28 Αυγούστου 1963... η Ανθρωπότητα ακούει το «όνειρο» του Μάρτιν Λούθερ Κινγκ

«Έχουμε μάθει να πετάμε σαν πουλιά, να κολυμπάμε σαν ψάρια, αλλά όχι την απλή τέχνη του να ζούμε σαν αδέρφια.» Αυτή είναι μια από τις πιο δυνατές φράσεις του εμβληματικού ηγέτη του αφροαμερικανικού κινήματος για τα ανθρώπινα δικαιώματα και κληρικού Μάρτιν Λούθερ Κινγκ, που συμπυκνώνει το αίτημα, η επιστημονική και τεχνολογική πρόοδος να συνοδεύεται και από την αντίστοιχη κοινωνική πρόοδο, στη βάση της αποδοχής της διαφορετικότητας, της αδελφοσύνης και της κοινωνικής ισότητας.

Ο Μάρτιν Λούθερ Κινγκ γεννήθηκε στις 15 Ιανουαρίου του 1929 στην Ατλάντα της Τζόρτζια. Και αφιέρωσε τη ζωή του στην προάσπιση των θεμελιωδών δικαιωμάτων των μαύρων, αγωνιζόμενος με ειρηνικά μέσα, στη βάση της αρχής «της μη βίας» που διατύπωσε ο Μαχάτμα Γκάντι. Όπως χαρακτηριστικά τόνιζε, «αυτό που επιτυγχάνεται με τη βία, διατηρείται μόνο με βία». «Η μη βία είναι ο μόνος δρόμος προς την ελευθερία.»

Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του στην θεολογία και την κοινωνιολογία, χειροτονήθηκε ιερέας. Η δράση του υπήρξε πολυδιάστατη στο πεδίο των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και αποτελεί σύμβολο του διαρκούς αγώνα για την κατάκτηση της ισότητας λευκών και μαύρων στην Αμερική. Είχε καταφέρει να ενεργοποιήσει σε αυτόν τον αγώνα όλη την προοδευτική αμερικανική κοινωνία, υπογραμμίζοντας μεταξύ άλλων τα εξής: «Αν δεν ενεργήσουμε, θα συρθούμε στο μακρύ και σκοτεινό λαγούμι του χρόνου, που προορίζεται για όσους έχουν δύναμη χωρίς οίκτο, ισχύ χωρίς ηθική και εξουσία χωρίς όραμα».

Από το 1950 μέχρι το 1968 που δολοφονήθηκε πρωτοστάτησε στις διαδηλώσεις για την άρση των διακρίσεων εναντίον των μαύρων σε τομείς όπως συγκοινωνίες, υγειονομική περίθαλψη, εκπαίδευση, εργασία και ουσιαστική διασφάλιση της συμμετοχής τους στις εκλογές. Αγωνίστηκε σθεναρά για την οικοδόμηση μιας πλουραλιστικής κοινωνίας, στη βάση των αρχών της ελευθερίας, της ίσης μεταχείρισης, της αξιοκρατίας και της κοινωνικής δικαιοσύνης, όπου οι άνθρωποι δε θα κρίνονται από τη φυλετική τους καταγωγή.

Στο πλαίσιο της αδιάλειπτης αγωνιστικής του δράσης μετείχε ενεργά τον Αύγουστο του 1963 στην «πορεία προς την Ουάσινγκτον για δουλειά για όλους και ελευθερία», όπου στις 28 του μηνός παρουσία πάνω από 250000 ανθρώπων εκφωνεί μπροστά από το μνημείο του Αβραάμ Λίνκολν τον εμπνευσμένο εκείνο λόγο “I have a dream”, που καθήλωσε ολόκληρο το δυτικό κόσμο και άφησε το αποτύπωμα του στη σύγχρονη Ιστορία. Η αμερικανική κοινωνία ήταν ώριμη πλέον να αφήσει πίσω της τις φυλετικές διακρίσεις και ο Κινγκ εκείνη την ιστορική μέρα, άναψε τη σπίθα που έφερε έναν χρόνο αργότερα αυτήν την αλλαγή.

«Έχω ένα όνειρο, πως μια μέρα στους κόκκινους λόφους της Τζόρτζια, οι γιοι των πρώην σκλάβων και οι γιοι των πρώην ιδιοκτητών σκλάβων θα μπορούν να καθίσουν μαζί στο τραπέζι της αδελφοσύνης. Έχω ένα όνειρο, ότι τα τέσσερα μικρά παιδιά μου θα ζήσουν μια μέρα σε ένα έθνος όπου δεν θα κρίνονται από το χρώμα του δέρματός τους αλλά από το περιεχόμενο του χαρακτήρα τους.» Και συνέχισε λέγοντας: «Τώρα είναι η ώρα να υψωθούμε από τη σκοτεινή και έρημη κοιλάδα του διαχωρισμού, στο ηλιόλουστο μονοπάτι της φυλετικής δικαιοσύνης. Τώρα είναι η ώρα να βγάλουμε το έθνος μας από την κινούμενη άμμο της φυλετικής αδικίας προς το σταθερό βράχο της αδελφοσύνης.» Με τη συγκλονιστική αυτή ομιλία, ο Κινγκ πέτυχε να αφυπνίσει την παγκόσμια κοινότητα, διότι παρ’ όλο που ο αμερικανικός εμφύλιος είχε λήξει εδώ και έναν αιώνα, οι διακρίσεις κατά των μαύρων ήταν υπαρκτές στις νότιες πολιτείες σε όλους σχεδόν τους τομείς της καθημερινότητας. Ο Κινγκ κατάφερε να αναδείξει την επιτακτική ανάγκη και το αμοιβαίο όφελος για λευκούς και μαύρους, για μια προοδευτική κοινωνία χωρίς φυλετικούς διαχωρισμούς, στη βάση της αλληλεγγύης και της δικαιοσύνης.

Το όνειρο που εκφράζει ο Κινγκ είναι άρρηκτα συνυφασμένο με το αμερικανικό όνειρο και προσβλέπει στην ειρηνική συνύπαρξη λευκών και μαύρων με όρους πλήρους αποδοχής και ισοτιμίας, σε μια χώρα όπου οι ευκαιρίες για οικονομική και κοινωνική ευημερία θα είναι προσιτές σε όλους. Στόχος του ήταν η ενίσχυση της ορατότητας και η προώθηση των δικαιωμάτων των μαύρων, καθώς και η ευαισθητοποίηση της κοινής γνώμης για τα εμπόδια, τις διακρίσεις και το ρατσισμό που αντιμετώπιζαν, με αποτέλεσμα να μη μπορούν να ξεφύγουν από το φαύλο κύκλο της διαγενεακής περιθωριοποίησης και του κοινωνικού αποκλεισμού.

Ως επιστέγασμα της μεγαλειώδους αυτής διαδήλωσης και της ομιλίας του Κινγκ, ψηφίστηκε από το Κογκρέσο και υπεγράφη από τον Πρόεδρο Lyndon Jonson τον Ιούλιο του 1964 το Civil Rights Act και στη συνέχεια το Voting Rights Act. Με τους οικείους νόμους κατοχυρώνεται η απαγόρευση και η ποινικοποίηση των φυλετικών διακρίσεων στην εκπαίδευση, την εργασία και τους δημόσιους χώρους και εγκαταστάσεις εν γένει και διασφαλίζονται τα πολιτικά δικαιώματα των μαύρων σε ίση βάση με των λευκών. Οι νόμοι κατά των διακρίσεων αντικατοπτρίζουν το πνεύμα του αμερικανικού Συντάγματος και της Διακήρυξης της αμερικανικής Ανεξαρτησίας, σύμφωνα με την οποία, «Όλοι οι Αμερικανοί έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα στη ζωή, στην ελευθερία και στην επιδίωξη της ευτυχίας».

Για τη σημαντικότατη συμβολή του στην κατάργηση των διακρίσεων τιμήθηκε το 1965 με το Βραβείο Νόμπελ. Η πολυσχιδής του δράση και οι ειρηνικοί αγώνες τουανεκόπησαν βίαια στις 4 Απριλίου του 1968 από τη σφαίρα του λευκού ελεύθερου σκοπευτή Τζέιμς Ιρλ Ρέι, ο οποίος τον δολοφόνησε.

Μπορεί το ελεύθερο και πρωτοπόρο πνεύμα του Κινγκ να σίγησε πρόωρα, όμως αποτελεί διαχρονικό πρότυπο έμπνευσης των κοινωνικών κινημάτων για την άρση των διακρίσεων κάθε μορφής. Μπορεί οι συνθήκες ζωής των μαύρων της Αμερικής να έχουν βελτιωθεί σε μεγάλο βαθμό, ωστόσο η πρόκληση για τον αγώνα κατά των διακρίσεων εστιάζεται σήμερα σε παγκόσμιο επίπεδο σε ένα ευρύ φάσμα τομέων. Ορισμένοι άνθρωποι εξακολουθούν να κρίνονται από τη φυλή , την εθνική τους καταγωγή, την αναπηρία και το σεξουαλικό τους προσανατολισμό. Οι Κυβερνήσεις θεσπίζουν νομοθετικά μέτρα για την εφαρμογή της αρχής της ίσης μεταχείρισης, ωστόσο αρκετά βήματα πρέπει ακόμη να γίνουν σε επίπεδο κοινωνιών, για να καταρριφθούν τα τείχη του κοινωνικού διαχωρισμού και των άμεσων και έμμεσων διακρίσεων. Δε μπορεί να είμαστε ικανοποιημένοι, όσο η εκπαιδευτική, εργασιακή και κοινωνική κινητικότητα όλων των ανθρώπων δεν είναι ανεμπόδιστη, αλλά κάποιες φορές οριοθετείται σε κοινωνικά γκέτο βάσει των χαρακτηριστικών τους.

Σήμερα, αντλώντας έμπνευση από το ισχυρό, ιστορικό πρότυπο του Κινγκ, ο καθένας πρέπει να αγωνίζεται για την πραγμάτωση του σύγχρονου παγκόσμιου ονείρου, για μια κοινωνία προόδου και αμοιβαίας αποδοχής, χωρίς στερεότυπα και διακρίσεις. ..Γιατί όπως ο ίδιος είπε πει..''Η πιο επίμονη και επείγουσα ερώτηση στη ζωή είναι: τι κάνεις για τους άλλους;''!