«Η φιλανθρωπία δεν καταδυναστεύει»

Περιλαμβάνονται και περιγράφονται με σαφήνεια στην Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Παρά ταύτα, το ζήτημα επανέρχεται συχνά στη διεθνή επικαιρότητα μετά από εκδηλώσεις βίας και φανατισμού στο όνομα μιας θρησκείας, γι' αυτό και προκαλεί ενδιαφέρον και διαφορετικές τοποθετήσεις.

Της Παρασκευής Βονάτσου

Στην Ελλάδα, η θρησκευτική ελευθερία είναι δικαίωμα που έχει κατοχυρωθεί με το άρθρο 13 του Συντάγματος. Επιπροσθέτως, υπάρχουν και οι σχετικές διατάξεις των άρθρων 3 και 16, παρ 2 του Συντάγματος που ρυθμίζουν περαιτέρω παραμέτρους.

Η συνταγματικά κατοχυρωμένη θρησκευτική ελευθερία συνιστά το δικαίωμα της θρησκευτικής ισότητας, δηλαδή το να τυγχάνει κάθε άτομο ίσης μεταχείρισης, ανεξαρτήτως θρησκευτικών πεποιθήσεων. Αυτή η πτυχή «διασταυρώνεται» και με την αρχή της ισότητας.

Για το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία έχει τοποθετηθεί με δήλωσή του ο Προκαθήμενος της Ελλαδικής Εκκλησίας, Αρχιεπίσκοπος Ιερώνυμος, ο οποίος έχει διευκρινίσει ότι «το ευρύτερο δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας είναι δικαίωμα θεμελιώδες σε κάθε ευνομούμενη και δημοκρατική Πολιτεία, όπως η ελληνική"

Μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος: Σχολιάζει σύγχρονες πτυχές της ελευθερίας συνείδησης

Μια σύγχρονη διάσταση, αυτή της θέσης που έχει η Εκκλησία και η θρησκεία στα ΜΜΕ και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αναλύει στη συνέντευξή του στο newsbomb, ο μητροπολίτης Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιερόθεος.

Ο κ. Ιερόθεος, με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα των Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, τοποθετείται με το θεολογικό του λόγο σε ζητήματα που ανακύπτουν μέσα στο σύγχρονο περιβάλλον, όπως το αν είναι σεβαστή η θρησκευτική ελευθερία από τα σύνολο των ΜΜΕ και αν υπάρχει τάση αποχριστιανοποίησης. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, πολλές φορές υπάρχει αμφισβήτηση του ρόλου της Εκκλησίας, «κυρίως μέσα στην προοπτική που υφίσταται ότι είδηση είναι η κακή είδηση».
Απαντώντας στην ερώτηση αν το φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας μπορεί να προσελκύσει πιστούς, ο μητροπολίτης Ναυπάκτου σημειώνει ότι «το σημαντικό έργο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για συσπείρωση ανθρώπων για να γίνουν οπαδοί» και προσθέτει ότι δεν μπορεί κανείς να χρησιμοποιεί τη φιλανθρωπία για να καταργεί την προσωπική και θρησκευτική ελευθερία του ατόμου.

Ακολουθεί ολόκληρη η συνέντευξη του Μητροπολίτη Ναυπάκτου και Αγίου Βλασίου Ιεροθέου

«Η φιλανθρωπία δεν καταδυναστεύει»

- Μήπως τα Μ.Μ.Ε., υποσυνείδητα, φρενάρουν το δικαίωμα στη θρησκευτική ελευθερία; Μήπως δηλαδή παρουσιάζονται ως αναχρονιστικές, επιλογές όπως το να εκκλησιάζεται κανείς ή να δηλώνει ξεκάθαρα ότι πιστεύει και ότι είναι χριστιανός ορθόδοξος;

Κατ’ αρχήν θέλω να πω ότι πρέπει να σεβόμαστε τα δικαιώματα των ανθρώπων και τις θρησκευτικές τους ελευθερίες, όταν βεβαίως δεν καταστρατηγείται η ενότητα της κοινωνίας και των συνανθρώπων μας. Σε σχέση με την στάση των Μ.Μ.Ε. έναντι του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας νομίζω ότι η πλειονότητα των Μ.Μ.Ε. ίσως δεν έχει πρόθεση να υπονομεύσει το δικαίωμα της θρησκευτικής ελευθερίας, αλλά επιδιώκει να εκφράσει τις απαιτήσεις της πλειοψηφίας των ανθρώπων που δεν θρησκεύονται ή ίσως δεν θέλει να προβάλλει τα ποικιλόμορφα θρησκευτικά μορφώματα. Πάντως, απαιτείται ωριμότητα ώστε ο άνθρωπος να συνδυάζει τα δικαιώματα με τα καθήκοντα, την ελευθερία με την αυτοδέσμευση, την θρησκεία με την κοινωνία, να συντονίζεται η ενότητα του συνόλου της κοινωνίας με την ελευθερία του ανθρώπου και η ελευθερία του ανθρώπου με την ενότητα του συνόλου.

- Υπάρχει τάση αποχριστιανισμού στα ΜΜΕ και αμφισβήτηση του ρόλου της Εκκλησίας; (παρουσιάζονται μήπως πολύ περισσότερο τα σκάνδαλα ή τα ευτράπελα και εκλείπει το πνευματικό στοιχείο;)

Τα Μ.Μ.Ε. είναι εργαλεία τα οποία προβάλλουν τις επιλογές –θετικές ή αρνητικές– αυτών που τα διευθύνουν. Γενικά υπάρχει στην κοινωνία μας μια τάση αποχριστιανοποίησης και μια προβολή ενός άλλου δυτικού πολιτιστικού προτύπου, και αυτό επηρεάζει και τους ανθρώπους που εργάζονται στα Μ.Μ.Ε. Από μερικούς υπάρχει και αμφισβήτηση του ρόλου της Εκκλησίας. Επίσης προβάλλονται περισσότερο τα αρνητικά που υπάρχουν και μέσα στην Εκκλησία, μέσα στην προοπτική που υφίσταται ότι είδηση είναι η κακή είδηση. Με ενοχλεί, όμως, το γεγονός ότι μερικοί αντί να προβάλλουν τα γεγονότα, τα παραποιούν εσκεμμένως, καθώς επίσης μερικοί άλλοι είναι «μονομανείς» με ιερά και αξιοσέβαστα πρόσωπα, ίσως γιατί «πουλάει» το θέμα.

- Το τελευταίο διάστημα δημιουργούνται σελίδες στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με χριστιανικό περιεχόμενο, οι οποίες αναπαράγονται από τα προσωπικά προφίλ πολλών χρηστών. Πιστεύετε ότι μπορεί να συνεισφέρουν θετικά προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης του θρησκευτικού συναισθήματος; Είναι μια -μοντέρνα- πτυχή άσκησης του δικαιώματος της θρησκευτικής ελευθερίας;

Όταν παρατηρείται κενό στην ενημέρωση πάνω σε εκκλησιαστικά θέματα από τα γενικά και σοβαρά ΜΜΕ, τότε εμφανίζονται διάφοροι άνθρωποι που θέλουν να αναπληρώσουν αυτό το κενό, δημιουργώντας δικά τους μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Μερικοί από αυτούς κάνουν καλά την δουλειά τους, με σοβαρότητα και υπευθυνότητα. Άλλοι όμως δημιουργούν προβλήματα στην Εκκλησία με την επιθετικότητα, τον υπερβάλλοντα ζήλο, τις εμμονές τους, ακόμη και την σκοπιμότητα. Η λεγόμενη θρησκευτική ελευθερία δεν μπορεί να εκφράζεται ανεξέλεγκτα. Σκέπτομαι πολλές φορές ότι είναι καλύτερα να αδιαφορεί κανείς για εκκλησιαστικά ζητήματα που δεν τα γνωρίζει, παρά να ενδιαφέρεται με ιδιοτέλεια και σκοπιμότητα.

- Μπορεί η ενίσχυση του κοινωνικού έργου της Εκκλησίας, π.χ. τα συσσίτια, η αρωγή προς τις ευπαθείς κοινωνικά ομάδες, να «συσπειρώσει» τους πιστούς;

Το κοινωνικό και φιλανθρωπικό έργο της Εκκλησίας είναι υποχρέωση της Εκκλησίας προς τους ανθρώπους που έχουν ανάγκη και σε αυτούς συγκαταλέγονται και εκείνοι που είναι εκτός της Εκκλησίας. Η Εκκλησία βοηθά όλους τους ανθρώπους, που είναι δημιουργήματα του Θεού. Όμως, αυτό το σημαντικό έργο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται για συσπείρωση ανθρώπων για να γίνουν οπαδοί. Το ακόμη χειρότερο πράγμα είναι να χρησιμοποιεί κανείς την φιλανθρωπία για να καταδυναστεύει τον άνθρωπο και να καταργεί την προσωπική και θρησκευτική ελευθερία του.

- Μήπως, μετά τα «ανοίγματα» που επιχειρήθηκαν τα τελευταία χρόνια, περνάει και πάλι περίοδο εσωστρέφειας η Εκκλησία; Μπορεί να συνδυαστεί η πνευματικότητα με μια εκκλησία περισσότερη «ανοιχτή»;

Η Εκκλησία εκφράζεται στον ιστορικό και κοινωνικό χώρο με τα διάφορα πρόσωπα που κάθε φορά την εκπροσωπούν. Καθένας έχει τα ιδιαίτερα χαρίσματά του τα οποία επηρεάζουν και τον τρόπο της ποιμαντικής του διακονίας. Αλλά αυτό που λέμε Εκκλησία δεν ταυτίζεται με τους Κληρικούς, με αυτό που φαίνεται, αφού στην Εκκλησία υπάρχει και αυτό που δεν φαίνεται. Και στο ανθρώπινο σώμα υπάρχουν πολλές λειτουργίες και όργανα που δεν φαίνονται, αλλά συντελούν στην υγεία ή την ασθένεια του σώματος. Έτσι, όπου υπάρχει πνευματική υγεία και ωριμότητα εκεί συνδυάζεται η πνευματικότητα με την κοινωνική προσφορά, εναρμονίζεται η εσωτερική ζωή με την εξωτερική δραστηριότητα, διαφορετικά επικρατεί αρρώστια.

Σχετικές ειδήσεις

• Επίσκεψη του οικουμενικού πατριάρχη Βαρθολομαίου στο CERN
• Το Πυροβολικό γιορτάζει την προστάτιδά του Αγ. Βαρβάρα
• FΑΖ: Βαρθολομαίος, ο «ανοιχτόμυαλος» πνευματικός ηγέτης