Ερευνητικός «κόμβος» για εξατομικευμένες θεραπείες το Κέντρο Ιατρικής Ακριβείας του ΕΚΠΑ
Το πρώτο έργο του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακριβείας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με τίτλο pMedGR, βρίσκεται ήδη σε εξέλιξη.
Με χρηματοδότηση 4 εκατ. ευρώ από το ΕΣΠΑ, το Κέντρο ενσωματώνει την αναγκαία ερευνητική υποδομή για την εξατομικευμένη ιατρική, αναπτύσσοντας μονάδες παροχής υπηρεσιών σε νέες βιοτεχνολογίες, όπως Γονιδιωματική, Μεταγραφομική, Πρωτεομική, Κυτταρομετρία Μάζας (CyTOF), ανάλυση μεταγραφωμάτων μοναδιαίων κυττάρων (single-cell technologies), Βιοπληροφορική Ανάλυση, Σύνθεση και Μοντελοποίηση Δεδομένων κ.α. Η Ιατρική Ακριβείας βασίζεται στη σύνθεση πληροφοριών μεγάλης κλίμακας (big data) που προέρχονται από διαφορετικές πηγές, καθώς και περιβαλλοντικών δεδομένων ή παραγόντων που σχετίζονται με τον τρόπο ζωής των ασθενών, ώστε να δημιουργηθεί μια ολιστική περιγραφή της υγείας ή της ασθένειας κάθε ατόμου. Χρησιμοποιώντας τέτοιου είδους πληροφορίες, θα σχεδιαστούν μοντέλα που θα επιτρέπουν ακριβέστερες και πιο εξειδικευμένες επιλογές υγειονομικής περίθαλψης για κάθε ασθενή, τόσο σε επίπεδο πρόληψης όσο και σε επίπεδο θεραπείας. Τα μοντέλα αυτά αναμένεται να αλλάξουν την κλινική πράξη προς μια πιο ενεργητική και προληπτική υγειονομική περίθαλψη, με σημαντικά κοινωνικo-οικονομικά οφέλη σε εθνικό, περιφερειακό και ευρωπαϊκό επίπεδο.
Τα πρώτα ερευνητικά προγράμματα του Κέντρου θα επικεντρωθούν στην ογκολογία και στη συνέχεια η έρευνα θα επεκταθεί σε αυτοάνοσα νοσήματα, σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις και στις καρδιοπάθειες.
Επίσης, το επόμενο διάστημα θα προκηρυχθούν νέες θέσεις για μεταδιδακτορικούς ερευνητές.
Τους παραπάνω άξονες δράσεις του Κέντρου Νέων Βιοτεχνολογιών και Ιατρικής Ακρίβειας της Ιατρικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσίασαν σε συνέντευξη Τύπου, την Πέμπτη (07/06/2018) ο πρύτανης του ΕΚΠΑ, καθηγητής Μελέτιος - Αθανάσιος Δημόπουλος, και τα μέλη του Συμβουλίου Διοίκησης. Το νεοσυσταθέν Κέντρο αποτελεί μία από τις τέσσερις πρώτες δομές του Εθνικού Δικτύου Ιατρικής Ακριβείας. Πρόεδρος του Συμβουλίου Διοίκησης είναι ο καθηγητής Πέτρος Σφηκάκης (Πρόεδρος της Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), και μέλη του οι καθηγητές: Γεώργιος Κόλλιας (Ακαδημαϊκός και Πρόεδρος τη Επιστημονικής Επιτροπής του Κέντρου), Μελέτιος-Αθανάσιος Δημόπουλος (Πρύτανης ΕΚΠΑ), Μιχαήλ Κουτσιλιέρης (Διευθυντής Εργαστηρίου Φυσιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), Βασίλειος Γοργούλης (Διευθυντής Εργαστηρίου Ιστολογίας και Εμβρυολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), Αριστείδης Ηλιόπουλος (Διευθυντής Εργαστηρίου Βιολογίας Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ), Νικόλαος Νικητέας (Διευθυντής Κέντρου Πειραματικής Χειρουργικής Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ) και Παναγιώτης Παναγιωτίδης (Διευθυντής Μονάδας Μοριακής Διαγνωστικής στην Αιματολογία Ιατρικής Σχολής ΕΚΠΑ).
Ο κ. Σφηκάκης σημείωσε ότι «η έννοια της Ιατρικής Ακριβείας αναφέρεται στην εξατομικευμένη ιατρική περίθαλψη με βάση τα ατομικά χαρακτηριστικά των ασθενών και την κατάταξή τους σε υποομάδες με βάση ειδικά βιολογικά χαρακτηριστικά, π.χ διαφορετική έκφραση συγκεκριμένων γονιδίων, ή την προβλεπόμενη ανταπόκριση στη θεραπεία. Η ανάγκη για την εφαρμογή της Ιατρικής Ακριβείας γίνεται όλο και πιο επιτακτική, καθώς δεκάδες νέα φάρμακα ανακαλύπτονται κάθε χρόνο».
«Φεύγουμε από τη λογική των κατευθυντήριων οδηγιών και περνάμε στην εξατομικευμένη ιατρική» εξήγησε ο κ. Γοργούλης. Διαφορετικές πληθυσμιακές ομάδες μπορεί να παρουσιάζουν διαφορική ευπάθεια σε ασθένειες, διαφορετική ανταπόκριση στη θεραπεία, και ίσως να απαιτούν ξεχωριστά διαγνωστικά και προγνωστικά εργαλεία. Μάλιστα, «σε λίγα χρόνια, όλα θα είναι θέμα Ιατρικής Ακριβείας» πρόσθεσε ο κ. Σφηκάκης.
Όπως τόνισε ο κ. Δημόπουλος, ο ελληνικός πληθυσμός είναι γενετικά διακριτός από τους πληθυσμούς της Αμερικής, της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης στους οποίους εστιάζουν μέχρι σήμερα οι εξατομικευμένες προσεγγίσεις στην ιατρική. Στη χώρα μας, ωστόσο, δεν έχει γίνει ποτέ καταγραφή του ελληνικού γονιδιώματος. «Σήμερα, λαμβάνουμε δείγματα από ασθενείς και δεν έχουμε με τι να τα συγκρίνουμε» εξήγησε ο κ. Κόλλιας. Το επόμενο project του Κέντρου θα είναι ακριβώς η συλλογή γονιδιακών προφίλ –κατά πλειονότητα από υγιείς πολίτες- ώστε να καλύπτεται ο ελλαδικός χώρος με γεωγραφικά και κληρονομικά κριτήρια. Ωστόσο, το Κέντρο θα πρέπει να αναζητήσει χρηματοδότηση για το έργο αυτό.
Ως προς το θέμα της χρηματοδότησης, το Συμβούλιο Διοίκησης του Κέντρου αναμένει και μελλοντική στήριξη από τη Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας, στην οποία υπάγεται άλλωστε η συγκρότηση του Εθνικού Δικτύου Ιατρικής Ακρίβειας. Εκτός από την αξιοποίηση ερευνητικών προγραμμάτων και προγραμμάτων Δημόσιας Υγείας, το Κέντρο προσανατολίζεται σε συμπράξεις με τον ιδιωτικό τομέα και συγκεκριμένα τη φαρμακοβιομηχανία. Μάλιστα, σε επόμενη φάση θα συγκροτηθεί και Συμβουλευτική Επιτροπή του Κέντρου, στην οποία θα συμμετέχουν και μέλη από τον ιδιωτικό τομέα, τη βιομηχανία καθώς τους συλλόγους ασθενών.
Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το έργο pMedGR υποστηρίζεται επίσης από το Ερευνητικό Κέντρο Βιοϊατρικών Επιστημών «Αλέξανδρος Φλέμιγκ» και το Ίδρυμα Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών. Στη συνέντευξη Τύπου, εκ μέρους του αναπληρωτή υπουργού Έρευνας και Καινοτομίας, Κώστα Φωτάκη, παρευρέθηκε ο κ. Χουρδάκης, ο οποίος τόνισε τη σημασία του εγχειρήματος του Εθνικού Δικτύου Ιατρικής Ακριβείας στο πλαίσιο του νέου παραγωγικού προτύπου, το οποίο θα στηρίζεται στην έρευνα και τη γνώση.