Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS: Ένας άνθρωπος μολύνεται με τον ιό του HIV κάθε 17 δευτερόλεπτα
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS που γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Δεκεμβρίου, φορείς και οργανώσεις σε όλο τον πλανήτη πραγματοποιούν δράσεις και εκδηλώσεις για να ευαισθητοποιήσουν και να ενημερώσουν τον πληθυσμό κατά του ιού. Ο HIV (Human Immunodeficiency Virus – Ιός Ανοσοανεπάρκειας του Ανθρώπου) είναι ο ιός που προκαλεί το Σύνδρομο της Επίκτητης Ανοσολογικής Ανεπάρκειας (Acquired Immune Deficiency Syndrome – AIDS). Δρα καταστρέφοντας κύτταρα του ανοσοποιητικού συστήματος, τα CD4+ T λεμφοκύτταρα, τα οποία διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην προστασία του οργανισμού από λοιμώξεις και άλλα νοσήματα.
Το 2016, 160.000 άνθρωποι μολύνθηκαν από τον ιό που προκαλεί AIDS σε 53 χώρες της Ευρώπης σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, ο οποίος επεσήμανε ότι είναι ο μεγαλύτερος αριθμός κρουσμάτων που έχει καταγραφεί στη διάρκεια ενός έτους.
Στην Ελλάδα τα τελευταία 5 χρόνια, όπως αναφέρθηκε στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με αφορμή το 29ο Πανελληνίου Συνεδρίου AIDS, καταγράφεται πτωτική τάση των νέων διαγνώσεων του ιού HIV. Στοιχεία που αποτελούν μία ενθαρρυντική ένδειξη, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μετά την επιδημική έκρηξη στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας, τη διετία 2011-2012, οι οποίοι όμως τονίζουν ότι δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό.
1 Δεκεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS
Πέντε σημαντικοί αριθμοί για το AIDS που πρέπει να γνωρίζουμε
Το AIDS σε πέντε αριθμούς από την υπηρεσία του ΟΗΕ για την ασθένεια (UNAIDS), με αφορμή τη σημερινή Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS.
17 δευτερόλεπτα
Περίπου 1,8 εκατομμύριο άνθρωποι μολύνθηκαν από τον ιό HIV σε όλο τον κόσμο το 2016. Αυτό σημαίνει ότι κατά μέσο όρο κάθε 17 δευτερόλεπτα καταγράφεται μια νέα μόλυνση ή 5.000 νέες μολύνσεις κάθε ημέρα.
Δύο μολύνσεις στις τρεις
Στους ενήλικες ο αριθμός των νέων μολύνσεων παγκοσμίως μειώθηκε ελάχιστα τα τελευταία χρόνια: από 1,9 εκατομμύριο το 2010 σε 1,7 εκατομμύριο το 2016. Οι περισσότερες νέες μολύνσεις εξακολουθούν να καταγράφονται στην Αφρική, δηλαδή περίπου δύο στις τρεις.
Υποδιπλασιασμός
Οι νέες μολύνσεις στα παιδιά μειώθηκαν σημαντικά: από το 2010 έχουν σχεδόν υποδιπλασιαστεί περνώντας από τις 300.000 στις 160.00 το 2016.
Η μείωση αυτή οφείλεται στις εκστρατείες ελέγχου των εγκύων στην Αφρική αλλά και από την αντιρετροϊκή θεραπεία που λαμβάνουν ώστε να μην μεταδίδεται η ασθένεια από τις μητέρες στα παιδιά.
36,7 εκατομμύρια
36,7 εκατομμύρια άνθρωποι ζουν με τον ιό του HIV σε όλο τον κόσμο, σύμφωνα με την τελευταία καταμέτρηση του UNAIDS το 2016.
Ο αριθμός αυτός αυξάνεται κάθε χρόνο εξαιτίας του ρυθμού μετάδοσης του ιού, που παραμένει υψηλός, καθώς και εξαιτίας της μεγαλύτερης πρόσβασης σε αντιρετροϊκά φάρμακα στις πιο φτωχές χώρες.
20,9 εκατομμύρια
Σήμερα 20,9 εκατομμύρια άνθρωποι –τρεις φορές περισσότεροι από το 2010- έχουν πρόσβαση σε αντιρετροϊκή θεραπεία, η οποία, αν λαμβάνεται τακτικά, εμποδίζει την εμφάνιση του AIDS και μειώνει δραστικά τον κίνδυνο μόλυνσης.
Αποτέλεσμα: οι θάνατοι που συνδέονται με το AIDS έχουν μειωθεί κατά σχεδόν 50% από το απόγειό τους το 2005 (1,9 εκατομμύριο θάνατοι), σε ένα εκατομμύριο το 2016.
ΠΟΥ: Ο ιός HIV εξαπλώνεται με ανησυχητικά γρήγορους ρυθμούς στην Ευρώπη
Ο αριθμός των ανθρώπων που διαγνώστηκαν με τον ιό HIV στην Ευρώπη έφτασε στο υψηλότερο επίπεδό του το 2016 από τότε που άρχισαν να διατηρούνται αρχεία, γεγονός ότι η επιδημία στην περιοχή αυτή μεταδίδεται «με ανησυχητικούς ρυθμούς», σύμφωνα με αξιωματούχους του τομέα της υγείας.
Το 2016, 160.000 άνθρωποι μολύνθηκαν από τον ιό που προκαλεί AIDS στις 53 χώρες που περιλαμβάνονται στον τομέα Ευρώπης του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, επεσήμανε η υπηρεσία σε κοινή της ανακοίνωση με το Ευρωπαϊκό Κέντρο για την Πρόληψη και τον Έλεγχο των Ασθενειών (ECDC).
Ενώ, πρόσθεσε ότι περίπου το 80% των νέων κρουσμάτων καταγράφηκε στην ανατολική Ευρώπη.
«Πρόκειται για τον μεγαλύτερο αριθμό κρουσμάτων που έχουν καταγραφεί στη διάρκεια ενός έτους. Αν συνεχιστεί αυτή η τάση, δεν θα είμαστε σε θέση να πετύχουμε τον στόχο να σταματήσουμε την επιδημία του HIV ως το 2030», ήταν η εκτίμηση της διευθύντριας του ΠΟΥ για την Ευρώπη Σουζάνα Γιάκαμπ.
Οι οργανισμοί τόνισαν ότι η τάση αυτή είναι ιδιαίτερα ανησυχητική, διότι πολλοί ασθενείς είχαν μολυνθεί από τον ιό HIV πολλά χρόνια προτού διαγνωστούν, γεγονός που καθιστά πιο δύσκολο τον έλεγχο του ιού και πιο πιθανό το ενδεχόμενο να τον έχουν μεταδώσει σε άλλους.
Η έγκαιρη διάγνωση είναι σημαντική στην περίπτωση του HIV, διότι επιτρέπει στους ανθρώπους να ξεκινήσουν να λαμβάνουν θεραπεία με φάρμακα κατά του AIDS νωρίτερα, αυξάνοντας τις πιθανότητες να ζήσουν μια μακρά και υγιή ζωή.
«Η Ευρώπη πρέπει να κάνει περισσότερα για την αντιμετώπιση του ιού HIV», τόνισε η διευθύντρια του ECDC Αντρέα Άμον. Η Άμον πρόσθεσε ότι ο μέσος χρόνος που περνά από τη μόλυνση μέχρι ένα άτομο να διαγνωστεί είναι τρία χρόνια, «το οποίο είναι πάρα πολύ».
Η έκθεση ανέφερε ότι χρειάζονται νέες στρατηγικές για την επέκταση των διαγνωστικών τεστ.
Σχεδόν 37 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο έχουν μολυνθεί από τον ιό HIV. Οι περισσότερες μολύνσεις έχουν καταγραφεί σε πιο φτωχές περιοχές, όπως η Αφρική -όπου η πρόσβαση σε τεστ, την πρόληψη και τη θεραπεία είναι περιορισμένες-, όμως η επιδημία εμφανίζεται σταθερά και σε πιο πλούσιες περιοχές, όπως η Ευρώπη.
Η ευρωπαϊκή περιοχή του ΠΟΥ περιλαμβάνει 53 χώρες, με συνολικό πληθυσμό 900 εκατομμύρια.
Η έκθεση του ΠΟΥ/ECDC επεσήμανε επίσης ότι τα τελευταία δέκα χρόνια ο ρυθμός των νέων μολύνσεων με τον ιό HIV στην περιοχή αυτή αυξήθηκε κατά 52%, από 12 κάθε 100.000 ανθρώπους που ήταν το 2007, σε 18,2 για κάθε 100.000 κατοίκους το 2016.
Η αύξηση αυτή οφείλεται κυρίως «στη συνεχή ανοδική τάση στα ανατολικά», τονίζεται στην έκθεση.
Λιγότερες νέες διαγνώσεις του ιού HIV τα τελευταία χρόνια στην Ελλάδα
Πτωτική τάση των νέων διαγνώσεων του ιού HIV καταγράφεται στην Ελλάδα τα τελευταία 5 χρόνια και οι αριθμοί επιδημιολογικής παρατήρησης επιστρέφουν πλέον στα επίπεδα πριν το 2010. Το 2016 είχαμε 639 νέες διαγνώσεις και το πρώτο δεκάμηνο του 2017 492 νέες διαγνώσεις. Τα παραπάνω στοιχεία αποτελούν μία ενθαρρυντική ένδειξη, σύμφωνα με τους επιστήμονες, μετά την επιδημική έκρηξη στους χρήστες ενδοφλέβιων ναρκωτικών στο κέντρο της Αθήνας, τη διετία 2011-2012.
Τα στοιχεία αυτά έδωσαν στη δημοσιότητα οι ειδικοί, στη διάρκεια συνέντευξης Τύπου με αφορμή το 29ο Πανελληνίου Συνεδρίου AIDS, τονίζοντας όμως ότι δεν υπάρχει περιθώριο για εφησυχασμό.
Ωστόσο, πέρα από τα καλά νέα όπως είπαν, υπάρχουν και προβλήματα που σχετίζονται με το νόσημα στη χώρα μας. Τον τελευταίο ενάμιση χρόνο τα οροθετικά άτομα ζουν σε καθεστώς ανασφάλειας για την υγεία τους και ανησυχίας για την πιθανή έκθεση των ερωτικών τους συντρόφων στον ιό του HIV. Κι αυτό γιατί οι εξετάσεις για τη μέτρηση του ιικού φορτίου και της γονοτυπικής αντοχής γίνονται πλέον μόνο σε κατεπείγουσες περιπτώσεις, λόγω έλλειψης αντιδραστηρίων στα εργαστήρια των τεσσάρων κέντρων αναφοράς της χώρας. Το πρόβλημα είναι οξύτατο κυρίως στην Αθήνα και τη Θεσσαλονίκη για τις εξετάσεις ιικού φορτίου και σε όλη την Ελλάδα για τη γονοτυπική αντοχή. Έτσι οι άνθρωποι που ζουν με HIV δεν είναι σε θέση να διακριβώσουν την κατάσταση της υγείας τους και αν εξακολουθούν να μην μεταδίδουν τον ιό.
Οι νεώτερες μολύνσεις
Σύμφωνα με το πρόσφατο επιδημιολογικό δελτίο του ΚΕΕΛΠΝΟ, το μεγαλύτερο ποσοστό των νέων διαγνώσεων αφορά στην ηλικιακή ομάδα των 30-39 ετών. Μάλιστα, καταγράφηκε πτώση στο ποσοστό των νέων περιστατικών που μολύνθηκαν μέσω της χρήσης ενδοφλέβιων εξαρτησιογόνων ουσιών. Αξίζει να σημειωθεί ότι, εντός του 2017 (έως την 31η Οκτωβρίου), δεν δηλώθηκε κανένα περιστατικό κάθετης μετάδοσης του ιού από έγκυο μητέρα στο παιδί.
Η πτωτική τάση που παρατηρείται στις νέες μολύνσεις και τους θανάτους συνδέεται και με την αύξηση της κάλυψης των HIV οροθετικών ατόμων με αντιρετροϊκή αγωγή, επισημάνουν οι επιστήμονες. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του UNAIDS, το 53% των ατόμων που ζούσαν με HIV το 2016, λάμβανε αντιρετροϊκή θεραπεία (αύξηση της κάλυψης κατά 130% συγκριτικά με το 2010).
Τα νέα επιστημονικά δεδομένα
Από διάφορες εργασίες καταδεικνύονται τα ευχάριστα αποτελέσματα από την καθιέρωση της έγκαιρης χορήγησης αντιρετροϊκής θεραπείας, στην Ελλάδα: Στατιστικά σημαντική αύξηση των ετών επιβίωσης, μεγαλύτερη πιθανότητα ανόδου στα 800 CD4 κύτταρα/μL, μετά από 3 χρόνια και αποκατάσταση του ανοσοποιητικού συστήματος, μειωμένος ρυθμός μεταδόσεων ανθεκτικών στελεχών HIV.
Από άλλες εργασίες, όπως αυτές της ομάδας του επίκουρου καθηγητή Δ. Παρασκευά σε συνεργασία με τις Μονάδες Λοιμώξεων, έχει προκύψει ότι τα ανθεκτικά στελέχη σε αντιρετροϊκά φάρμακα, μεταδίδονται στην Ελλάδα κυρίως, μέσω τοπικών δικτύων μη θεραπευμένων ασθενών. Όμως είναι σημαντικό ότι η πρώιμη έναρξη θεραπείας, σε σχέση με την ημερομηνία μετάδοσης, σχετίζεται με μειωμένο ρυθμό μεταδόσεων ανθεκτικών στελεχών HIV.
Τα μέτρα προφύλαξης
Από διάφορες εργασίες Μονάδων Λοιμώξεων προκύπτει ότι, παρά την προσπάθεια ενημέρωσης, τα άτομα με HIV λοίμωξη δεν τηρούν τα μέτρα προφύλαξης, δεδομένου ότι παρουσιάζονται σε αυτόν τον πληθυσμό αυξημένα κρούσματα σύφιλης, αλλά και επιδημικές εξάρσεις οξείας ηπατίτιδας Α και C. Σημαντικό επίτευγμα αποτελεί η καθολική πρόσβαση των ασθενών με HIV/HCV συλλοίμωξη στις νεότερες θεραπείες για την ηπατίτιδα C, όπως παρουσιάζεται σε μία εργασία από τη Μονάδα του Γ.Ν.Α. «Ε.Ε.Σ.». Από μελέτη του Γ.Ν. Νίκαιας διαπιστώνεται ότι η διάγνωση της HIV λοίμωξης γίνεται καθυστερημένα, συχνότερα με αφορμή κάποια ασθένεια ή νοσηλεία, και λιγότερο συχνά μέσω προληπτικού ελέγχου. Το αποτέλεσμα είναι οι ασθενείς να προσέρχονται για ιατρική φροντίδα με χαμηλό απόλυτο αριθμό CD4 και ήδη προχωρημένο στάδιο κατά τη διάγνωση.
Οι θεραπείες στην Ελλάδα
Στην Ελλάδα, η αντιρετροϊκή αγωγή χορηγείται βάσει των διεθνών και ευρωπαϊκών κατευθυντηρίων οδηγιών σε όλα τα άτομα που διαγιγνώσκονται με HIV λοίμωξη, ανεξάρτητα από τα επίπεδα των CD4 T-λεμφοκυττάρων ή την παρουσία άλλων καταστάσεων ή συννοσηροτήτων. Η έγκαιρη και αποτελεσματική αντιρετροϊκή αγωγή, επιφέρει σημαντικά οφέλη, τόσο σε επίπεδο ατόμου, όσο και σε επίπεδο δημόσιας υγείας, αφού συνδέεται με μείωση της σχετιζόμενης με τον HIV νοσηρότητας και θνητότητας, αλλά και με ελάττωση της πιθανότητας μετάδοσης του ιού.
«Όλοι είμαστε σημαντικοί»
Το φετινό σύνθημα του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας για την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS είναι το «Όλοι είμαστε σημαντικοί»
«SΙΜΙΟ Plus - Εδώ είναι το σημείο σου»
Με κεντρικό μήνυμα «SΙΜΙΟ Plus-Εδώ είναι το σημείο σου», το Κέντρο Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων (ΚΕΕΛΠΝΟ) υποστηρίζει στη φετινή εκστρατεία του τη στρατηγική για την πρόληψη των νοσημάτων.
Στόχος παραμένει η μείωση της νοσηρότητας και της θνησιμότητας στον πληθυσμό, η εξάλειψη των ανισοτήτων στην υγεία και η ευαισθητοποίηση του πληθυσμού για υιοθέτηση υγιών και ασφαλών στάσεων και συμπεριφορών.
Σε αυτό το πλαίσιο δημιουργεί ως βασική δράση το νέο κέντρο συμβουλευτικής και ανώνυμου ελέγχου για τον HIV «SΙΜΙΟ Plus» στην Πολυκλινική Αθηνών, σε συνεργασία με το Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ο Ευαγγελισμός». Με την ευκαιρία αυτής της δράσης θα πραγματοποιηθούν και εκδηλώσεις με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS.
Η κεντρική εκδήλωση του ΚΕΕΛΠΝΟ θα πραγματοποιηθεί στο Μοναστηράκι την 1η Δεκεμβρίου, από τις 10:00 έως τις 18:00, και θα περιλαμβάνει:
- Συνεργασία με τον ραδιοφωνικό σταθμό «Kosmos fm».
- Μουσική συναυλία από τα «Μουσικά Σύνολα της ΕΡΤ».
- Παρουσία διεπιστημονικής ομάδας ενημέρωσης του ΚΕΕΛΠΝΟ, με δύο promo stand-διανομή ενημερωτικού υλικού και προφυλακτικών.
Η δεύτερη δράση είναι ο φωτισμός της Πολυκλινικής Αθηνών, την ίδια μέρα. Κατά τη διάρκεια της ημέρας θα υπάρχει στο κτήριο διεπιστημονική ομάδα ενημέρωσης του ΚΕΕΛΠΝΟ με ειδικά διαμορφωμένο promo stand για τη λειτουργία του κέντρου δωρεάν και ανωνύμου έλεγχου για HIV, SIMIO Plus, μέσω της διανομής ενημερωτικού υλικού.