Ημέρα ευαισθητοποίησης για τον ιό HPV: Πρόκληση η εξάλειψη του εμβολιαστικού ελλείμματος
Σημαντικά εργαλεία πρωτογενούς και δευτερογενούς πρόληψης αποτελούν ο εμβολιασμός αγοριών και κοριτσιών κατά του HPV και ο προσυμπτωματικός έλεγχος στις γυναίκες έναντι του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, ο οποίος συμπεριλαμβάνει το τεστ Παπανικολάου (Τεστ ΠΑΠ) και το HPV DNA test, αντίστοιχα. Η Ελλάδα έχει αναγνωρίσει την αξία των αποτελεσματικών αυτών μέτρων δημόσιας υγείας και έχει υιοθετήσει τη στρατηγική του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ) και της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΕΕ) για εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας και την ελάττωση των HPV-σχετιζόμενων καρκίνων.
Στην Ελλάδα, ο εμβολιασμός έναντι του HPV στα κορίτσια έχει εισαχθεί από το 2009. Ωστόσο, η εμβολιαστική κάλυψη παραμένει χαμηλή (στο 55,4% για τις ηλικίες 11-18 και στο 43,8% για τις ηλικίες 11-14) και μακριά από τον στόχο για την εξάλειψη του καρκίνου του τραχήλου της μήτρας, που έχει θέσει ο ΠΟΥ, για εμβολιαστική κάλυψη του 90% των κοριτσιών έως το 2030. Από τον Μάρτιο του 2022, ο εμβολιασμός κατά του HPV συστήνεται στο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμών και Εφήβων τόσο στα αγόρια όσο και στα κορίτσια, από την ηλικία των 9 ετών. Κατά τη διάρκεια της πανδημίας COVID-19 παρατηρήθηκαν σημαντικές μειώσεις στους HPV εμβολιασμούς, με ενθαρρυντικά πλέον σημάδια μείωσης του εμβολιαστικού ελλείμματος έναντι του HPV να καταγράφονται στον ελληνικό παιδιατρικό πληθυσμό με βάση μελέτη που παρουσιάστηκε κατά τη διάρκεια του Ευρωπαϊκού Συνεδρίου για τα Οικονομικά της Υγείας (ISPOR 2023, 12-15 Νοεμβρίου, Δανία).
Η επίτευξη του στόχου της εξάλειψης του HPV εμβολιαστικού ελλείμματος αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για τη δημόσια υγεία της χώρας, καθώς η μη εξάλειψή του θα έχει ως αποτέλεσμα ένας σημαντικός αριθμός κοριτσιών/γυναικών να παραμείνει ευάλωτος σε HPV-σχετιζόμενες επιπλοκές και, καθώς η εμβολιαστική κάλυψη στα αγόρια είναι χαμηλή, μια αναμενόμενη μελλοντική αύξηση της HPV-σχετιζόμενης νοσηρότητα τόσο σε αγόρια όσο και σε κορίτσια. Επιπλέον, η μη εξάλειψη του ελλείμματος θα θέσει σε κίνδυνο την προσπάθεια για την επίτευξη του στόχου της εξάλειψης του καρκίνου του τράχηλου της μήτρας. Τέλος, μια μελλοντική αύξηση της HPV-σχετιζόμενης νοσηρότητας θα οδηγήσει σε αύξηση του κόστους φροντίδας των HPV επιπλοκών.
Σε συζήτηση που έγινε στην Επιτροπή Κοινωνικών Υποθέσεων της Βουλής τον Ιανουάριο του 2024 σχετικά με την Εθνική Στρατηγική για την εξάλειψη του Καρκίνου Τραχήλου της Μήτρας ο υπουργός Υγείας, Άδωνις Γεωργιάδης ανακοίνωσε ότι τα κορίτσια και αγόρια ηλικίας 15-18 ετών θα έχουν τη δυνατότητα δωρεάν εμβολιασμού έναντι του ιού HPV έως τα τέλη του 2025. Επιπρόσθετα, η Πρόεδρος της Εθνικής Επιτροπής Εμβολιασμών, Μαρία Θεοδωρίδου στην ίδια συζήτηση παρουσίασε το νέο προτεινόμενο Εθνικό Πρόγραμμα Εμβολιασμού Παιδιών και Εφήβων του 2024, το οποίο όταν ανακοινωθεί θα προβλέπει επέκταση του HPV εμβολιασμού των ανεμβολίαστων γυναικών και ανδρών που ανήκουν σε ειδικές ομάδες αυξημένου κινδύνου από την ηλικία των 18 έως την ηλικία των 45 ετών και την ένταξη για πρώτη φορά του εμβολιασμού των ανεμβολίαστων γυναικών που έχουν υποβληθεί ή πρόκειται να υποβληθούν σε κωνοειδή εκτομή του τραχήλου λόγω προκαρκινικών αλλοιώσεων (CIN2+).