Κατερίνα Παναγοπούλου: Το εμβόλιο για έναν υγιή κόσμο είναι η Παιδεία
Ως προσκεκλημένη της Ελληνικής Διεπιστημονικής Εταιρίας Καρκίνου του Μαστού, η κ. Παναγοπούλου εκφώνησε την εναρκτήρια ομιλία στη 2η Διεπιστημονική Προσέγγιση του Καρκίνου του Μαστού, που πραγματοποιήθηκε στις 18 και 19 Δεκεμβρίου, στο ξενοδοχείο Hllton, στην Αθήνα.
Διαβάστε αναλυτικά την -πλήρη κοινωνικής ευαισθησίας- ομιλία της κ. Παναγοπούλου:
«Κυρίες και Κύριοι,
Με τιμά ιδιαίτερα η πρόσκληση της Ελληνικής Διεπιστημονικής Εταιρίας Καρκίνου του Μαστού, να μιλήσω στο Συνέδριο της και μέσω αυτής της πολύ σημαντικής συνάντησης, να απευθύνω ένα μήνυμα, ελπίδας, ανθρωπιάς και αλληλεγγύης.
Και να σας συγχαρώ πραγματικά, γιατί η επιστημονική σας εταιρεία, επιστρατεύει την ολιστική προσέγγιση στον αγώνα κατά του καρκίνου του μαστού.
Την μόνη, δηλαδή, προσέγγιση, που μπορεί να δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο δίχτυ, προληπτικής αφύπνισης, στοχευμένης υγειονομικής αντιμετώπισης και σύγχρονης ψυχολογικής υποστήριξης.
Αξίζει συγχαρητήρια η πρωτοβουλία σας, γιατί διευρύνει αποφασιστικά το εύρος και την ποικιλία των επιστημονικών και κοινωνικών δυνάμεων που καλούνται να ενώσουν τις δυνάμεις τους.
Το Διεπιστημονικό σας Συνέδριο αποτελεί την αφετηρία, μιας Διακοινωνικής πρωτοβουλίας για τον σχηματισμό μιας μεγάλης και αποτελεσματικής αντικαρκινικής συμμαχίας.
Είμαι βέβαιη, πως σήμερα, εγκαινιάζετε μια νέα προσέγγιση, η οποία περιγράφει το μέλλον μιας ολιστικής αντιμετώπισης του καρκίνου του μαστού.
Μια προσέγγιση, παράδειγμα προς μίμηση, στη μάχη ενάντια σε όλες τις μορφές καρκίνου.
Κυρίες και Κύριοι,
Όπως αντιλαμβάνεστε, η ομιλία μου, δεν αφορά στις επιστημονικές και ιατρικές εξελίξεις για την αντιμετώπιση του καρκίνου του μαστού.
Η διεθνής επιστημονική κοινότητα δίνει καθημερινά τον αγώνα της, για την καταπολέμηση της νόσου και είναι πολλά τα επιτεύγματα που μας γεμίζουν ελπίδα.
Ο στόχος της δικής μου ομιλίας είναι, να μιλήσω για ένα παράλληλο αγώνα, με αυτόν της ιατρικής κοινότητας. Τον αγώνα της γνώσης και της παιδείας.
Τον αγώνα για αυτά που παραβλέπουμε ή θεωρούμε αυτονόητα, αλλά, λείπουν από το οπλοστάσιό μας.
Τον αγώνα, που θα μας φέρει το εμβόλιο της ελπίδας, για ένα πιο υγιή κόσμο, για ένα κόσμο, ο οποίος, πριν από την ασθένεια, θα έχει νικήσει την άγνοια και τον φόβο.
Πριν από λίγες μέρες, είχα την τιμή να απευθυνθώ στο Συνέδριο του International Cooperation Platform, στην Κωνσταντινούπολη, για την καθοριστική σημασία που έχει η αθλητική παιδεία, για την αντιμετώπιση της φτώχειας.
Σε αυτό το φόρουμ, είχα την ευκαιρία να τονίσω, ότι για την καταπολέμηση της φτώχειας, της αρρώστιας και των διακρίσεων, δεν αρκεί η επένδυση περισσότερων οικονομικών πόρων.
Χρειαζόμαστε μία νέα αντίληψη για την παιδεία και τη διάδοση της γνώσης. Μια νέα κουλτούρα συστράτευσης όλων των συστημάτων, φορέων και θεσμών, που ασχολούνται με τον άνθρωπο και την κοινωνία.
Μια προσέγγιση στηριγμένη, όπως είπα στην αρχή, της Διεπιστημονικότητας και της Διακοινωνικότητας.
Χρειαζόμαστε μία νέα αντίληψη για την ανθρώπινη κλίμακα, για την πρόοδο, για την εξέλιξη, συνολικά, του πολιτισμού μας.
Για το πώς, θα θέσουμε τα κοινωνικά μας συστήματα, στην υπηρεσία των πανανθρώπινων αναγκών και αξιών.
Για το πώς, θα θέσουμε την πρόοδο, επιτέλους, στην υπηρεσία του ανθρώπου.
Το ίδιο πιστεύω, αγαπητοί φίλοι, και φίλες, ότι ισχύει και για την καταπολέμηση του καρκίνου.
Η ιατρική και η ερευνητική κοινότητα, δεν μπορούν από μόνες τους, να δώσουν την μάχη κατά του καρκίνου, εάν, δεν αποτελούν μέλη μιας μεγάλης και λειτουργικής συμμαχίας, που κινητοποιεί, επιδρά και ενισχύει τον αγώνα κατά της νόσου.
Γιατί απλούστατα, η μάχη κατά του καρκίνου ξεκινάει από την οικογένεια και το σχολείο.
Ξεκινάει και στην ουσία λαμβάνει χώρα, με τη δημιουργία συνειδήσεων. Με τη διάδοση της γνώσης. Όχι, όμως, οποιασδήποτε γνώσης.
Δεν αναφέρομαι στη γνώση, που θα πάει την ανθρωπότητα, στον Άρη.
Τη γνώση, που μας προσφέρει μαγικά, τεχνολογικά εργαλεία. Τη γνώση, που μας αποκωδικοποιεί τις αγορές και τις συμπεριφορές τους. Τη γνώση, που βελτιώνει την οργάνωση, τη διαχείριση την αποτελεσματικότητα.
Αναφέρομαι, κυρίως, στην γνώση που απελευθερώνει τον άνθρωπο από τον φόβο. Τον φόβο και την άγνοια, τις δύο μεγάλες μήτρες, κάθε ασθένειας, τους διαχρονικούς τροφοδότες του καρκίνου.
Η γνώση, που χρειαζόμαστε, ως κοινωνίες. Η γνώση, που είναι δικαίωμα των παιδιών μας και υποχρέωση κάθε οργανωμένης πολιτείας, να προσφέρει στους πολίτες της, προκαλεί τον άνθρωπο, να αναζητήσει, να μάθει, να συγκρίνει, να πάρει την ζωή στα χέρια του.
Είναι η γνώση της κριτικής σκέψης, που επιτρέπει στον άνθρωπο, να ακολουθήσει ένα ενεργητικό τρόπο ζωής, να αποκτήσει αντισώματα στην επιβολή, στον καταναγκασμό, στον άκριτο καταναλωτισμό.
Είναι η γνώση, που ελαχιστοποιεί την αρνητική επίδραση των συνειρμών, που προκαλεί η νόσος. Είναι η γνώση, που απαλλάσσει την ασθενή από τα στερεότυπα αισθητικής και κοινωνικής αναπηρίας, που συνδέονται με τον καρκίνο του μαστού και ευθύνονται για την αμέλεια διάγνωσης και έγκαιρης αντιμετώπισής του.
Είναι η γνώση, που μας μαθαίνει από τα πρώτα παιδικά σχολικά βήματα, ότι μπορούμε να αντιμετωπίσουμε οποιοδήποτε πρόβλημα, αρκεί, να αρχίσουμε νωρίς, πριν ακόμα εμφανιστεί η κρίση. Ότι δεν υπάρχουν ανίκητα θηρία στην ζωή. Ότι οι σκοτεινοί μύθοι, δεν μας τρομοκρατούν. Ότι τη μόνη μάχη, που δεν μπορούμε να κερδίσουμε, είναι η μάχη, που διστάζουμε να δώσουμε.
Η γνώση, που μπορεί να νικήσει τον φόβο, είναι η γνώση, που μας δείχνει στην πράξη, τι μπορούμε να πετύχουμε, όταν πιστεύουμε στην αξία της συλλογικότητας, στη δύναμη του παραδείγματος, στη λυτρωτική επιρροή της άδολης προσφοράς.
Γιατί, μέσα στο σύνολο, μέσα στην αγκαλιά της προσφοράς, δίπλα στον άνθρωπο που πονάει και αυτός, ο φόβος συνθλίβεται αγαπητοί φίλοι. Και βέβαια η γνώση, που μας διδάσκει, ότι η υγεία ταυτίζεται σε μεγάλο βαθμό, με την ευεξία και την ισορροπία μεταξύ σωματικής και ψυχικής κατάστασης.
Η γνώση, δηλαδή, που γίνεται τρόπος με την φυσική άσκηση, με την αφοσίωση στα βασικά της ύπαρξης μας.
Την γνώση αυτή, την ταυτίζω, Κυρίες και Κύριοι, με το εμβόλιο της Παιδείας, που θεμελιώνει έναν πιο υγιή κόσμο.
Φανταστείτε, πως θα ήταν η δημόσια υγεία του κόσμου μας, που θα βρισκόταν ο αγώνας κατά του καρκίνου, εάν, όλες οι κοινωνίες του κόσμου είχαν πρόσβαση, σε αυτό το εμβόλιο.
Φανταστείτε μία ανθρωπότητα, που θα μπορούσε να προσθέσει στην ερευνητική γνώση και την γνώση της ευθύνης, απέναντι στον εαυτό μας και τον συνάνθρωπο.
Τότε θα μπορούσαμε πραγματικά να μιλήσουμε για αληθινή πρόοδο, για συνεκτικές κοινωνίες, για σύγχρονα συστήματα δημόσιας υγείας, για ίσα δικαιώματα στην ζωή.
Και όμως υπάρχουν οργανωμένες κοινωνίες και δυστυχώς η δικιά μας είναι μία από αυτές, που αρνούνται στα μέλη τους την πρόσβαση στο εμβόλιο της Παιδείας, που καθιστά βιώσιμη την ελπίδα.
Την πρόσβαση στην γνώση, που είναι περισσότερο τρόπος ζωής. Την πρόσβαση στην γνώση που νικά τον φόβο και σώζει ζωές.
Αποτελεί, ίσως, ένα από τα πλέον σοβαρά εγκλήματα της μεταπολιτευτικής Ελλάδας, το γεγονός, ότι δεν κατάφερε, ποτέ, να χτίσει το κράτος της πρόληψης. Το κράτος, που θα μπορούσε να μάθει την κοινωνία μας, να μην φοβάται. Να σέβεται. Να μην αναβάλλει. Να αγωνίζεται για τον ίδιο της τον εαυτό. Να προσέχει τον ίδιο της τον εαυτό.
Η μία δεκαετία δίνει την θέση της στην άλλη και το μήνυμα της πρόληψης επαναλαμβάνεται, ξανά και ξανά από γιατρούς, Μη - Κυβερνητικές Οργανώσεις, προσωπικότητες, πάσχοντες, από όλους, εκτός, από την ίδια την οργανωμένη πολιτεία. Από τους θεσμούς, δηλαδή, που θα μπορούσαν να καταστήσουν την πρόληψη, τρόπο ζωής, από τα πρώτα σχολικά βήματα.
Γιατί είναι εντελώς διαφορετικό, να ακούς στα σαράντα σου χρόνια, για το πώς η πρόληψη μπορεί να σώσει ζωές, από το να έχεις δομήσει, όλη σου την ζωή, από την παιδική ηλικία, σύμφωνα, με τις αρχές ενός υπεύθυνου, ενεργητικού, προληπτικού και συλλογικού τρόπου ζωής.
Και όμως αγαπητοί φίλοι, στα σχολεία της πατρίδα μας, εξακολουθεί και λείπει:
H συστηματική αγωγή υγείας
Ο αθλητισμός και οι χώροι για την αθλητική άσκηση
Η απόκτηση κριτικών και δημιουργικών δεξιοτήτων
Ο ανοικτός διάλογος για το σεξ και η σεξουαλική αγωγή
Η συγκροτημένη και συνεχής ψυχολογική υποστήριξη.
Και μετά έρχονται οι αριθμοί, που δεν σταματούν να μας σοκάρουν, εδώ και δεκαετίες. Μόνο το 48,9 % των γυναικών κάνουν συστηματικά μαστογραφία, και 66% τεστ ΠΑΠ.
Πρωταθλητές στην Ευρώπη και στο κάπνισμα, με 33% του πληθυσμού να είναι εξαρτημένος από την νικοτίνη. Πρωταθλητές στην παχυσαρκία, με το 58,3% των Ελλήνων να είναι υπέρβαροι ή παχύσαρκοι.
Με το 51,6% της κοινωνίας, να μην έχει καμία σχέση με την φυσική άσκηση και με το 17,8%, να κάνει καθημερινή χρήση οινοπνευματωδών.
Αυτή, όμως, αγαπητοί φίλοι, είναι μία κοινωνία που νοσεί. Μία ασθενική κοινωνία, που δεν έχει εμβολιαστεί, ποτέ, με το εμβόλιο της γνώσης και της Παιδείας της υπέρβασης αντιξοοτήτων.
Μία κοινωνία που βιώνει διαρκώς, μία γενοκτονία από την άγνοια και τον φόβο.
Μία κοινωνία άδικη και ταξικά χωρισμένη, ακόμα και στην υγεία, καθώς είναι οι πιο αδύναμες κοινωνικές τάξεις που πλήττονται, πιο πολύ, από την απουσία της γνώσης.
Μία κοινωνία, που ακόμα και εάν είχε μάθει να προστατεύει τον εαυτό της, αντιμετωπίζει καθημερινά εμπόδια, στην πρόληψη, στον προσυμπτωματικό έλεγχο, στην πρόσβαση σε ένα δημόσιο χώρο με ποιότητα ζωής.
Θα το επαναλάβω, με τον κίνδυνο να ακουστώ υπερβολική. Η απουσία πολιτισμού πρόληψης από την ελληνική πολιτεία, συνιστά διαχρονικό έγκλημα.
Η πρόληψη δεν είναι πολυτέλεια. Δεν είναι θεωρία.
Η απουσία της, δεν είναι απλή παράληψη. Κάθε χρόνο χάνουμε ζωές!
Η Παιδεία της πρόληψης είναι το ισχυρότερο όπλο του ανθρώπου στην διαπραγμάτευση με την ασθένεια και την θεραπεία της.
Η ασθένεια, από την φύση της, περιέχει την έννοια της σκληρής διαπραγμάτευσης ζωής και θανάτου.
Έχουμε χρέος, να πηγαίνουμε σε αυτή την διαπραγμάτευση με όλα μας τα όπλα και νοοτροπία νικητή.
Με την Παιδεία του ανθρώπου, που γνωρίζει και δεν φοβάται.
Με την Παιδεία του ανθρώπου, που έχει αποφασίσει να συμμετάσχει στην θεραπεία των αιτίων της ασθένειάς του και όχι μόνο, των συμπτωμάτων της.
Δεν είναι δυνατό στην Ελλάδα του 21ου αιώνα, το 49% των Ελληνίδων, να μην έχουν κάνει, ποτέ, αυτοεξέταση μαστού. Μία στις τρεις, να μην έχει επισκεφτεί, ποτέ, το γιατρό για ψηλάφηση και 35,7% να μην έχουν κάνει, ποτέ, μαστογραφία.
Κυρίες και Κύριοι,
Είναι καιρός να γυρίσουμε σελίδα.
Είναι καιρός, να διεκδικήσουμε δυναμικά, το δικαίωμα μας στο εμβόλιο της Παιδείας.
Είναι δικαίωμά μας να ζούμε σε μία πολιτεία, που μαθαίνει τους πολίτες της, πώς να αγαπούν και να προστατεύουν την ζωή τους.
Η πρόληψη, δεν είναι απλά, ένα μήνυμα, με το οποίο θα ερχόμαστε σε επαφή, σε κοινωνικά μηνύματα το βράδυ στην τηλεόραση, η κάθε φορά, που τιμούμε τον μήνες αφιερωμένους σε ασθένειες και επετείους.
Η πρόσβαση στον "πολιτισμό της πρόληψης" είναι ατομικό και συλλογικό δικαίωμα και για αυτό το δικαίωμα οφείλουμε να αγωνιστούμε. Να ενώσουμε δυνάμεις. Να ρίξουμε φως, εκεί, που υπάρχει ακόμα σκοτάδι.
Στο όνομα των φίλων, των συγγενών, των αγαπημένων προσώπων, που έχουμε χάσει, οφείλουμε να κάνουμε ό,τι περνάει από το χέρι μας, για να ζήσουμε κάποτε, σε μία Πατρίδα, που ξεκινάει το ταξίδι της ανάπτυξης, της ανασυγκρότησης και της προόδου, προσφέροντας το πιο βασικό αγαθό στους πολίτες της. Το δικαίωμα στη ζωή. Το δικαίωμα στη ζωή χωρίς φόβο και χωρίς άγνοια.
Από αυτό το σημείο ξεκινάς για να χτίσεις μία Πατρίδα με μέλλον. Μία Πατρίδα με αυτοπεποίθηση. Ένας υγιές και συνεκτικό κοινωνικό σύνολο, που μπορεί να καταφέρει τα πάντα. Να νικήσει ακόμα και την ασθένεια που κάποτε φαινόταν ανίκητη.
Θα ήθελα να κλείσω την ομιλία μου, διαβάζοντας το μήνυμα που έστειλε πρόσφατα ο Προκαθήμενος της Ρωμαιοκαθολικής Εκκλησίας, αναφερόμενος στα πέντε στοιχεία της ευτυχίας, και το οποίο νιώθω ότι έχει άμεση σχέση, με αυτό που ονομάζω "εμβόλιο της Παιδείας".
1. Μην μάθετε στα παιδιά σας να γίνουν πλούσιοι, μάθετέ τους να είναι ευτυχισμένοι, ώστε να δουν την αξία των πραγμάτων και όχι την τιμή τους.
2. Φάτε το φαγητό σας, σαν να είναι το φάρμακό σας, αλλιώς, θα πρέπει να παίρνετε το φάρμακο σας, σαν να είναι το φαγητό σας.
3. Όποιος σας αγαπάει, δεν θα σας αφήσει ποτέ. Ακόμη κι αν έχει 100 λόγους για να το κάνει, θα βρει έναν λόγο για να μείνει.
4. Υπάρχει μεγάλη διαφορά, στο να είναι κάποιος ένα ανθρωπινό ον και στο να είναι άνθρωπος. Πολύ λίγοι το καταλαβαίνουν.
5. Είστε αγαπημένος όταν γεννιέστε, και θα είστε όταν πεθάνετε. Από εσάς εξαρτάται, αν θα είστε και τον ενδιάμεσο χρόνο.
Οι έξι καλύτεροι γιατροί στον κόσμο:
Το φως του ήλιου, η ανάπαυση, η άσκηση, η διατροφή, η αυτοπεποίθηση και οι... φίλοι.
Διατηρείστε τους, σε όλα τα στάδια της ζωής σας και απολαύστε μια υγιή ζωή".
Κυρίες και κύριοι,
Το πραγματικό εμβόλιο για έναν υγιή κόσμο, είναι η Παιδεία.
Είναι η μεθοδευμένη αντιμετώπιση των αιτίων εκτροπής από την αρχική ισορροπημένη φύση του ανθρώπου.
Η Παιδεία μπορεί να καταστήσει τον άνθρωπο ικανό να κατανοήσει, μέσω, της κοινωνικής εκπαίδευσης, τη φύση της ασθένειας.
Να αποδεχθεί την Ιατρική, όχι, σαν "από μηχανής Θεό" και θαυματοποιό, αλλά, σαν σύμμαχο σωτηρίας του αγαθού της ζωής.
Ένα σύμμαχο που πετυχαίνει θαύματα, με πρωταγωνιστή τον ίδιο τον ασθενή.
Αγαπητοί φίλοι και φίλες,
Αυτή η μεγάλη Διεπιστημονική και Διακοινωνική συμμαχία, που θεμελιώνετε με το συνέδριό σας, αποτελεί ένα πανίσχυρο φάρμακο. Ένα πανίσχυρο εμβόλιο Παιδείας, κατά του καρκίνου του σώματος και του πνεύματος.
Έχουμε χρέος, να δημιουργήσουμε ανθρώπους, που όταν συναντιούνται με το αναπόφευκτο της οποιαδήποτε ασθένειας, θα προσέρχονται στη μάχη, ήδη, νικητές.
Σας ευχαριστώ πολύ για την προσοχή σας.
Εύχομαι σε όλους σας και στις οικογένειες σας Χρονιά Πολλά, γεμάτα από υγεία και ένα νέο έτος, γεμάτο ελπίδα, ευτυχία και αγάπη».