Η ψυχροπολεμική στάση της Αμερικής τροχοπέδη της ελληνικής εξωτερικής πολιτικής

Στο άρθρο «Η Ανατολή πιάνει και “ξεπερνάει” τη Δύση», διαπιστώσαμε πως Ασία και Αφρική είναι έτοιμες να ξεπεράσουν κοινωνικά και οικονομικά την Ε.Ε. και την Αμερική. Παράλληλα όμως, σε παγκόσμιο γεωπολιτικό επίπεδο, διαπιστώνουμε και κάτι άλλο: Η Δύση αρνείται να κάνει ειρήνη με την ιδέα αυτή της Ανατολικής προσπέρασης. Και αν αυτό γίνεται εμφανές στις ακραίες περιπτώσεις, επιβεβαιώνοντας τον Φρόιντ, ο οποίος σημείωνε πως «εξετάζοντας τις ακραίες περιπτώσεις μπορούμε να βρούμε τις απαντήσεις για το σύνολο της αναζήτησής μας», όπως οι κρίσεις σε Ουκρανία, Γάζα, Ταϊβάν και Βαλκάνια, γίνεται επίσης εμφανές και στα πιο απλά, με τη διαστρεβλωμένη άποψη που έχουμε για την κοινωνική πραγματικότητα της Ανατολής. Η άρνηση της Δύσης να δει έναν κόσμο ολόκληρο και όχι διαιρεμένο στα δύο, εκφράζεται κυρίως μέσα από την ψυχροπολεμική στάση της Αμερικής, στάση η οποία δυστυχώς, επηρέασε αρνητικά και σημαντικά, τρείς φορές τουλάχιστον την Ελλάδα.

Μπουρκάς - Αλεξανδρούπολη και SouthStream (αγωγοί)

Αμερικανικές εταιρείες ετοιμάζονταν να αγοράσουν μετοχές του αγωγού πετρελαίου Mπουρκάς -Αλεξανδρούπολης, παρόλα αυτά για την κυβέρνηση Μπους η συμμετοχή τρίτων και Ανατολικών απέκλειε την Αμερική από την απόλυτη κυριαρχία της. Σε συνδυασμό με άλλους παράγοντες, όπως η στοχευμένη διπλωματική προπαγάνδα της Τουρκίας, οδηγηθήκαμε τελικά στο να διακόψει η Αμερική τη δημιουργία του αγωγού. Το ίδιο μοτίβο γεγονότων ακολουθήθηκε και στην περίπτωση του αγωγού φυσικού αερίου South Stream, ενός μεγαλόπνοου κερδοφόρου έργου για όλη την Ε.Ε.

Eastmed (αγωγός)

Άλλη μια περίπτωση ενός αγωγού φυσικού αερίου, για τον οποίο υπήρξε άμεση Αμερικανική εμπλοκή. Η κυβέρνηση Τραμπ «έσπρωξε» από την πρώτη στιγμή τη δημιουργία του Eastmed στα πλαίσια της άποψης πως η Αμερική κερδίζει και δια μέσω τρίτων χωρών και κυρίως του Ισραήλ (κύριο μέλος της συμφωνίας). Η κυβέρνηση Μπάιντεν απέσυρε το ενδιαφέρον από τον Eastmed λόγω της αλλαγής της πολιτικής στο Ισραήλ και της αποκλειστικής προώθησης του LNG στη βάση της άποψης πως η Αμερική πρέπει να είναι ο κύριος συμμετέχων στις ενεργειακές συμφωνίες και παράλληλα να αποκλείονται Ανατολικοί αντίπαλοι από κάθε είδους οικονομικές συμφωνίες.

Πόλεμος στην Ουκρανία

Ίσως η αρχική εμπλοκή της Αμερικής να έγινε για κάποιους "ευγενείς" λόγους, παρόλα αυτά, η έκβαση του πολέμου οδηγεί σε μια άνευ προηγούμενου σύγκρουση για τα μετά-ψυχροπολεμικά δεδομένα μεταξύ Δύσης και Ανατολής, με τους ηγέτες της Ανατολής να συστρατεύονται στο πλευρό της Ρωσίας και να εκθέτουν τον Μπάιντεν για την εμμονική στήριξη της Ουκρανίας. Σ’ αυτή την περίπτωση, οι συνέπειες για την χώρα μας είναι άμεσες, με σοβαρότερη την αύξηση της τιμής του φυσικού αερίου κατά 321.8% από τον Δεκέμβριο του 2020 στον Δεκέμβριο του 2022 (μη οικιακοί μέτριοι καταναλωτές) και του οικιακού ηλεκτρικού ρεύματος κατά 256.5% στο αντίστοιχο χρονικό διάστημα. Αν και οι τιμές έπεσαν καθώς η Ελλάδα επιστρέφει στο ρωσικό αέριο, βρίσκονται ακόμα 49% υψηλότερα σε σχέση με τον Δεκέμβρη του 2020, καθώς η εισροή φυσικού αερίου από την Ρωσία μειώθηκε από το 2021 στο 2022 κατά 68,34% και η εισροή του LNG αυξήθηκε από τον Απρίλιο του 2021 στον Απρίλιο του 2023 κατά 134%.

Δύση εναντίον Ανατολής

Η Αμερικανική μονοπωλιακή τάση εμπεριέχει στην βάση της την άρνηση συνεργασίας μεταξύ Ανατολής και Δύσης. Για ένα χρονικό διάστημα, την περίοδο Τραμπ, η Αμερική εγκατέλειψε αυτή τη στρατηγική της, με κινήσεις οικονομικής ισορροπίας και κερδοφορίας για όλες τις πλευρές μέσα από οικονομικό και κοινωνικό άνοιγμα στην Ανατολή. Παρ’ όλα αυτά, η επιστροφή του ψυχροπολεμικού κλίματος βρήκε την Ελλάδα να ζημιώνεται ξανά όπως και στο παρελθόν.

Η Αμερική προτάσσει συνεχώς τον αυταρχισμό και την επικινδυνότητα της Ρωσίας όταν τερματίζει συμφωνίες που την περιλαμβάνουν, παρόλα αυτά η πραγματική αποστροφή της προς την Ανατολή γενικότερα, είναι εμφανής σε κάθε κίνησή της. Την ίδια στιγμή, γνωρίζουμε πως δεν γίνεται να επιτευχθεί ελληνικό και ευρωπαϊκό άνοιγμα στην Ανατολή χωρίς την συμμετοχή της άμεσα εμπλεκόμενης (γεωπολιτικά και ενεργειακά) Ρωσίας. Η Αμερική «ταράζεται» επιλεκτικά από τον αυταρχισμό της Ρωσίας, αλλά δέχεται να συνεργαστεί με ακραίες κυβερνήσεις σε άλλα κομμάτια του παγκόσμιου χάρτη.

Η Ελλάδα στη μέση

Όσο και αν αγαπάμε να μισούμε κάποιους, η εξωτερική μας πολιτική δεν μπορεί να είναι ούτε φιλοδυτική ούτε φιλοανατολική, αλλά εθνική. Να υπερασπίζεται δηλαδή το συμφέρον της χώρας μας. Τα δεδομένα δείχνουν μια Ανατολή γεωγραφικά δίπλα μας, έτοιμη να προσπεράσει και μια Δύση, στην οποία ανήκουμε, με πρωτοστάτη την Αμερική του Μπάιντεν, να εμμένει σε ψυχροπολεμικές αγκυλώσεις, επιζήμιες για την χώρα μας.

Η Αμερική αρνείται να μοιραστεί με την Ανατολή, μια Ανατολή που έρχεται να την ξεπεράσει και η Ελλάδα στο τρίγωνο των διπλωματικών βερμούδων (Ευρώπη, Ασία, Αφρική) βιώνει στο «πετσί» της τις συνέπειες αυτής της στάσης.