«Μυστηριώδης πνευμονία»: Το μυκόπλασμα και πώς αντιμετωπίζεται - Τι σημαίνουν οι «λευκοί πνεύμονες»
Για όσα γνωρίζουμε μέχρι σήμερα για τα περιστατικά πνευμονίας που καταγράφονται στην Κίνα, μίλησε το Διοικητικό Συμβούλιο της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας (ΕΠΕ), σε συνέντευξη Τύπου, με αφορμή το 32ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο.
Σύμφωνα με τον αντιπρόεδρο της ΕΠΕ, Νικόλαο Τζανάκη, από τα στοιχεία που είναι διαθέσιμα και έχει συγκεντρώσει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, τα περιστατικά πνευμονίας στην Κίνα που έχουν προκαλέσει ανησυχία στην κοινή γνώμη, οφείλονται σε μυκόπλασμα. Πρόκειται για ένα κοινό μικρόβιο που κάνει συνήθως άτυπες πνευμονίες της κοινότητας, οι ασθενείς δηλαδή δεν χρειάζονται νοσηλεία και τα συμπτώματα είναι ήπια με βήχα και πυρετό. Τα σοβαρά περιστατικά που χρειάζονται νοσηλεία σε Μονάδα Εντατικής Θεραπείας και έχουν εικόνα «λευκών πνευμόνων» είναι σπάνια, ενώ η θνητότητα είναι χαμηλή.
Όπως σημείωσε, γνωρίζουμε ότι το μυκόπλασμα δίνει εξάρσεις κάθε πέντε περίπου χρόνια, που πιθανώς συνέπεσε στην περίπτωση αυτή με το αδύναμο ανοσοποιητικό από τις καραντίνες για τον κορονοϊό –ειδικά στην Κίνα, οι πολίτες έμειναν έως σχετικά πρόσφατα σε συνθήκες λοκ-ντάουν.
Πιο ευάλωτα στο μυκόπλασμα είναι τα παιδιά 3-10 ετών και οι νεαροί ενήλικες. Μεταδίδεται με σταγονίδια, όχι όμως πολύ εύκολα, χρειάζεται δηλαδή στενή επαφή.
Υπάρχουν αντιβιοτικά, τα οποία αντιμετωπίζουν την πνευμονία από μυκόπλασμα. Το μόνο ανησυχητικό σημείο, είναι ότι πρόσφατες ασιατικές μελέτες δείχνουν ότι το μικρόβιο έχει αναπτύξει ανθεκτικότητα σε κάποια από τα αντιβιοτικά, υπάρχουν όμως άλλα που το καταπολεμούν. «Άρα να μην φοβούνται οι γονείς, οι παιδίατροι γνωρίζουν καλά τι πρέπει να κάνουν», ανέφερε χαρακτηριστικά ο κ. Τζανάκης.
Όπως συμπλήρωσε η κυρία Νικολέττα Ροβίνα (Ειδική Γραμματέας της ΕΠΕ και υπεύθυνη Εκπαίδευσης), το μυκόπλασμα πολλές φορές συνυπάρχει με εποχιακούς ιούς. Κάθε χρόνο, όμως, έχουμε πνευμονίες από μυκόπλασμα και στην Ελλάδα.
Τέλος, ο πρόεδρος της ΕΠΕ, Στέλιος Λουκίδης, διευκρίνισε πως η έκφραση «λευκοί πνεύμονες» χρησιμοποιείται εκλαϊκευτικά από τους γιατρούς για να περιγράψουν την αναπνευστική δυσχέρεια, όταν οι κυψελίδες των πνευμόνων γεμίζουν φλεγμονώδες υγρό και οι πνεύμονες φαίνονται άσπροι στην ακτινογραφία.
Στο επίκεντρο οι Εθνικές Οδηγίες της ΕΠΕ για τα αναπνευστικά νοσήματα
Τις Εθνικές Οδηγίες που συνέταξαν οι ομάδες εργασίας της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για τον χρόνιο βήχα, την πνευμονική εμβολή, τον εμβολιασμό των ασθενών με αναπνευστικά προβλήματα, τον προσυμπτωματικό έλεγχο για τον καρκίνο του πνεύμονα, καθώς και την επικαιροποίηση των οδηγιών για τη ΧΑΠ, παρουσίασαν, επίσης, τα μέλη του Δ.Σ. της ΕΠΕ κατά τη συνέντευξη Τύπου, την Τρίτη (05/12/2023) που πραγματοποιήθηκε στο πλαίσιο του 32ου Πανελλήνιου Πνευμονολογικού Συνεδρίου της.
Στο 32ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό Συνέδριο η ομάδα πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας της ΕΠΕ θα παρουσιάσει διαγνωστικούς και θεραπευτικούς αλγορίθμους που έχουν σκοπό τη σαφή οριοθέτηση στη διαχείριση του χρόνιου βήχα, καθώς και τα τελευταία δεδομένα στην εξωτερική διαχείριση ασθενών με COVID-19 ανέφερε μεταξύ άλλων ο πρόεδρος της ΕΠΕ Στέλιος Λουκίδης, υπογραμμίζοντας: «Ο χρόνιος βήχας αποτελεί ένα από τα συχνότερα συμπτώματα που απασχολούν την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας. Είναι συχνά επίμονος και, τις περισσότερες φορές, χορηγείται μη τεκμηριωμένη φαρμακευτική αγωγή που αλλάζει συνεχώς.
Δύο σχεδόν χρόνια από την εισαγωγή των αντι-ιικών φαρμάκων για την διαχείριση της COVID-19 έχουν γίνει περίπου 170.000 αιτήσεις, με ποσοστό αποδοχής 99% και με 3 βασικές ειδικότητες που τα συνταγογραφούν: Παθολογία – Γενική Ιατρική – Πνευμονολογία. Η αποτελεσματικότητά τους είναι πάνω από 70% στη μείωση κινδύνου νοσηλείας και θανάτου, με βάση μεγάλη Ελληνική Μελέτη του 2023».
Η Χρόνια Αποφρακτική Πνευμονοπάθεια εξακολουθεί να είναι η συχνότερη και σοβαρότερη χρόνια πνευμονική νόσος που προσβάλλει το 10% των ενηλίκων άνω των 40 ετών στη χώρα μας. Ήδη έχουν παρέλθει 4 χρόνια από την έκδοση των Εθνικών Οδηγιών της ΕΠΕ. Η έρευνα για την παθογένεια, τη διάγνωση αλλά και την αντιμετώπισή της έχει αποδώσει σημαντικές νέες γνώσεις, καθιστώντας αναγκαία την επικαιροποίησή τους, τόνισε ο Αντιπρόεδρος της ΕΠΕ Νικόλαος Τζανάκης. «Στόχος της ομάδας ΧΑΠ της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας είναι να ανανεώσει τις Οδηγίες για τη ΧΑΠ με όλες εκείνες τις χρηστικές κλινικές πληροφορίες που θα βοηθήσουν τους συναδέλφους στην αποτελεσματική αντιμετώπισή της προς όφελος των ασθενών». Στο επικαιροποιημένο κείμενο που θα ανακοινωθεί στο 32ο Πανελλήνιο Πνευμονολογικό συνέδριο, τόνισε ο κ. Τζανάκης, ενσωματώνονται οι σύγχρονες πληροφορίες για την πρώιμη ΧΑΠ, για το απαραίτητο εμβολιαστικό πρόγραμμα που ενδείκνυται, τη νέα θεώρηση της εισπνεόμενης αγωγής με συνδυασμούς βρογχοδιασταλτικών και εισπνεόμενων στεροειδών, την προσθήκη ειδικών αντιφλεγμονωδών από του στόματος, ενώ γίνεται επίσης εκτενής αναφορά για τις ενδείξεις εφαρμογής των σύγχρονων μεθόδων βρογχοσκοπικής και χειρουργικής αντιμετώπισης του εμφυσήματος. «Ειδική εκτεταμένη μνεία θα γίνει για τη χρήση προγραμμάτων αποκατάστασης με εφαρμογή κατ’οίκον ή σε οργανωμένα κέντρα» επισήμανε ο κ. Τζανάκης και απηύθυνε, εκ μέρους του Δ.Σ. της Εταιρείας θερμές ευχαριστίες προς «όλους τους συναδέλφους-μέλη της ομάδας ΧΑΠ και ιδίως τους 2 συντονιστές Ανδριάνα Παπαϊωάννου και Γιώργο Χειλά μαζί με τους συναδέλφους συγγραφείς Αφροδίτη Μπούτου, Δημήτρη Τουμπανάκη, Σεραφείμ Χρυσικό και Εμμανουήλ Μάνο για την εξαιρετική προσπάθειά τους».
Στη συνύπαρξη της ΧΑΠ με άλλα νοσήματα τα οποία επηρεάζουν τη νοσηρότητα και θνησιμότητα της νόσου αναφέρθηκε ο Γενικός Γραμματέας της ΕΠΕ Πέτρος Μπακάκος: «Μία από τις συχνότερες και σημαντικότερες συννοσηρότητες της ΧΑΠ είναι τα καρδιαγγειακά νοσήματα, στα οποία περιλαμβάνονται η ισχαιμική καρδιακή νόσος, η καρδιακή ανεπάρκεια, οι αρρυθμίες, η αρτηριακή υπέρταση, τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια και η περιφερική ισχαιμική αγγειοπάθεια. Μελέτες έχουν επίσης δείξει και την αντίστροφη συσχέτιση, δηλαδή ότι η ΧΑΠ είναι συχνότερη σε άτομα που παρουσιάζουν καρδιαγγειακά νοσήματα. Τόσο η ΧΑΠ όσο και τα καρδιαγγειακά νοσήματα είναι συχνά στις ίδιες ηλικιακές ομάδες και έχουν κοινούς παράγοντες κινδύνου. Παρότι έχουν κοινούς παράγοντες κινδύνου, ολοένα και περισσότερο γίνεται αποδεκτή η αιτιολογική συσχέτιση των νοσημάτων αυτών. Οι καρδιαγγειακές παθήσεις συχνά υποδιαγιγνώσκονται στη ΧΑΠ, με σημαντικές επιπτώσεις στην ποιότητα ζωής των ασθενών, στη νοσηρότητα και στη θνησιμότητα».
Ο προ-συμπτωματικός έλεγχος (screening) για τον καρκίνο του πνεύμονα (ΠΕΚΠ) με τη χρήση χαμηλής δόσης αξονικής τομογραφίας θώρακος (LDCT) η οποία αποτελεί πλέον μια διεθνή πρακτική, ήταν το σημείο στο οποίο εστίασε ο Ελευθέριος Ζέρβας, Ταμίας της ΕΠΕ. «Με την έκδοση των Ελληνικών Οδηγιών για τον ΠΕΚΠ, μια μεγάλη διεπιστημονική προσπάθεια με ηγέτη την ΕΠΕ, στόχος μας είναι η ενημέρωση και κινητοποίηση όλων των ανθρώπων και κυρίως όσων ανήκουν στις ομάδες κινδύνου, η παρότρυνση και υποστήριξη για τη διακοπή του καπνίσματος, η καθοδήγηση και υποστήριξη της Πολιτείας ώστε να γίνουν τα κατάλληλα βήματα έγκαιρης διάγνωσης του καρκίνου του πνεύμονα σε αρχικό στάδιο. Επιδίωξή μας είναι να προστατευθούν και να σωθούν ανθρώπινες ζωές».
Στις επικαιροποιημένες Οδηγίες τις ΕΠΕ για τον εμβολιασμό των ασθενών με αναπνευστικά νοσήματα αναφέρθηκε συνοπτικά η Παρασκευή Κατσαούνου, Μέλος του Δ.Σ. ΕΠΕ, Εθνικός Αντιπρόσωπος ERS & IRC, καθώς και υπεύθυνη Σχέσεων με Διεθνείς Εταιρείες. Μεταξύ άλλων η κυρία Κατσαούνου εξήγησε ότι ο εμβολιασμός:
- έναντι της γρίπης συστήνεται να γίνεται ετησίως, με τους άνω των 65 ετών να εμβολιάζονται με τα ενισχυμένα αντιγριπικά εμβόλια (υψηλής δόσης ή με ανοσοενισχυτικό),
- έναντι της νόσου COVID-19, σύμφωνα με τα τρέχοντα επιδημιολογικά δεδομένα, συστήνεται ετησίως (1 δόση),
- έναντι του πνευμονιόκοκκου και του έρπητα ζωστήρα συστήνεται να γίνεται εφάπαξ. Συγκεκριμένα για την πρόληψη του πνευμονιόκοκκου συστήνεται και αποζημιώνεται 100% μία δόση 20δύναμου (PCV20) σε όλους αδιακρίτως τους ανεμβολίαστους ενήλικες >65, όπως και στους ενήλικες 18-64 ετών με χρόνια αναπνευστικά νοσήματα,
- έναντι του κοκκύτη συστήνεται ανά 10 έτη.
«Παράλληλα, αναμένεται η ενσωμάτωση συστάσεων για τον εμβολιασμό έναντι του Ιού Αναπνευστικού Συγκυτίου (RSV)», συμπλήρωσε η κ. Κατσαούνου.
Για την πνευμονική εμβολή, την τρίτη συχνότερη καρδιοπνευμονική νόσο μετά το οξύ έμφραγμα μυοκαρδίου (ΟΕΜ) και τα αγγειακά εγκεφαλικά επεισόδια (ΑΕΕ) μίλησε η Νικολέττα Ροβίνα, Ειδική Γραμματέας ΕΠΕ και Υπεύθυνη Εκπαίδευσης, τονίζοντας ότι: «Είναι μια δυνητικά σοβαρή νόσος, η οποία μπορεί να αποβεί μοιραία. Η σωστή και έγκαιρη διάγνωση είναι πολύ σημαντική, μια και στη σοβαρή νόσο οι ασθενείς μπορεί να καταλήξουν λίγες ώρες μετά την εισαγωγή τους, ενώ σε ένα από τα πέντε περιστατικά η διάγνωση τίθεται μετά θάνατον. Ωστόσο, είναι μια αντιμετωπίσιμη νόσος εάν διαγνωστεί εγκαίρως».
Με την έκδοση των Συστάσεων της Ελληνικής Πνευμονολογικής Εταιρείας για την αντιμετώπιση της πνευμονικής εμβολής –μια μεγάλη προσπάθεια που εκπόνησαν ειδικοί από όλη την Ελλάδα– αναφορικά με τη διάγνωση και την αντιμετώπιση της νόσου, ανέφερε η κυρία Ρoβίνα «στόχος μας είναι η ενημέρωση και επικαιροποίηση της γνώσης γύρω από ένα εξελισσόμενο πεδίο και η διάθεση ενός συγγράμματος αναφοράς για τους ιατρούς των διαφόρων ειδικοτήτων που αντιμετωπίζουν το νόσημα (πνευμονολόγων, καρδιολόγων, παθολόγων)».