Στρεπτόκοκκος: Πότε ένα παιδί κινδυνεύει - Τι ρόλο παίζουν οι λοιμώξεις
Η 9χρονη στο Διδυμότειχο που κατέληξε από επιθετικό στρεπτόκοκκο και βαριά πνευμονία, έγινε το ενδέκατο παιδί που χάνει τη ζωή του μέσα σε διάστημα ενός χρόνου. Καθώς η ανησυχία αναζωπυρώνεται για τα θανατηφόρα κρούσματα στρεπτόκοκκου, οι επιστήμονες εφιστούν την προσοχή των γονέων στα συμπτώματα που εμμένουν, και επισημαίνουν το ρόλο που μπορεί να παίζουν υποκείμενα νοσήματα ή άλλοι προδιαθεσιακοί παράγοντες.
Ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α (GAS) είναι η συνηθέστερη αιτία βακτηριακής φαρυγγίτιδας σε παιδιά σχολικής ηλικίας. Σύμφωνα με τον Εθνικό Οργανισμό Δημόσιας Υγείας (ΕΟΔΥ), η κλινική εικόνα περιλαμβάνει πόνο στο λαιμό, πυρετό, κεφαλαλγία και σε ορισμένες περιπτώσεις συρρέον ερυθηματώδες εξάνθημα, το οποίο οφείλεται σε μία ή περισσότερες από τις ερυθρογόνες τοξίνες (οστρακιά). Η GAS φαρυγγίτιδα διαγιγνώσκεται με ταχεία δοκιμασία ανίχνευσης αντιγόνου (strep test) και καλλιέργεια φαρυγγικού επιχρίσματος και αντιμετωπίζεται με χορήγηση αντιβιοτικών.
Σε σπάνιες περιπτώσεις, ο στρεπτόκοκκος της ομάδας Α μπορεί να εκδηλωθεί ως διεισδυτική λοίμωξη, αρχικά με μη ειδικά συμπτώματα (πυρετό, γενική κόπωση, απώλεια όρεξης) και ειδικά στα παιδιά, μπορεί να έχει ταχεία εξέλιξη σε σοβαρή και απειλητική για τη ζωή. Η κλινική εικόνα ενός κρούσματος iGAS μπορεί να προβάλει ως βακτηριαιμία, πνευμονία, μόλυνση του δέρματος και των οστών, μηνιγγίτιδα, κυτταρίτιδα, οστεομυελίτιδα, νεκρωτική απονευρωσίτιδα, στρεπτοκοκκικό τοξικό shock κλπ.
Καθώς παρατηρείται αύξηση των κρουσμάτων iGAS διεθνώς, ο ΕΟΔΥ ζήτησε τη δήλωση όλων των κρουσμάτων από τις αρχές του 2023. Σύμφωνα με τα δεδομένα, από την αρχή του έτους 2023 και μέχρι τις 11/1/2024 (εβδομάδα 2), έχουν δηλωθεί στον ΕΟΔΥ 89 περιστατικά iGAS, 40 σε ενήλικες και 49 σε παιδιά, ηλικίας στην πλειοψηφία τους κάτω των δέκα ετών. Μεταξύ των περιστατικών περιλαμβάνονται 22 θάνατοι, 10 σε παιδιά ηλικίας δώδεκα μηνών ως οκτώ ετών και 12 σε ενήλικες στην πλειοψηφία τους με υποκείμενα νοσήματα. Το άτυχο παιδί από το Διδυμότειχο δεν περιλαμβάνεται στον απολογισμό αυτό.
Η ύπαρξη υποκείμενων νοσημάτων αποτελεί επιπλέον παράγοντα κινδύνου για μια βαριά κλινική εικόνα στρεπτόκοκκου. Επίσης, το γεγονός ότι ένα παιδί με υψηλό πυρετό που επιμένει και με διάγνωση για στρεπτόκοκκο ξαφνικά καταρρέει και ενδεχομένως καταλήγει, υποκρύπτει έναν προδιαθεσικό παράγοντα, σύμφωνα με τους επιστήμονες. Ένας τέτοιος προδιαθεσιακός παράγοντας, θα μπορούσε να είναι μια προϋπάρχουσα λοίμωξη, η οποία συμβάλλει στην απότομη κατάρρευση του ανοσοποιητικού του παιδιού.
Διαχείριση κρούσματος διεισδυτικής στρεπτοκοκκικής λοίμωξης
Σε περίπτωση κρούσματος διεισδυτικής στρεπτοκοκκικής λοίμωξης στο οικιακό περιβάλλον, πρέπει να ανευρίσκονται οι στενές επαφές του κρούσματος και ειδικά οι στενές επαφές που βρίσκονται σε υψηλό κίνδυνο για νόσηση από διεισδυτική στρεπτοκοκκική λοίμωξη. Ως στενή θεωρείται η παρατεταμένη επαφή με το κρούσμα στο οικογενειακό ή σχολικό περιβάλλον κατά τη διάρκεια 7 ημερών πριν από τη διάγνωση και έως 24 ώρες μετά την έναρξη της κατάλληλης αντιμικροβιακής θεραπείας.
Στενές επαφές υψηλού κινδύνου θεωρούνται οι εξής:
· Άτομα ηλικίας 75 ετών και άνω
· Έγκυες γυναίκες με ηλικία κύησης άνω των 37 εβδομάδων
· Λεχωίδες εντός 28 ημερών από τον τοκετό
· Νεογνά ως 28 ημερών
· Άτομα που νοσούν με ανεμευλογιά και έχουν ενεργές δερματικές βλάβες εντός χρονικού διαστήματος 7 ημερών πριν τη διάγνωση στο κρούσμα iGAS ή εντός 48 ωρών από την έναρξη της αντιμικροβιακής αγωγής στο κρούσμα iGAS, αν η έκθεση συνεχίζεται.
Στις στενές επαφές υψηλού κινδύνου συστήνεται η χορήγηση χημειοπροφύλαξης. Σε ό,τι αφορά τις στενές επαφές κρούσματος iGAS στο οικιακό περιβάλλον που δεν είναι υψηλού κινδύνου για νόσηση, συστήνεται η παρακολούθηση των στενών επαφών για πιθανή εκδήλωση ύποπτων συμπτωμάτων για 30 ημέρες από την επαφή με το κρούσμα. Οι επαφές με περισσότερες από 24 ώρες συνεχούς έκθεσης σε κρούσμα, διατρέχουν τον υψηλότερο κίνδυνο μόλυνσης και αποικισμού, σύμφωνα με τον ΕΟΔΥ.
Σε περίπτωση κρούσματος σε σχολική μονάδα, οι γονείς των παιδιών και το προσωπικό των σχολικών μονάδων πρέπει να είναι ενήμεροι για τα ύποπτα συμπτώματα λοίμωξης GAS και iGAS και τη σημασία της έγκαιρης αναζήτηση ιατρικής συμβουλής από το πρώτο εικοσιτετράωρο έναρξης των συμπτωμάτων. Επίσης, οι γονείς και το προσωπικό των σχολικών μονάδων πρέπει να ενημερώσουν άμεσα την σχολική μονάδα για νέα κρούσματα GAS και iGAS, καθώς και για περιστατικά γρίπης και ανεμευλογιάς κατά την περίοδο επιτήρησης.