Η Συνταγματική Αναθεώρηση ως εργαλείο αποπροσανατολισμού

Ο μικροκομματισμός και η προεκλογική ευτέλεια χαρακτηρίζουν κάθε πτυχή της κυβερνητικής πολιτικής – ακόμη και το θεσμικό ζήτημα της αναθεώρησης του Συντάγματος. Αναντίρρητη απόδειξη, η απόρριψη της πρότασης της Νέας Δημοκρατίας, που είναι η μόνη εύλογη και συναινετική: να ψηφιστούν από κοινού ως αναθεωρητέες διατάξεις και εκείνες που προτείνονται από την κυβέρνηση και όσες προτείνει η αντιπολίτευση. Η νέα Βουλή θα κρίνει και θα αποφασίσει, όπως προβλέπει το ίδιο το Σύνταγμα.

Το Σύνταγμα είναι το θεμέλιο της Πολιτείας. Η αναθεώρησή του πρέπει να γίνεται με διαδικασία ευρείας συναίνεσης, μετά από εξαντλητικό διάλογο και προσεκτική μελέτη. Ο κ. Τσίπρας τη θυμήθηκε ξαφνικά λίγους μήνες πριν από τις εκλογές σαν μικροκομματικό πυροτέχνημα, μήπως αποπροσανατολίσει τον κόσμο. Τη χρησιμοποιεί ως ένα ακόμη διχαστικό προεκλογικό εργαλείο, όπως και την ποινική δικαιοσύνη. Διαβρώνει τους θεσμούς της πολιτείας στο βωμό των λαϊκιστικών εντυπώσεων και των ψηφοθηρικών υπολογισμών. Άλλωστε, αν η κυβέρνηση ενδιαφερόταν όντως για τις αναγκαίες αλλαγές στο Σύνταγμα της χώρας, θα είχε συζητήσει την ολοκληρωμένη πρόταση αναθεώρησης που έχει υποβάλει η Ν.Δ. από τον Ιανουάριο 2016. Οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ απλώς την …αντιπαρήλθαν. Και το όψιμο τωρινό τους «ενδιαφέρον» για την αναθεώρηση εκφράζεται διχαστικά, με αποκλεισμό κάθε πολιτικής συναίνεσης.

Η μονομέρεια και ο μικροκομματισμός της κυβέρνησης φαίνονται στις προτάσεις της στα μείζονα ζητήματα:

Για την εκλογή του προέδρου της Δημοκρατίας, αν δεν υπάρχει πλειοψηφία 180 ψήφων στην τρίτη εκλογή, προτείνεται μια φαρσοκωμωδία διαδοχικών εκλογών ανά μήνα επί εξάμηνο και, αν αυτές είναι άκαρπες, η απευθείας εκλογή από τον λαό. Η διαδικασία ευτελίζει τον θεσμό και το Κοινοβούλιο, θεσπίζοντας ένα εξάμηνο «παζαριών» και παρατείνοντας χωρίς λόγο τη διαδικασία ανάδειξης προέδρου. Η εκλογή προέδρου Δημοκρατίας πρέπει να αποσυνδεθεί από την διάλυση του Κοινοβουλίου και τη διενέργεια πρόωρων εκλογών. Η εκλογή προέδρου δεν μπορεί να γίνεται εργαλείο για τις εκλογικές σκοπιμότητες των κομμάτων. Η πρόταση της Ν.Δ. αποσυνδέει την εκλογή του προέδρου από τη θητεία του Κοινοβουλίου χωρίς να την ευτελίζει. Παράλληλα, με την πρόβλεψη ότι σε περίπτωση αδιεξόδου ο πρόεδρος θα εκλέγεται από τον λαό, αλλά μόνο μεταξύ των δύο επικρατέστερων υποψηφίων που θα έχουν αναδειχθεί στις ψηφοφορίες του Κοινοβουλίου, σέβεται τον χαρακτήρα του πολιτεύματος ως προεδρευόμενης δημοκρατίας, όπου ο πρόεδρος δεν έχει αυξημένες εκτελεστικές αρμοδιότητες, όπως στις προεδρικές δημοκρατίες.

Η συνταγματική πρόβλεψη απλής αναλογικής είναι ομοίως ανεύθυνη. Βλέποντας την επικείμενη ήττα του, ο κ.Τσίπρας επιχειρεί να δελεάσει τα μικρά κόμματα της αντιπολίτευσης, χωρίς να ενδιαφέρεται καθόλου για το ότι η απλή αναλογική μπορεί να προκαλέσει ακυβερνησία και διαδοχικές εκλογές, όπως η χώρα έχει δει στο απώτερο παρελθόν, αλλά και κατά τη διετία 1989-1990.

Η κατάργηση της ασυλίας βουλευτών και υπουργών αντιμετωπίζεται και αυτή ως όχημα εντυπώσεων, για να δείξει η κυβέρνηση ότι είναι δήθεν αδιάφθορη. Ασφαλώς πρέπει να αλλάξει το άρθρο 86 περί ευθύνης υπουργών, το έχει προτείνει ο κ.Μητσοτάκης ήδη το 2006, αλλά και ως βουλευτής αντιπολίτευσης το 2011. Επίσης πρέπει να μελετηθεί η ασυλία των βουλευτών. Αυτά, όμως, όπως κάθε συνταγματικό ζήτημα, δεν είναι θέματα για μικροπολιτικές εντυπώσεις. Θέλουν μελέτη, γιατί από τη μια πλευρά δεν θέλουμε ατιμωρησία, από την άλλη δεν πρέπει να είναι οι βουλευτές και οι υπουργοί όμηροι δικαστικών διαδικασιών για πολιτικούς λόγους.

Η πρόταση για διενέργεια δημοψηφισμάτων για εθνικά θέματα με 500.000 υπογραφές είναι και αυτή λαϊκιστική. Ναι μεν τα δημοψηφίσματα αποτελούν έκφραση του λαού, δεν αποτελούν όμως πανάκεια και προϋποθέτουν εντοπισμένα ερωτήματα, ενώ ορισμένα θέματα απαιτούν τέτοιες γνώσεις ή συνδέονται σε τέτοιο βαθμό με τις περιστάσεις και τις δυνατότητες του κράτους ώστε τα δημοψηφίσματα απαγορεύονται, όπως π.χ. στα δημοσιονομικά θέματα. Πέραν αυτού, συντρέχει πάντα ο κίνδυνος οι πολίτες να παρασύρονται από μία γενική, συνήθως λαϊκιστική ρητορική, και να μην τοποθετούνται στο συγκεκριμένο ερώτημα, αλλά να εκφράζουν γενική κρίση. Ειδικά δε για τον κ.Τσίπρα, είναι οξύμωρο να εμφανίζεται οπαδός των δημοψηφισμάτων ο άνθρωπος που, μετά το «όχι» στο δημοψήφισμα του 2015, έπραξε το αντίθετο.

Η πρόταση πλήρους θρησκευτικής ουδετερότητας του κράτους ώστε να δοθεί μήνυμα ενός τάχα πιο προοδευτικού Συντάγματος κινείται κι αυτή στα πλαίσια των μικροκομματικών εντυπώσεων. Το ζήτημα είναι ευαίσθητο και έχει εθνική διάσταση, αφού η Εκκλησία είναι συνδεδεμένη με την πορεία του νεοελληνικού κράτους και βασικό θεμέλιο της εθνικής μας ταυτότητας, ενώ η ανεξιθρησκεία στην Ελλάδα είναι απολύτως κατοχυρωμένη και σεβαστή.

Η κυβερνητική μονομέρεια και ο μικροκομματισμός είναι έκδηλα και στις διατάξεις που αρνείται να δεχθεί ως αναθεωρητές η κυβέρνηση ενώ τις προτείνει η ΝΔ:

Το άρθρο 16 για την ίδρυση ιδιωτικών πανεπιστημίων είναι βασικό. Πέραν του ότι λειτουργούν σε όλες τις χώρες, δεν υπάρχει κανένα πειστικό επιχείρημα γιατί να απαγορεύονται στην Ελλάδα και να εξωθούνται χιλιάδες παιδιά σε σπουδές στο εξωτερικό με απώλεια εκπαιδευτικών θέσεων εργασίας και συναλλάγματος. Η αναθεώρηση του άρθρου 16 δεν σημαίνει ότι θα δημιουργούνται πανεπιστήμια χωρίς προϋποθέσεις: ήδη η Ν.Δ. προτείνει την εποπτεία τους από ανεξάρτητη αρχή υψηλού κύρους. Θα μπορούν, όμως, να λειτουργήσουν στη χώρα αξιόλογα ανώτατα εκπαιδευτικά ιδρύματα, αντί να κρυβόμαστε πίσω από το δάχτυλό μας όπως τώρα.

Στρατηγικής σημασίας είναι και το α. 106 για τον κρατικό ρόλο στην οικονομική δραστηριότητα, προκειμένου να εμπεδωθεί ο αναπτυξιακός προσανατολισμός του κρατικού σχεδιασμού και η σταθερότητα του φορολογικού και ασφαλιστικού περιβάλλοντος, όπως και το α. 103 για τους δημοσίους υπαλλήλους ώστε να θεμελιωθεί συνταγματικά η αξιολόγηση και η αξιοκρατία στο Δημόσιο.

Επίσης το α. 101 για την τοπική αυτοδιοίκηση, ώστε να ενισχυθεί η διοικητική και οικονομική αυτοτέλεια των δήμων, αλλά και το αρ.110 για την αναθεώρηση του Συντάγματος, ώστε να απλοποιηθεί η διαδικασία αναθεώρησης στο μέλλον.

Η τελική αναθεώρηση του Συντάγματος είναι, όπως προαναφέρθηκε, ζήτημα που απαιτεί μελέτη εις βάθος και επιδίωξη της μέγιστης δυνατής συναίνεσης. Αυτά θα γίνουν στην επόμενη Βουλή. Το ακατανόητο είναι γιατί η κυβέρνηση αρνείται να περιληφθούν οι διατάξεις αυτές στις αναθεωρητέες. Προφανώς επειδή θεωρεί βέβαιο ότι θα ηττηθεί στις εκλογές και θέλει να δεσμεύσει την επόμενη Βουλή, αλλά και τις μετά από αυτήν, αφού για μία πενταετία μετά την ολοκλήρωση κάθε αναθεώρησης του Συντάγματος δεν επιτρέπεται νέα αναθεώρηση. Και στο ζήτημα του Συντάγματος, οι ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ επιζητούν να παγιδεύσουν τη χώρα στον αναχρονισμό, να μείνουν άθικτες οι κρατικές δομές που συνέτειναν στην οπισθοδρόμηση της Ελλάδας, στην αναξιοκρατία και την αναποτελεσματικότητα…