκατομμύρια περιπτώσεις θρόμβων που σχετίζονται με νοσοκομεία συμβαίνουν ετησίως σε όλες τις χώρες του κόσμου, χαμηλού, μεσαίου και υψηλού εισοδήματος.
Πρόληψη
Η πρόληψη, η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της θρόμβωσης θα οδηγήσει στη μείωση των θανάτων από θρόμβωση και στη σημαντική ελάττωση των συνολικών ποσοστών θνησιμότητας αλλά και θα βελτιώσει την ποιότητα ζωής παγκοσμίως.
Ένας γνωστός προδιαθεσιακός παράγοντας είναι η παχυσαρκία, η οποία συνοδεύεται σχεδόν πάντα από έλλειψη άσκησης, περιορισμένη κινητικότητα, ενώ συχνά συνδυάζεται με άλλες ανθυγιεινές συνήθειες. Η ενθάρρυνση της καθημερινής άσκησης είναι πιθανώς η δράση με το μεγαλύτερο άμεσο αποτύπωμα στη δημόσια υγεία.
«Το ανθρώπινο είδος εξελίσσεται εδώ και εκατομμύρια χρόνια και σε όλες σχεδόν τις εποχές το χαρακτηριστικό του τρόπου ζωής του ήταν η λίγη τροφή και η άσκηση. Ελλείψει αμαξιών οι άνθρωποι περπατούσαν κάθε μέρα χιλιόμετρα για να μετακινηθούν και η τροφή ήταν ένα αγαθό που δεν ανευρισκόταν υποχρεωτικά κάθε ημέρα. Μετά τη βιομηχανική επανάσταση όμως το σκηνικό άλλαξε δραματικά. Τα αυτοκίνητα με μηδενική προσπάθεια καλύπτουν τις αποστάσεις και σήμερα πολλοί, ακόμη και για 100 μέτρα, χρησιμοποιούν το αυτοκίνητο αντί να περπατήσουν. Αν δεν αλλάξουμε αυτή την πορεία, όλοι μαζί, η θρόμβωση και ως συνέπεια τα καρδιαγγειακά νοσήματα θα συνεχίσουν να είναι παγκοσμίως η πρώτη αιτία θανάτου», τόνισε ο κ. Δημήτρης Ρίχτερ, Καρδιολόγος, Αντιπρόεδρος του Ι.Μ.Ε.Θ.Α. Σύμφωνα με τον ίδιο, 150 λεπτά την εβδομάδα, μέτριας έντασης άσκησης (π.χ. γρήγορο βάδισμα 5km/h), είναι βασικός παράγοντας για την πρόληψη της θρόμβωσης.
«Η γνώση για τη θρόμβωση είναι απαραίτητη. Γιατί η θρόμβωση ανευρίσκεται σε πλήθος νοσημάτων που συναντάμε καθημερινά, απλά δεν το γνωρίζουμε. Το έμφραγμα του μυοκαρδίου είναι θρόμβωση, τα περισσότερα εγκεφαλικά είναι θρομβωτικά, η κολπική μαρμαρυγή προκαλεί θρόμβωση, οι θρομβωμένες φλέβες των ποδιών προκαλούν πνευμονική εμβολή και πάρα πολλά άλλα νοσήματα και καταστάσεις συνδέονται με την θρόμβωση. Γεγονός παραμένει ότι αν γνωρίζουμε για την θρόμβωση και τι την προκαλεί, θα μπορέσουμε να προφυλαχτούμε από αυτή. Η υιοθέτηση ενός πιο υγιεινού τρόπου ζωής με μείωση του σωματικού βάρους, τροποποίηση της διατροφής μας (μείωση λιπαρών και εφαρμογή της μεσογειακής διατροφής), αύξηση της σωματικής μας δραστηριότητας (π.χ. περπάτημα κάθε ημέρα), θα μας προφυλάξουν σημαντικά από την θρόμβωση σε πολλές περιπτώσεις. Ας ενημερωθούμε λοιπόν σωστά για την θρόμβωση για να μην την φοβόμαστε!» τόνισε ο κ. Μιλτιάδης Ματσάγκας, Καθηγητής Αγγειοχειρουργικής, Πρόεδρος του Ι.Μ.Ε.Θ.Α
Ο εορτασμός της Παγκόσμιας Ημέρας Θρόμβωσης φέτος κλείνει τα 10 χρόνια και έχει την επιστημονική αρωγή 19 Επιστημονικών Εταιρειών που σχετίζονται με τη θρόμβωση. Το μήνυμα του φετινού εορτασμού περιλαμβάνει τις συσσωρευτικές προσπάθειες της τελευταίας δεκαετίας σε παγκόσμιο επίπεδο οι οποίες έχουν σώσει αμέτρητες ζωές και έχουν βελτιώσει την ποιότητα ζωής των ασθενών με θρόμβωση, ανέφερε ο κ. Αλέξανδρος Τσελέπης, Ομότιμος Καθηγητής Βιοχημείας-Κλινικής Χημείας του Παν/μίου Ιωαννίνων, Μέλος του Δ.Σ του Ι.Μ.Ε.Θ.Α. Στη χώρα μας τον εορτασμό αυτό διοργανώνει ετησίως το Ινστιτούτο Μελέτης και Εκπαίδευσης στη Θρόμβωση και την Αντιθρομβωτική αγωγή (Ι.Μ.Ε.Θ.Α), ως επίσημος συνεργάτης της I.S.T.H, προσκαλώντας να συμμετάσχουν όλες τις ιατρικές εταιρείες ειδικοτήτων για νοσήματα που σχετίζονται με τη θρόμβωση.
Τις δράσεις του Ι.Μ.Ε.Θ.Α για τη Θρόμβωση και την Παγκόσμια Ημέρα & social media campaign υποστήριξαν οι εταιρείες ΒΙΑΝΕΞ, ΜΑΓΕΙΡΑΣ ΔΙΑΓΝΩΣΤΙΚΑ Α.Ε. και LEO Pharma.