Οι προτάσεις για την καταπολέμηση της διαφθοράς στην υγεία
Σύμφωνα με την ανάλυση που συνοδεύει το σχέδιο του υπουργείου Υγείας -η εκπόνηση του οποίου είχε ξεκινήσει επί υπουργίας Α. Λυκουρέντζου, συνεχίστηκε επί Α. Γεωργιάδη και παρουσιάστηκε σήμερα από το νυν υπουργό, Μάκη Βορίδη- «στον τομέα της Υγείας η διαφθορά σχετίζεται με την κατάχρηση εξουσίας στην οποία μπορούν να προβούν τόσο οι εμπλεκόμενοι σε Υπηρεσίες διαχείρισης χρημάτων και προμηθειών (ιατροτεχνολογικού εξοπλισμού, υλικών, υπηρεσιών κ.α.) όσο και οι εμπλεκόμενοι πάροχοι υγείας προκειμένου να προσποριστούν παράνομο ίδιο όφελος.
Με την ευρεία αυτή έννοια σε αυτούς περιλαμβάνονται: οι διοικήσεις και οι υπηρετούντες υπάλληλοι και ιατροί στα δημόσια νοσοκομεία, όλοι οι ιατροί που συνταγογραφούν συνταγές και παραπεμπτικά, οι εκτελούντες συνταγές φαρμακοποιοί, τα διαγνωστικά εργαστήρια και τα φυσιοθεραπευτήρια που εκτελούν παραπεμπτικά, οι ιδιωτικές κλινικές, τα κέντρα αποκατάστασης και τα δημόσια νοσοκομεία σε σχέση τόσο με την παροχή υγείας σε ασθενείς όσο και τις χρεώσεις νοσηλίων στους Ασφαλιστικούς Φορείς. Επιπλέον των ανωτέρω στους εμπλεκόμενους μπορούν να περιληφθούν οι πάσης φύσεως προμηθευτές και όλοι όσοι παρέχουν θεραπευτικά μέσα που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της εξωνοσοκομειακής περίθαλψης (πρόσθετα είδη παροδικής χρήσης, όπως ορθοπεδικά είδη, γυαλιά, ακουστικά, συσκευές υψηλού κόστους C-PAP, B-PAP, διαλύματα ειδικής διατροφής, αναλώσιμα διαβητικών, αιμοκαθαρόμενων, κολοστομίες κ.α.)».
Συνοπτικά, οι προτάσεις για την πάταξη της διαφθοράς είναι οι εξής:
1. Μελέτη για δυνατότητα τροποποιήσεως του Ποινικού Κώδικα προκειμένου να θεσπισθεί είτε ένα ιδιώνυμο ποινικό αδίκημα, που θα περιλαμβάνει από πλευράς αντικειμενικής υποστάσεως τη διαφθορά είτε η πρόσθετη πρόβλεψη της διαφθοράς ως επιβαρυντικής περιπτώσεως σε προβλεπόμενα είδη αδικήματα που συνδέονται ή επικαλύπτουν διαφθορά.
2. Επιμήκυνση της παραγραφής σε όλες τις περιπτώσεις πειθαρχικών παραπτωμάτων ή ποινικών αδικημάτων που συνδέονται με διαφθορά
3. Θέσπιση αυστηροτέρων ποινικών και πειθαρχικών ποινών
4. Αναβάθμιση ποινικών αδικημάτων που συνδέονται με διαφθορά σε κακουργήματα.
5. Θέσπιση ταχυτέρων διαδικασιών για την πειθαρχική δίωξη και τη λειτουργία των πειθαρχικών συμβουλίων σε περιπτώσεις πειθαρχικών παραπτωμάτων που συνδέονται με διαφθορά.
6. Στελέχωση των πειθαρχικών συμβουλίων από δικαστικούς λειτουργούς εν ενεργεία ή επί τιμή ή από μέλη του Ν.Σ.Κ. εν ενεργεία ή επί τιμή ή από καθηγητές Νομικών Σχολών εν ενεργεία ή ομότιμους.
7. Ανταλλαγή πληροφοριών των διαφόρων ελεγκτικών μηχανισμών και άμεση ενημέρωση της υπηρεσίας στην οποία υπηρετεί ο υπάλληλος ή ο λειτουργός ο οποίος έχει επιδείξει συμπεριφορά που εντάσσεται στην έννοια της διαφθοράς.
8. Θέσπιση ειδικής διαδικασίας ελέγχου των χρηματοδοτήσεων και χορηγιών των φαρμακευτικών εταιρειών.
9. Η φοροαποφυγή ή φοροδιαφυγή ανεξαρτήτως της τυχόν συμπληρωματικής δηλώσεως του υποχρέου να συνιστά βαρύτατο πειθαρχικό παράπτωμα (στο δημόσιο και στον ιδιωτικό τομέα).
10. Ενίσχυση των ελεγκτικών οργανισμών και μηχανισμών.
Ειδικότερα:
1. Ενίσχυση του εσωτερικού και εξωτερικού συντονισμού και της ανταλλαγής της πληροφόρησης
- Καθιέρωση συστήματος εσωτερικής συνεργασίας μεταξύ των ελεγκτικών υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας (Σ.Ε.Υ.Υ.Π., ΥΠ.Ε.Δ.Υ.Φ.ΚΑ.).
- Ενίσχυση της συνεργασίας μεταξύ των ελεγκτικών υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας και ελεγκτικών υπηρεσιών του Υπουργείου Οικονομικών και άλλων Υπουργείων (Σ.Δ.Ο.Ε., Οικονομική Αστυνομία, Σ.Ε.Ε.Δ., κ.α.), απευθείας μεταξύ των υπηρεσιών ή με τη διαμεσολάβηση πχ. του Γενικού Επιθεωρητή Δημόσιας Διοίκησης.
- Προσφορότερη αξιοποίηση των ηλεκτρονικών βάσεων δεδομένων του Υπουργείου Οικονομικών και απευθείας ανταλλαγή πληροφοριών π.χ. κατά το πρότυπο ανταλλαγής πληροφοριών σε εσωτερικό επίπεδο (μεταξύ ελεγκτικών υπηρεσιών του Υπουργείου Υγείας).
- Καθιέρωση μόνιμης συνεργασίας με τον Εθνικό Συντονιστή, την Task Force και το Ευρωπαϊκό Δίκτυο για την καταπολέμηση της απάτης και της διαφθοράς στον τομέας της Υγείας EHFCN (European Healthcare Fraud & Corruption Network).
2. Ενδυνάμωση του νομικού και θεσμικού πλαισίου
Καθιέρωση νομικού πλαισίου και υποχρεώσεων Ιδιωτικών Κλινικών, Διαγνωστικών Εργαστηρίων, Κέντρων Αποθεραπείας Αποκατάστασης, Φυσιοθεραπευτηρίων και λοιπών παρόχων υγείας σε αντιστοιχία με Π. Δ. 121/2008 όπως τροποποιημένο ισχύει, με αναφορά σε συγκεκριμένες παραβάσεις και αντίστοιχες ποινές.
- Ενίσχυση του Κώδικα Επαγγελματικής Ηθικής και Δεοντολογίας ιατρών και φαρμακοποιών με αυστηροποίηση πειθαρχικών ποινών και σαφή αναφορά σε αυτούς συγκεκριμένων ποινών για συγκεκριμένους τύπους διαφθοράς.
- Προτεραιότητα και επιτάχυνση της διεκπεραίωσης δικαστικών και πειθαρχικών υποθέσεων σχετικών με περιπτώσεις διαφθοράς.
- Τροποποίηση νομοθετικού πλαισίου και εφαρμογή αυστηρών διοικητικών ποινών σε περιπτώσεις συγκεκριμένων τύπων διαφθοράς, παράλληλα με δικαστική διερεύνηση των υποθέσεων από τον εισαγγελέα.
- Θεσμοθέτηση και εφαρμογή της πρακτικής της «αστυνομικής – ανακριτικής διείσδυσης» για τη διαλεύκανση υποθέσεων διαφθοράς.
3. Ενίσχυση της οικονομικής διερεύνησης και της δίωξης της διαφθοράς
Ενίσχυση ελεγκτικών μηχανισμών του Υπουργείου Υγείας (ΣΕΥΥΠ, ΥΠΕΔΥΦΚΑ) σε ανθρώπινο δυναμικό υψηλών προσόντων, τεχνικά μέσα και υλικοτεχνική υποδομή, παροχή οικονομικών κινήτρων στους υπαλλήλους τους, εκπαίδευση σχετικά με εντοπισμό διαφθοράς. Στατιστική ανάλυση ελέγχων, δημιουργία σχετικών δεικτών ανά υπηρεσία και πραγματοποίηση στοχευμένων ελέγχων. Εκπαίδευση νεοεισερχόμενου προσωπικού. Πρόσβαση επιθεωρητών σε όλα τα ηλεκτρονικά αρχεία και ευελιξία στις διαδικασίες ελέγχου.
4. Ενίσχυση της πρόληψης, ευαισθητοποίησης και της δημόσιας ακεραιότητας
Παρακολούθηση της αποδοτικότητας των υπηρεσιών βάσει μετρήσιμων δεδομένων.
Τα προτεινόμενα προς θέσπιση μέτρα είναι τα κάτωθι:
- Όσον αφορά στην εκπόνηση κλινικών μελετών, ερευνών, δοκιμών:
Εκπόνηση με συμμετοχή όλων των εμπλεκομένων (ερευνητικοί-ακαδημαϊκοί φορείς, φαρμακευτική-ιατροτεχνολογική βιομηχανία, συλλογικοί φορείς γιατρών-επιστημόνων υγείας, μάνατζμεντ ΕΣΥ κοκ) Κώδικα Δεοντολογίας. Στον σχετικό Κώδικα θα πρέπει να περιλαμβάνονται κανόνες για ασυμβίβαστα και δηλώσεις σύγκρουσης συμφερόντων και κυρώσεις για τις περιπτώσεις παραβάσεων.
- Καθιέρωση ιστοσελίδας στο Υπουργείο ή στις ελεγκτικές Υπηρεσίες όπου οι πολίτες θα καταγγέλλουν συγκεκριμένα περιστατικά διαφθοράς. Θα ελέγχονται μόνο τα περιστατικά επώνυμων καταγγελιών, που παρέχουν συγκεκριμένες ελέγξιμες πληροφορίες. Δημιουργία site του Υπουργείου Υγείας για ενημέρωση πολιτών σχετικά με τη δυνατότητα καταγγελιών, με στοιχεία σχετικών υπηρεσιών. Συνδρομή των Μ.Μ.Ε. για τις υπηρεσίες και τα site καταγγελιών προς τους πολίτες.