Η υπνοθεραπεία μέσο μείωσης των προκαταλήψεων
Νευροεπιστήμονες στις ΗΠΑ έδειξαν ότι είναι δυνατό να μειωθούν οι υποσυνείδητες φυλετικές, σεξιστικές και άλλες κοινωνικές προκαταλήψεις, όσο βαθιά ριζωμένες κι αν είναι, χάρη στην κατάλληλη τεχνική υπνοθεραπείας, κατά την οποία ο νους ενός ανθρώπου «εκπαιδεύεται» εναντίον της επανάληψης αυτών των στερεοτύπων.
Οι ερευνητές του Πανεπιστημίου Northwestern του Σικάγο, με επικεφαλής τον καθηγητή ψυχολογίας Κεν Πάλερ, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science", δοκίμασαν την συμπεριφοριστική μέθοδό τους (τύπου Παβλόφ) σε μια ομάδα 40 εθελοντών, οι οποίοι κλήθηκαν να δουν μια σειρά από εικόνες με περιεχόμενο εντελώς αντίθετο από αυτό με βάση το οποίο είχαν ανατραφεί.
Κάθε φορά που ένα ‘πολιτικά ορθό' αντι-στερεότυπο εμφανιζόταν, ακουγόταν ένας συγκεκριμένος ήχος, ώστε ο άνθρωπος να συνδέει αυτά τα δύο, το αντι-στερεότυπο και τον ήχο.
Προηγούμενες μελέτες έχουν δείξει ότι αυτή η έκθεση ενός ανθρώπου σε συνεχή ερεθίσματα αντίθετα από τις προκαταλήψεις του, βοηθά ώστε οι τελευταίες να μειωθούν. Το πρόσθετο στοιχείο που αναδεικνύει η νέα μελέτη, είναι ότι ο ύπνος ενισχύει ακόμη περισσότερο αυτή τη διαδικασία εξάλειψης των στερεοτύπων.
Όταν, μετά την αρχική έκθεσή τους στα αντι-στερεότυπα, οι εθελοντές πήγαν για ύπνο και ενόσω κοιμούνταν, σκοπίμως -χωρίς να το ξέρουν- ακουγόταν ο ίδιος ήχος που συνόδευε τις «πολιτικά ορθές» εικόνες προηγουμένως. Αυτή η υποσυνείδητη υπνοπαιδεία του νου συνέβαλε, ώστε, όταν ξύπνησαν οι συμμετέχοντες, εμφάνιζαν ακόμη λιγότερα στερεότυπα.
Η ενισχυτική επίδραση της υπνοθεραπείας (μείωση στερεοτύπων 56% σε σχέση με πριν τον ύπνο) φάνηκε να διαρκεί, καθώς μετά από μία εβδομάδα οι προκαταλήψεις παρέμεναν κατά 20% μειωμένες σε σχέση με πριν την «χειραγώγηση» στη διάρκεια του ύπνου.
Οι ερευνητές δήλωσαν ότι θα κάνουν περαιτέρω πειράματα για να δουν σε πόσο βάθος χρόνου μπορεί να επιδράσει η υπνοθεραπεία αυτού του είδους. Το ερώτημα είναι κατά πόσο μια τέτοια μέθοδος θα μπορούσε να επιφέρει μονιμότερες αλλαγές νοοτροπίας σε έναν άνθρωπο, αλλά και κατά πόσο θα ήταν ηθικά θεμιτό κάτι τέτοιο να συμβαίνει στη διάρκεια του ύπνου, πράγμα που εγείρει ζήτημα ελεύθερης βούλησης.
Ορισμένοι επιστήμονες υπενθύμισαν ότι στον «Θαυμαστό νέο κόσμο» του Άλντους Χάξλεϊ τα παιδιά υφίσταντο συστηματική υπνοπαιδεία, προκειμένου να αφομοιώσουν συγκεκριμένες αξίες, που ήθελαν να τους ενσταλάξουν οι επικυρίαρχοι.
Άλλοι όμως ερευνητές αντέτειναν ότι ο ύπνος ανοίγει ενδιαφέρουσες δυνατότητες για την τροποποίηση διαφόρων αρνητικών πεποιθήσεων και γι' αυτό θα μπορούσε να αξιοποιηθεί μελλοντικά. Επίσης, μια παρόμοια τεχνική ίσως θα ήταν δυνατό να χρησιμοποιηθεί για την απεξάρτηση από συνήθειες, όπως το κάπνισμα ή η ανθυγιεινή διατροφή.
