Η τέλεια ευκαιρία στην τέλεια καταιγίδα

Το πολιτικό μας σύστημα αντιμετωπίζει τις πρώτες προκλήσεις ως τώρα με ψυχραιμία και σύμπνοια. Η συναινετική διαχείριση όμως αυτών των κρίσεων δεν είναι αρκετή. Η κοινωνία τίθεται προ των ευθυνών της και οφείλει να εμπιστευτεί τον κρατικό μηχανισμό. Δεν είναι δυνατόν αυτόκλητοι "ήρωες" να περιοδεύουν για να επιδείξουν το θάρρος τους σε βουνά και σε συναθροίσεις, παρά τα καλέσματα των ειδικών.

Είναι ευκαιρία να ωριμάσουμε σαν κοινωνία και να αντιληφθούμε ότι τους κανόνες ειδικά σε συνθήκες κρίσης τους θέτουν οι διεθνείς οργανισμοί και η πολιτεία. Ούτε η εκκλησία, ούτε ακροδεξιές ομάδες είναι δυνατόν να παρεκκλίνουν.

Είμαστε μια κοινωνία που έχει ζήσει μια κρίση που της στοίχισε μια δεκαετία και σχεδόν μια γενιά. Πρέπει να καλλιεργήσουμε τα αντανακλαστικά μας στις αλλαγές. Η νέα εποχή δεν θα είναι στατική όπως η προηγούμενη, που είχε μια γραμμική κατεύθυνση.

Οι αλλαγές, ενίοτε τρομακτικές, θα είναι συνεχείς και πρέπει να είμαστε έτοιμοι να τις διαχειριστούμε, αλλά κυρίως να τις αξιοποιήσουμε. Τα capital controls βοήθησαν την κοινωνία να αποκτήσει ψηφιακές οικονομικές συνήθειες. Τώρα ο κοροναϊός θα είναι μια ευκαιρία να αποκτήσουμε ακόμα περισσότερες ψηφιακές επαγγελματικές δυνατότητες και υπηρεσίες. Η εξ αποστάσεως εκπαίδευση και εργασία δεν θα φαντάζουν κάτι ξένο και πρωτοποριακό.

Πρέπει να μην είμαστε φοβικοί στις αλλαγές, αλλά αντίθετα να τις προβλέπουμε και να ανταποκρινόμαστε με συλλογική υπευθυνότητα. Η επερχόμενη παγκόσμια ύφεση δεν έχει ως αιτία τον κοροναϊο, αλλά ως αφορμή. Τα σημάδια ότι οι αγορές θα διορθώσουν ήταν εμφανή εδώ και καιρό. Η παγκόσμια οικονομία είχε βαλτώσει και συντηρούνταν από την μη "κανονική" συμπεριφορά των κεντρικών τραπεζών που είχαν ένα πιο πολιτικό ρόλο από αυτό που τους αναλογούσε. Οι ειδικοί προειδοποιούσαν εδώ και καιρό, αλλά οι πολιτικοί πολλές φορές επιλέγουν τα αφηγήματα που τους αρέσουν.

Η ελληνική κυβέρνηση επίσης έχει επιλέξει να διαχειριστεί ιδεοληπτικά το προσφυγικό και την οικονομία. Και στις δύο περιπτώσεις τα λάθη της γιγαντώνουν το πρόβλημα. Δεν αποσυμφοριστηκαν τα νησιά εδώ και καιρό και η κατάσταση από κακή γίνεται τραγική. Αποδέχεται ότι ο Erdogan εργαλειοποιεί τους πρόσφυγες, αλλά και αυτή με την σειρά της έχει επιλέξει να τους στοχοποιήσει γιατί εκτιμά ότι πολιτικά την συμφέρει. Αυτό τρέφει τα χαμηλά ένστικτα της ελληνικής κοινωνίας που από πρότυπο ανθρωπιάς γίνεται αντικείμενο παγκόσμιας χλεύης και ευρωπαϊκών επιπλήξεων.
Στην οικονομία δε, τα αποτελέσματα του τελευταίου οικονομικού τριμήνου έδειχναν ότι ήδη αρμενίζαμε στραβά και τώρα που ο γιαλός στράβωσε ελπίζουμε σε έξωθεν δυναμική παρέμβαση.

Προφανώς και στα δύο ζητήματα το μεγαλύτερο βάρος είναι στην διαπραγμάτευση με τους εταίρους. Μια ισορροπημένη κατανομή των προσφυγικών πληθυσμών και ένα αναπτυξιακό πακέτο θα λύσουν τον Γόρδιο δεσμό. Αλλά ενίοτε χρειάζεται να κρατάς και το ξίφος. Δεν αρκεί να κάνεις επικοινωνιακές βόλτες με ελικόπτερα με τους Ευρωπαίους, πρέπει να θέτεις το πρόβλημα σε Συνόδους Κορυφής υπό απειλή βέτο.

Στην οικονομία η κυβέρνηση πόνταρε στην επικοινωνία και ότι οι επενδυτές θα συνέρρεαν μάλλον λόγω της πολιτικής αλλαγής. Ο αρμόδιος υπουργός όμως αποδεικνύεται χαρισματικός μόνο στις αλλοπρόσαλλες δηλώσεις και όχι σε συνεπή στρατηγική. Η οικοδομή έχει ευνοηθεί και η έρευνα εγκαταλείφθηκε. Ο τουρισμός απειλείται τώρα και οι οργανωτικές δυνατότητες πολλών μικρομεσαίων ελληνικών εταιρειών δεν είναι βέβαιο ότι θα ανταπεξέλθουν στις νέες συνθήκες.

Είναι ευκαιρία να αποκτήσουμε κουλτούρα αλλαγής. Ένα περιβάλλον που θα ευνοεί την καινοτομία. Αυτό προϋποθέτει συναίνεση, αποδοχή των κανόνων, αλλά επίσης σεβασμό στην διαφορετικότητα και απόρριψη της μισαλλοδοξίας. Οι πρόγονοι μας, που επικαλούνται συνήθως όσοι είναι φοβικοί, μεγαλουργούσαν, όταν επιδείκνυαν την ευρύτητα του πνεύματος τους και όταν αντιμετώπιζαν τα προβλήματα ριζοσπαστικά. Όσοι υπερασπίστηκαν τα ξύλινα τείχη κάηκαν, γιατί δεν μπορούσαν να αντιληφθούν το μέλλον.

*Ο Αντώνης Ελευθερίαδης είναι τραπεζικό στέλεχος.