Νόσος Χ:Ποια είναι η μυστηριώδης ασθένεια που απειλεί την ανθρωπότητα - Ο ΠΟΥ απαντά στο Newsbomb.gr

«Νόσος Χ». Χιλιάδες τόνοι μελάνης έχουν χυθεί και εκατομμύρια λέξεις έχουν πληκτρολογηθεί για να αναλύσουν τη μυστηριώδη ασθένεια που θα φέρει την ανθρωπότητα μπροστά σε έναν θανάσιμο κίνδυνο. Είναι όμως έτσι;

Το τελευταίο διάστημα η κουβέντα για την «Νόσο Χ» έχει... φουντώσει, με αποκορύφωμα την τοποθέτηση του επικεφαλής του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, δρ. Τέντρος Αντάνομ Γκεμπρεγέσους, στο φόρουμ του Νταβός, ο οποίος τόνισε πως η ανθρωπότητα μοιραία θα έρθει αντιμέτωπη μαζί της και μάλιστα θα είναι 20 φορές πιο θανάσιμη από τον κορονοϊό.

Το Newsbomb.gr επικοινώνησε απευθείας με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος εδρεύει στη Γενεύη της Ελβετίας, ζητώντας περισσότερες διευκρινίσεις για την «Νόσο Χ» αλλά και για όλες τις ασθένειες που αποτελούν αυτή τη στιγμή απειλή για νέο ξέσπασμα πανδημίας.

Ποια είναι τελικά η «Νόσος Χ»; Θα έρθει ξανά αντιμέτωπος ο πλανήτης με μια νέα πανδημία και πότε; Τι ρόλο μπορεί να παίξει η κλιματική αλλαγή στην εξάπλωση νέων, θανάσιμων ασθενειών;

«Νόσος Χ»: Με το βλέμμα στο μέλλον

Μπορεί κανείς να προβλέψει το μέλλον; Η απάντηση είναι «όχι». Κάπως έτσι τον Ιανουάριο του 2020 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας ανακοίνωσε την έναρξη της πανδημίας του κορονοϊού, ο οποίος ήταν και αυτός... Νόσος Χ!

Ποια είναι λοιπόν η «Νόσος Χ» αν ήδη την έχουμε ζήσει; Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, δεν είναι τίποτα άλλο από έναν τεχνικό όρο, ο οποίος χρησιμοποιείται για να περιγράψει μια οποιαδήποτε μελλοντική ασθένεια που μπορεί να θέσει κινδύνους για τη δημόσια υγεία.

«Η Νόσος Χ είναι ένας όρος που χρησιμοποιείται συχνά για να αναφερθεί σε ένα πιθανό άγνωστο παθογόνο που θα μπορούσε να προκαλέσει μελλοντική πανδημία ή κρίση υγείας και για να υπενθυμίσει στον κόσμο ότι πρέπει να προετοιμαστούμε για άγνωστες ασθένειες μαζί με γνωστές απειλές. Αυτές οι ασθένειες έχουν τη δυνατότητα να προκαλέσουν μια σοβαρή επιδημία για την οποία δεν έχουμε αρκετά ή καθόλου γνωστά ιατρικά αντίμετρα. Ο κατάλογος αυτός (των γνωστών ασθενειών) απευθύνεται σε χρηματοδότες, ερευνητές και επιστήμονες, προτρέποντάς τους να επικεντρωθούν σε αυτές τις συγκεκριμένες ασθένειες με δυνατότητα εξέλιξης επιδημίας. Η διαδικασία σύστασης περιλαμβάνει τόσο επιστημονικά κριτήρια όσο και κριτήρια δημόσιας υγείας, καθώς και κριτήρια που σχετίζονται με τον κοινωνικοοικονομικό αντίκτυπο, την πρόσβαση και την ισότητα» ανέφερε στο Newsbomb.gr, ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Θα είναι η «Νόσος Χ» πιο θανατηφόρα από τον κορονοϊό;

Αναπόφευκτα, ο φόβος με την πρόσφατη πανδημία επιστρέφει, στο άκουσμα της «Νόσου Χ». Θα είναι όμως ακόμη πιο θανάσιμη από τον COVID, ο οποίος «ζει» ακόμη ανάμεσά μας, τέσσερα χρόνια μετά την εμφάνισή του;

«Σε παγκόσμιο επίπεδο, ο αριθμός των πιθανών παθογόνων είναι πολύ μεγάλος, ενώ οι πόροι για την έρευνα και την ανάπτυξη ασθενειών είναι περιορισμένοι. Για να διασφαλίσει ότι οι προσπάθειες είναι εστιασμένες και παραγωγικές, ο ΠΟΥ συντάσσει έναν κατάλογο ασθενειών και παθογόνων παραγόντων που θα πρέπει να έχουν προτεραιότητα για έρευνα και ανάπτυξη (Ε&Α) σε καταστάσεις έκτακτης ανάγκης για τη δημόσια υγεία. Η νόσος Χ είναι μέρος της λίστας για να υποδείξει μια μελλοντική, ακόμη άγνωστη, ασθένεια. Ο ΠΟΥ συνεργάζεται συνεχώς με επιστήμονες, ερευνητές, υπεύθυνους χάραξης πολιτικής, κοινότητες και άλλους εταίρους για να προετοιμαστεί για μελλοντικές απειλές. Δεν μπορεί κανείς να ξέρει με βεβαιότητα τι μπορεί να φέρει μελλοντικά», υπογραμμίζει ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας.

Ο κορονοϊός ήταν η «Νόσος Χ» του σήμερα

Η συζήτηση για την μυστηριώδη «Νόσο Χ» δεν είναι τωρινή, ούτε εμφανίστηκε στο προσκήνιο εν... μια νυκτί. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, το 2017 δημοσίευσε μια λίστα με παθογόνα που θα μπορούσαν να θέσουν σε κίνδυνο τη δημόσια υγεία. Ανάμεσά τους ήταν και ο κορονοϊός, ο οποίος, όπως τόνισε ο ΠΟΥ στο Newsbomb.gr κατά μια έννοια ήταν «Νόσος Χ» καθώς εξελίχτηκε σε νέο παθογόνο, με δεδομένο πως οι κορονοϊοί είναι γνωστοί στην ανθρωπότητα εδώ και δεκαετίες.

«Το 2017, μετά την επιδημία του Έμπολα της Δυτικής Αφρικής, δημοσιεύσαμε ένα έγγραφο με την ονομασία R&D Blueprint, το οποίο εντόπισε μια ομάδα παθογόνων προτεραιότητας με δυνατότητα επιδημίας και πανδημίας, αλλά για τα οποία δεν υπήρχαν αποτελεσματικά εμβόλια, δοκιμές ή θεραπείες, συμπεριλαμβανομένων των SARS, MERS. Έμπολα, Marburg, πυρετός της κοιλάδας Rift και άλλα. Αναγνωρίσαμε επίσης την ανάγκη για ερευνητικές ενέργειες ώστε να ανταποκριθούμε γρήγορα σε μια άγνωστη ακόμη ασθένεια που θα εμφανιζόταν, την οποία όμως έπρεπε ακόμα να σχεδιάσουμε. Την ονομάσαμε Νόσο Χ. Σημαίνει απλώς μια ασθένεια που δεν γνωρίζουμε ακόμα. Κατά μία έννοια, ο COVID-19 ήταν μια Νόσος Χ – ένα νέο παθογόνο που προκαλεί μια νέα ασθένεια. Γνωρίζαμε για τους κορονοϊούς, αλλά αυτός ήταν ένας νέος κορονοϊός, και παρόλο που είχαμε τους SARS και MERS, δεν είχαμε δει ποτέ στο παρελθόν μια πανδημία που προκαλείται από κορονοϊό».

Η κλιματική αλλαγή, οι ιοί και οι κίνδυνοι για τη δημόσια υγεία

Πλέον ο πλανήτης αλλάζει. Η κλιματική αλλαγή έχει ξεκινήσει και μαζί οι συζητήσεις για το κατά πόσο μπορεί η ανθρωπότητα να βρεθεί προ νέων κινδύνων.

H εφιαλτική πρόβλεψη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας κάνει λόγο για 250.000 επιπλέον θανάτους σε ετήσια βάση έως το 2030 λόγω της κλιματικής αλλαγής καθώς η αλλαγή στο κλίμα αποτελεί... εύφορο έδαφος για την ανάπτυξη ασθενειών.

«Αν και είναι σαφές ότι η κλιματική αλλαγή επηρεάζει την ανθρώπινη υγεία, παραμένει πρόκληση να εκτιμηθεί με ακρίβεια η κλίμακα και ο αντίκτυπος πολλών κινδύνων για την υγεία που είναι σχετιζόμενοι με το κλίμα. Τα στοιχεία του ΠΟΥ δείχνουν ότι 2 δισεκατομμύρια άνθρωποι στερούνται ασφαλούς πόσιμου νερού και 600 εκατομμύρια υποφέρουν από τροφιμογενείς ασθένειες ετησίως. Οι κλιματικοί στρεσογόνοι παράγοντες αυξάνουν τους κινδύνους ασθενειών που μεταδίδονται με νερό και τρόφιμα. Το 2020, 770 εκατομμύρια αντιμετώπισαν την πείνα, κυρίως στην Αφρική και την Ασία. Η κλιματική αλλαγή επηρεάζει τη διαθεσιμότητα, την ποιότητα και την ποικιλομορφία των τροφίμων, επιδεινώνοντας τις τροφικές και διατροφικές κρίσεις. Οι αλλαγές θερμοκρασίας και βροχόπτωσης ενισχύουν την εξάπλωση των ασθενειών που μεταδίδονται από φορείς. Χωρίς προληπτικά μέτρα, οι θάνατοι από τέτοιες ασθένειες, που σήμερα ξεπερνούν τους 700.000 ετησίως, μπορεί να αυξηθούν. Ο ΠΟΥ προβλέπει συντηρητικά 250.000 επιπλέον θανάτους ετησίως μέχρι τη δεκαετία του 2030 λόγω των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής σε ασθένειες όπως η ελονοσία και οι παράκτιες πλημμύρες» ανέφερε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας στο Newsbomb.gr.

Είναι έτοιμη η ανθρωπότητα για μια νέα πανδημία;

Η κυνική ομολογία όλων των ηγετών του κόσμου είναι πως ο κορονοϊός έπιασε τους πάντες απροετοίμαστους. Επιστήμονες, κυβερνήσεις και πολίτες βρέθηκε αντιμέτωποι με μια άνευ προηγουμένου υγειονομική κρίση, με εκατόμβες νεκρών ακόμη και στα πλέον ανεπτυγμένα κράτη.

Είναι λοιπόν έτοιμη η ανθρωπότητα να τεθεί εκ νέου αντιμέτωπη με μια νέα πανδημία; Το πάθημα του κορονοϊού έγινε μάθημα για όλους ώστε οι επόμενες γενιές να γνωρίζουν πώς θα αντιμετωπίσουν μια παρόμοια κατάσταση;

«Οι χώρες πρέπει να προετοιμαστούν για τις ασθένειες που γνωρίζουμε και για αυτές που δεν γνωρίζουμε. Ο ΠΟΥ υπογραμμίζει πέντε βασικά στοιχεία των ανθεκτικών συστημάτων υγείας:

Συνεργατική επιτήρηση – συλλογή και ανάλυση πληροφοριών από πολλαπλές πηγές για ζώα, ανθρώπους και το περιβάλλον για ταχεία ανίχνευση, εκτίμηση κινδύνου και λήψη αποφάσεων

Κοινοτική προστασία – εφοδιασμός των κοινοτήτων με τις πληροφορίες που χρειάζονται για να προστατευθούν

Ασφαλής και επεκτάσιμη περίθαλψη – διασφαλίζοντας ότι οι άνθρωποι έχουν πρόσβαση σε αξιόπιστη, ασφαλή και αποτελεσματική περίθαλψη, που παρέχεται από εξειδικευμένο και προστατευμένο εργατικό δυναμικό υγείας

Πρόσβαση σε αντίμετρα – εξασφάλιση δίκαιης και οικονομικά προσιτής πρόσβασης σε τεστ, εμβόλια, θεραπευτικά και άλλα εργαλεία

Συντονισμός έκτακτης ανάγκης – πολυτομεακή προσέγγιση για την πρόληψη, την προετοιμασία και την απόκριση σε απειλές, συμπεριλαμβανομένης της επόμενης νόσου X.

Ο COVID-19 δεν θα είναι η τελευταία Νόσος Χ. Χρειαζόμαστε επιστημονική συνεργασία, ανταλλαγή δεδομένων και εφαρμογή μιας ισχυρής προσέγγισης «μίας υγείας» που φέρνει σε επαφή τον άνθρωπο, τα ζώα και το περιβάλλον για να ενισχύσει τον εντοπισμό, τη μείωση και την επιτήρηση του κινδύνου ζώα και στη διεπαφή ανθρώπου-ζώου-περιβάλλοντος. Αυτό πρέπει να συνδέεται με την έγκαιρη δράση για τη διερεύνηση, τον χαρακτηρισμό και τον περιορισμό των απειλών. Παράλληλα, ο κόσμος χρειάζεται συστηματικές διαδικασίες για τη μελέτη της εμφάνισης αυτών των παθογόνων και των οδών μετάδοσής τους από τις φυσικές δεξαμενές στον άνθρωπο. Τα εργαστηριακά πρωτόκολλα σε όλο τον κόσμο πρέπει να παρακολουθούνται και να ενισχυθούν».

Αυτές είναι οι ασθένειες... φαβορί για νέα πανδημία

Φυσικά, η συζήτηση για τη «Νόσο Χ», την μελλοντική ασθένεια που δεν γνωρίζουμε πώς θα εξελιχθεί, δεν αναιρεί τα ήδη γνωστά παθογόνα.

Όπως ανέφερε ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, υπάρχει από το 2017 καταρτισμένη λίστα με ασθένειες που μπορεί ανά πάσα στιγμή να εξελιχθούν σε πανδημία. Μιλάμε για μια λίστα με 150 ασθένειες από 26 διαφορετικές ομάδες παθογόνων, ωστόσο οι παρακάτω αποτελούν «προτεραιότητα» για τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας.

Αναλυτικά οι ασθένειες:

• Αιμορραγικός πυρετός Κριμαίας-Κονγκό
• Νόσος του ιού Έμπολα
• Νόσος του ιού Marburg
• Πυρετός Lassa
• Αναπνευστικό σύνδρομο Μέσης Ανατολής κορωνοϊός (MERS-CoV) και Σοβαρό οξύ αναπνευστικό σύνδρομο (SARS)
• Νιπά και ιογενείς ασθένειες
• Πυρετός της κοιλάδας Rift
• Ζίκα

Σχετικές ειδήσεις

• Παγκόσμια ανησυχία: «Έρχεται η ασθένεια Χ και θα είναι 20 φορές πιο θανατηφόρα από τον κορονοϊό»
• Γκίκας Μαγιορκίνης: Η «Νόσος Χ» είναι σαν να περιμένουμε μεγάλο σεισμό
• Τι λέει ο ΕΟΔΥ για την άγνωστη «νόσο Χ» και τον κίνδυνο νέας πανδημίας