Ρομποτική Χειρουργική και Γυναικολογία: Τα πλεονεκτήματα και οι προκλήσεις

Η Λαπαροσκοπική Χειρουργική αποτελούσε μέχρι και πριν από λίγα χρόνια τη μεγαλύτερη καινοτομία της ιατρικής, με τα σημαντικά πλεονεκτήματά της να βελτιώνουν κατά πολύ την εμπειρία μιας χειρουργικής επέμβασης. Η επιστημονική κοινότητα, παρ΄όλα αυτά, ήδη από τη δεκαετία του 1980 αναζητούσε διαρκώς τρόπους για να βοηθήσει τους χειρουργούς γυναικολόγους να διενεργούν επεμβάσεις με ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια. Η Ρομποτική Χειρουργική, η οποία αποτελεί την επανάσταση του 21ου αιώνα, άνοιξε νέους ορίζοντες στο χώρο της χειρουργικής, διευρύνοντας μάλιστα συνεχώς το πεδίο εφαρμογών της σε περισσότερες ειδικότητες.

Ο Δρ. Στέφανος Χανδακάς, Μαιευτήρας-Γυναικολόγος, Ενδοσκοπικός Χειρουργός Αναπαραγωγής και Αναπληρωτής Καθηγητής της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας, απαντά στις ερωτήσεις μας για τη Ρομποτική Χειρουργική και μας ενημερώνει για τα πλεονεκτήματά της σε σύγκριση με τις παραδοσιακές ανοιχτές και λαπαροσκοπικές επεμβάσεις, καθώς και για την εφαρμογή της στην αντιμετώπιση των γυναικολογικών παθήσεων.

Κύριε Χανδακά, η Ρομποτική Χειρουργική έχει φέρει την επανάσταση στον τομέα της Γυναικολογίας και δεν παύει να εντυπωσιάζει με το εύρος των δυνατοτήτων της, καθώς αποτελεί μια ελάχιστα επεμβατική λύση σε σύγκριση με τις παραδοσιακές ανοιχτές και λαπαροσκοπικές επεμβάσεις. Ποιες παθήσεις της Γυναικολογίας μπορούν να αντιμετωπιστούν ρομποτικά;

Η ρομποτική χειρουργική αναπτύχθηκε για να βελτιώσει τις ατέλειες της λαπαροσκοπικής χειρουργικής και να δώσει στον χειρουργό μεγαλύτερη άνεση χειρισμού εργαλείων και καλύτερη οπτική επαφή της χειρουργηθείσας περιοχής. Στην ρομποτική χειρουργική ο ιατρός χειρουργεί από απόσταση, χειριζόμενος μοχλούς στο master robot, και μέσω υπολογιστών οι κινήσεις μεταδίδονται σε ειδικούς βραχίονες, οι οποίοι τοποθετούνται στην ασθενή όπως στην λαπαροσκόπηση.

Όλες οι γυναικολογικές παθήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν με τη χρήση του ρομπότ, όμως οι παρακάτω επεμβάσεις μπορούν να έχουν καλύτερο αποτέλεσμα από άλλες χειρουργικές τεχνικές:

• Η εκτεταμένη ενδομητρίωση.
• Ινομυώματα μήτρας. Η συρραφή της μήτρας γίνεται καλύτερα απ’ ό,τι στη λαπαροσκόπηση, αφού τελείται κατά στρώματα, με μεγαλύτερη ευκολία.
• Γυναικολογικός καρκίνος (ενδομητρίου, ωοθηκών, τραχήλου). Η τεχνική αυτή υπερτερεί της λαπαροσκοπικής μεθόδου, διότι γίνεται καλύτερος και πληρέστερος λεμφαδενικός καθαρισμός με μικρότερη απώλεια αίματος.
• Επιλεγμένοι εξαρτηματικοί όγκοι (π.χ. κύστες ωοθηκών).
• Διόρθωση πρόπτωσης κολπικού κολοβώματος έπειτα από ολική υστερεκτομή κάνοντας ιεροκολποπηξία.

Ποια είναι τα πλεονεκτήματα που προσφέρει η ρομποτικά υποβοηθούμενη χειρουργική για τον Χειρουργό και για τις ασθενείς ως προς την ακρίβεια, την ασφάλεια και το αποτέλεσμα; Υπάρχουν πιθανοί κίνδυνοι και επιπλοκές;

Με τη ρομποτική χειρουργική ο χειρουργός εκτελεί κάθε είδους επέμβαση με τα εξής πλεονεκτήματα:

• H εικόνα είναι τρισδιάστατη, άρα υπάρχει καλύτερη αίσθηση του χειρουργικού «χώρου» και βλέπει με μεγαλύτερη λεπτομέρεια και ευκρίνεια τους ιστούς.
• Οι κινήσεις είναι πολύ πιο ακριβείς, αφού ουσιαστικά με τη χρήση του ρομπότ εξαλείφεται η κούραση που προκαλεί φυσικό τρόμο στα χέρια του ιατρού έπειτα από πολύωρες επεμβάσεις.
• Με τη χρήση του ρομπότ πραγματοποιούνται πολύπλοκοι χειρουργικοί χειρισμοί με μεγαλύτερη ευκολία και ακρίβεια. Τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται στη ρομποτική χειρουργική μπορούν να εκτελέσουν περισσότερες κινήσεις και με καλύτερες γωνίες από τα λαπαροσκοπικά εργαλεία, ακόμα και από το ανθρώπινο χέρι, με συνέπεια να έχουμε καλύτερο χειρουργικό αποτέλεσμα.
• Η στάση του χειρουργού είναι πολύ πλεονεκτική. Ο ιατρός βρίσκεται καθισμένος, σε αντίθεση με την ανοιχτή ή τη λαπαροσκοπική χειρουργική όπου είναι όρθιος. Έτσι μειώνεται κατά πολύ η ανθρώπινη κόπωση.
• Με τη χρήση του ρομπότ, όπως και στη λαπαροσκοπική χειρουργική, αποφεύγονται οι μεγάλες τομές στην κοιλιά, η απώλεια αίματος είναι μικρότερη, ο μετεγχειρητικός πόνος είναι λιγότερος και ο ασθενής παίρνει εξιτήριο από το νοσοκομείο γρηγορότερα.

Όπως κάθε επέμβαση, η ρομποτική χειρουργική ενέχει κάποιους κινδύνους. Αν και έχουν καταγραφεί ελάχιστα περιστατικά δυσλειτουργίας του ρομποτικού συστήματος, η πιθανότητα αυτή είναι εξαιρετικά σπάνια. Σε κάθε περίπτωση δυσλειτουργίας, ο έλεγχος της επέμβασης περνά στα χέρια του εξειδικευμένου χειρουργού. Είναι σημαντικό να συζητήσετε με τον ιατρό σας για τους πιθανούς κινδύνους και τα οφέλη της ρομποτικής χειρουργικής πριν αποφασίσετε να υποβληθείτε σε αυτήν τη μέθοδο.

Μιλήστε μας για τη δική σας εκπαίδευση στη Ρομποτική Χειρουργική. Πώς αυτή η εξειδικευμένη γνώση μπορεί να ενσωματωθεί στην αντιμετώπιση των καθημερινών προκλήσεων σε περίπλοκα γυναικολογικά ζητήματα;

Η ρομποτική χειρουργική αποτελεί τον πλέον σύγχρονο τρόπο για να πραγματοποιούνται χειρουργικές επεμβάσεις. Χωρίς να διακυβεύεται το χειρουργικό αποτέλεσμα και η ασφάλεια της ασθενούς, προσφέρουμε υψηλής ποιότητας υπηρεσίες με λιγότερες χειρουργικές επιπλοκές από τα παραδοσιακά ανοιχτά χειρουργεία. Εκατομμύρια ασθενείς που έχουν υποβληθεί σε επεμβάσεις με τη χρήση χειρουργικών ρομπότ παγκοσμίως, αναφέρουν γρηγορότερη ανάρρωση και επιστροφή στις καθημερινές τους δραστηριότητες χάρη στη συγκεκριμένη τεχνολογία. Εκπαιδεύτηκα στην Αγγλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες στη μαιευτική, τη γυναικολογία και τη λαπαροενδοσκοπική/ρομποτική χειρουργική.

Πώς η ρομποτική αντιμετώπιση γυναικολογικών παθήσεων, όπως η ενδομητρίωση ή τα ινομυώματα επηρεάζουν τη γονιμότητα μιας γυναίκας και τις γυναίκες που υποβάλλονται σε θεραπείες υποβοηθούμενης αναπαραγωγής;

Τέσσερις στις 10 γυναίκες με ενδομητρίωση θα εκδηλώσουν υπογονιμότητα, ενώ η πάθηση προσβάλλει το 5-10% των γυναικών αναπαραγωγικής ηλικίας. Υπολογίζεται ότι τα δύο τρίτα των κρουσμάτων εκδηλώνονται σε γυναίκες ηλικίας 20-35 ετών και το 10% σε γυναίκες ηλικίας κάτω των 20 ετών. Η ενδομητρίωση έχει ως συνέπεια την υπογονιμότητα στη γυναίκα. Ωστόσο μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα και στην τεκνοποίηση καθαυτή. Μπορεί, για παράδειγμα, να μειώσει την ικανότητα εμφύτευσης των εμβρύων στο έδαφος της μήτρας και να αυξήσει τον κίνδυνο για αυτόματη αποβολή. Ή πάλι μπορεί να εμποδίσει τη φυσιολογική πορεία της εγκυμοσύνης, μέσω της φλεγμονής που προκαλεί στο ενδομήτριο και των εμποδίων που δημιουργεί στη δράση της προγεστερόνης κατά την εμφύτευση του εμβρύου και σ’ όλη τη διάρκεια της κυήσεως.

Το αν επηρεάζουν τα ινομυώματα τη γονιμότητα εξαρτάται από τη θέση που έχουν, οπότε και θα πρέπει να αφαιρεθούν. Τα ινομυώματα που βρίσκονται στο εσωτερικό τοίχωμα της μήτρας (ενδομήτριο) ή που έχουν επαφή με αυτό, καταστρέφοντας την ομαλή ανατομία της κοιλότητας της μήτρας μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά τη γονιμότητα. Αυτά τα ινομυώματα ονομάζονται υπο-βλεννογόνια και θα πρέπει να αφαιρεθούν γιατί εμποδίζουν την εμφύτευση του εμβρύου.

Τα ινομυώματα που βρίσκονται στο τοίχωμα της μήτρας (ενδοτοιχωματικά) μπορούν να επηρεάσουν αρνητικά την γονιμότητα αν το μέγεθος τους είναι μεγαλύτερο από 5 εκατοστά.

Σύμφωνα με ιατρικές στατιστικές, εκτιμάται ότι η υπογονιμότητα μπορεί να επηρεάσει περίπου το 40% των γυναικών με ενδομητρίωση. Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι όλες οι γυναίκες με ενδομητρίωση υπογόνιμες. Ανάλογα με τη βαρύτητα της ενδομητρίωσης, δηλαδή το στάδιο της ενδομητρίωσης, και την ηλικία της υποψήφιας μητέρας ακολουθούμε την κατάλληλη μέθοδο. Αυτό σημαίνει ότι μπορούν μερικά ζευγάρια μετά τη θεραπεία της ενδομητρίωσης να προσπαθήσουν να τεκνοποιήσουν με τον παραδοσιακό τρόπο και μερικά ζευγάρια να μην τους δίνεται αυτή η δυνατότητα και να πρέπει να καταφύγουμε σε μεθόδους τεχνητής γονιμοποίησης.

Πώς κρίνετε, τέλος, το μέλλον της ρομποτικής χειρουργικής στη Γυναικολογία; Υπάρχουν καινοτομίες που αναμένεται να εξελίξουν ακόμη περισσότερο τον τομέα;

Αναφέρεται συχνά πως εάν ο χειρουργός μπορεί πλέον να χειρουργήσει με λίγα μέτρα απόστασης από τον ασθενή, θα μπορεί στο μέλλον να χειρουργεί και από άλλη ήπειρο.

Η σύγχρονη ρομποτική τεχνολογία και τεχνική εφαρμόζεται σε εξειδικευμένα νοσοκομεία και κλινικές παγκοσμίως εδώ και 15 χρόνια. Το ρομποτικό σύστημα Da Vinci έχει πιστοποιηθεί από την Αμερικανική Επιτροπή Ελέγχου Τροφίμων και Φαρμάκων ήδη από το 2005.Ο αριθμός των ρομποτικών επεμβάσεων που έχουν πραγματοποιηθεί παγκοσμίως με επιτυχία ανέρχονται σε πολλά εκατομμύρια και μόνο στις ΗΠΑ έχουν καταγραφεί περισσότερες από 1,75 εκατομμύρια ρομποτικές επεμβάσεις.

Η ανάπτυξη και η υιοθέτηση της ρομποτικής χειρουργικής έρχεται να επαληθεύσει τα πιο ελπιδοφόρα σενάρια για το μέλλον της ιατρικής, καθώς προσφέρει απόλυτη ακρίβεια, μικρότερες τομές, λιγότερο πόνο και ταχύτερη ανάρρωση στον ασθενή.

Ευχαριστούμε θερμά για τις επιστημονικές πληροφορίες τον Μαιευτήρα-Γυναικολόγο, Ενδοσκοπικό Χειρουργό Αναπαραγωγής και Αναπληρωτή Καθηγητή της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου της Λευκωσίας κ. Στέφανο Χανδακά.

Info

Ο Στέφανος Χανδακάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1972. Είναι μαιευτήρας-γυναικολόγος, ενδοσκοπικός χειρουργός αναπαραγωγής, απόφοιτος της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, από όπου έλαβε και τη διδακτορική του διατριβή (PhD) με βαθμό «Άριστα». Κατέχει δίπλωμα Master in Business Administration (MBA) από το Πανεπιστήμιο του Λονδίνου, Imperial College London, με σημαντικές διακρίσεις στην Επιχειρηματικότητα (European Business Entrepreneurship Award 2003). Εκπαιδεύτηκε στην Αγγλία και στις Ηνωμένες Πολιτείες στη μαιευτική, τη γυναικολογία και τη λαπαροενδοσκοπική / ρομποτική χειρουργική, ενώ υπήρξε ένας από τους νεότερους επιμελητές γυναικολογίας του Εθνικού Συστήματος Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου (ΝHS).

Διατελεί Πρόεδρος του ΔΣ του Νοσοκομείου Μητέρα, της Hellenic Healthcare Group, ενώ αναγορεύτηκε πρόσφατα σε Αναπληρωτή Καθηγητή στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Λευκωσίας, ώστε να προσφέρει την εμπειρία του στην Προχωρημένη Λαπαροσκοπική και Ρομποτική Γυναικολογική Χειρουργική και στην Εξωσωματική Γονιμοποίηση.

Κατέχει σημαντική διοικητική εμπειρία, έχοντας θητεύσει σε σημαντικές θέσεις, σε νοσοκομεία του ιδιωτικού τομέα τα τελευταία 18 χρόνια, ενώ έχει ιδρύσει επιτυχώς, γυναικολογικά κέντρα και μονάδες εξωσωματικής στην Ελλάδα και το εξωτερικό. Παράλληλα, συμμετέχει στο επιστημονικό συμβούλιο της εταιρίας ανάπτυξης 3D λογισμικού ιατρικής εκπαίδευσης ORAMAVR, με έδρα την Καλιφόρνια.

Στο παρελθόν υπήρξε πρωταθλητής Ιστιοπλοΐας, μέλος της Εθνικής Ομάδος για 11 έτη και συμμετείχε στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα το 1996, ενώ σήμερα υπηρετεί τον αθλητισμό ως Αντιπρόεδρος της Ελληνικής Ολυμπιακής Επιτροπής.

Τα τελευταία 20 χρόνια έχει αναπτύξει έντονη φιλανθρωπική δράση, αρχικά με τη συμμετοχή του στην Ομάδα Αιγαίου και την παροχή ιατρικής και υποστηρικτικής βοήθειας στα ακριτικά νησιά του Αιγαίου. Εν συνεχεία, ίδρυσε το 2015 την ΑΣΤ.Μ.Κ.Ε HOPEgenesis, στόχος της οποίας είναι η ανατροπή του κλίματος υπογεννητικότητας της Ελλάδος, η στήριξη της οικογένειας και η εύρεση λύσεων για το δημογραφικό ζήτημα, η οποία βραβεύτηκε το 2018 από την Ευρωπαϊκή Ένωση, ως η καλύτερη ΜΚΟ στην Ελλάδα.

Ακολουθήστε τον Στέφανο Χάνδακα σε Facebook, Instagram, LinkedIn και TikTok.

Εναλλακτικά επισκεφθείτε την ιστοσελίδα www.drchandakas.gr.