«Eνσαρκώνοντας τον Παζολίνι»: Η Τίλντα Σουίντον μεταμορφώνεται σε μια σιωπηλή κούκλα βιτρίνας

«Είναι τιμή μου. Είμαι ευγνώμων που βρίσκομαι εδώ», λέει η Τίλντα Σουίντον όταν παίρνει το μικρόφωνο στη συνέντευξη Τύπου που πραγματοποιήθηκε το μεσημέρι της Δευτέρας (11/12) στη Στέγη Ιδρύματος Ωνάση, έχοντας πλάι της, τον καλό της φίλο και ιστορικό μόδας, Ολιβιέ Σαγιάρ. Οι δυο τους βρίσκονται στην Αθήνα για να παρουσιάσουν στην Στέγη την τελετουργική περφόρμανς «Eνσαρκώνοντας τον Παζολίνι».

Η Σουίντον εμφανίστηκε στη σκηνή με ένα άνετο ροζ σύνολο εξηγώντας πως «το τι φοράμε είναι επιλογή, όπως το ροζ ζέρσεϊ που φοράω σήμερα καθώς είμαι κουρασμένη και πιστεύω ότι θα μου δώσει ενέργεια».

Μιλώντας για την περφόρμανς, η βραβευμένη με Όσκαρ ηθοποιός η οποία πάνω στη σκηνή συνδιαλέγεται με τα κοστούμια του Παζολίνι λέει πως «Δεν μπορώ να προσδιορίσω τι ακριβώς είναι αυτή η περφόρμανς. Είναι ποίηση, είναι παράσταση, είναι έκθεση; Και με χαροποιεί που δεν μπορώ να δώσω ένα ορισμό σε αυτό». Με προσεκτικές, χειρουργικές έως και τρυφερές κινήσεις τα βάζει μπροστά στο σώμα της, δίνοντάς τους μια δεύτερη ζωή. «Είναι σαν μια χορογραφία», λέει η ίδια και προσθέτει: «Γίνεται ένας διάλογος με τα κοστούμια που είναι σαν γλυπτά στη σκηνή και φωνάζουν πως "θέλω να φανώ από όλες τις μεριές, πίσω, μπροστά". Θέλουμε να τους δώσουμε τη δυνατότητα να έχουν μια δεύτερη ευκαιρία. Δεν κάνω το ίδιο πράγμα κάθε βράδυ, γιατί κάθε φορά μας μιλούν λέγοντας κάτι διαφορετικό. Είναι σαν να ψάχνεις κάθε φορά για χρυσάφι».

0105

0205

0305

0405

0505

Όπως τονίζει η ηθοποιός, οι αληθινές πρωταγωνιστές σε αυτή την περφόρμανς είναι τα κοστούμια από τις εμβληματικές ταινίες του Παζολίνι -από τις «Χίλιες και μία νύχτες» ως το «Σαλό, 120 μέρες στα Σόδομα»- και όχι η ίδια που λειτουργεί περισσότερο σαν «κρεμάστρα» ή μια σιωπηλή κούκλα βιτρίνας αν προτιμάτε, σε αυτή την 100 λεπτών έκθεση τέχνης υψηλών αξιώσεων.

Αυτή η πρωτότυπη ζωντανή εγκατάσταση, το τελετουργικό ντεφιλέ, είναι μια έμπνευση του επιμελητή μόδας, Ολιβιέ Σαγιάρ και της Βρετανίδα ηθοποιού, που είναι σταθεροί καλλιτεχνικοί συνεργάτες εδώ και χρόνια.

Η υψηλή μόδα συναντά την υψηλή τέχνη έχοντας ως καμβά το ανδρόγυνο σώμα της Τίλντα Σουίντον, που πάνω του παρελαύνει μια συλλογή με περισσότερα από 30 κοστούμια και αντικείμενα που σχεδίαζε τις δεκαετίες του 1960 και του 1970 ο Ντανίλο Ντονάτι και ετοίμαζε το ατελιέ Farani για τις ταινίες του Παζολίνι.

Κοστούμια και αντικείμενα που είναι από μόνα τους έργα τέχνης: από το βιβλικό, εμπνευσμένο από τα καφτάνια των Βεδουίνων και βαμμένο σμαραγδί –σαν από πίνακα του Δομήνικου Θεοτοκόπουλου– κοστούμι του Ηρώδη στο «Κατά Ματθαίον Ευαγγέλιο» του 1964 έως το χειροποίητο απ’ άκρη σ’ άκρη και διακοσμημένο με φτερά και όστρακα κοστούμι και στέμμα που φορούσε ως Ιοκάστη η Σιλβάνα Μάνγκανο στον «Οιδίποδα Τύραννο» του 1967 και από εκεί στα ρούχα και τα αντικείμενα του εξωτικού «Χίλιες και μία νύχτες» (1974) και του σαρωτικού «Σαλό, 120 μέρες στα Σόδομα» (1975).

Πρέπει να τονίσουμε για ακόμα μια φορά ότι η Σουίντον δεν ερμηνεύει τους ρόλους των ηθοποιών εκείνων που τα πρωτοφόρεσαν. Αντιθέτως, ο ρόλος της είναι ακριβώς η απουσία ρόλου, αναδεικνύοντας ένα ορφανό πλέον κοστούμι, αποκομμένο από το σώμα, από τους ηθοποιούς, από τις ταινίες.

Συντελεστές

Δημιουργία & ερμηνεία: Olivier Saillard & Tilda Swinton

Καλλιτεχνική συνεργασία: Gaël Mamine

Βοηθός: Ναυσικά Κεκέ

Κοστούμια: Danilo Donati & Ateliers Farani, υπό τη διεύθυνση του Luigi Piccolo

Ξύλινες κατασκευές: Laboratorio Pieroni, υπό τη διεύθυνση του Massimo Pieroni

Διευθυντής Παραγωγής: Aymar Crosnier

Παραγωγή: Studio Olivier Saillard

Συμπαραγωγή: Zetema Progetto Cultura (Ρώμη) και Azienda Speciale PalaExpo

Με την υποστήριξη των Ateliers Farani – Luigi Piccolo για τα κοστούμια και του Laboratorio Pieroni

Ευχαριστίες: Romain Blot, Clara Tosi Pamphili

Την Παρασκευή 15 Δεκεμβρίου, μετά το τέλος της παράστασης θα ακολουθήσει συζήτηση με τον Olivier Saillard και την Tilda Swinton.

Η συζήτηση θα πραγματοποιηθεί με ταυτόχρονη διερμηνεία στα ελληνικά.

Διαβάστε περισσότερα

Πρόκειται για την πέμπτη συνεργασία της Σουίντον και του αναγνωρισμένου ιστορικού μόδας Ολιβιέ Σαγιάρ. Η πρώτη τους σύμπραξη έγινε το 2012 στο Μουσείο της Μόδας του Παρισιού, Palais Galliera, με την ηθοποιό να «ενεργοποιεί» ενδύματα από τη συλλογή ιστορικών κοστουμιών του μουσείου: από βικτωριανές τουαλέτες και ναπολεόντειες στρατιωτικές στολές μέχρι κομμάτια από τους οίκους Chanel, Schiaparelli και Balenciaga. Συνεργασίες Olivier Saillard και Tilda Swinton: “The Impossible Wardrobe” (2012), “Eternity Dress” (2013), “Cloakroom – Vestiaire obligatoire” (2014), “Sur-exposition” (και με τη Charlotte Rampling, 2016), “Embodying Pasolini” (2022).

Η Σουίντον συγκαταλέγεται συχνά σε λίστες με τις πιο καλοντυμένες ηθοποιούς. Το χαμαιλεόντειο στυλ της έχει αναγνωριστεί, μεταξύ άλλων, από την έγκριτη εφημερίδα “The Guardian” και το site υψηλής ραπτικής Net-A-Porter.

To Embodying Pasolini (Ενσαρκώνοντας τον Παζολίνι) είναι εμπνευσμένο από το ιταλικό πρότζεκτ RoMaison, ένα πρόγραμμα που αποτίνει φόρο τιμής στα παραδοσιακά ατελιέ της Ρώμης, εξερευνώντας τη σχέση τους με τη μόδα και το σινεμά.

Στην παράσταση παρουσιάζονται –ως επί το πλείστον για πρώτη φορά μετά την κατασκευή τους– δεκάδες φορέματα και πανωφόρια, επεξεργασμένα με διάφορες πειραματικές τεχνικές της Arte Povera, διά χειρός του ίδιου του Ντανίλο Ντονάτι. Συνοδεύονται από τα ξύλινα καλούπια του Laboratorio Pieroni, που αποτέλεσαν τη βάση για τη δημιουργία των καπέλων στις ταινίες του Παζολίνι.

Ο Ντονάτι βραβεύτηκε με δύο Όσκαρ Ενδυματολογίας: πρώτα το 1968 για το «Ρωμαίος και Ιουλιέτα» του Franco Zeffirelli και, στη συνέχεια, το 1976 για το «Καζανόβα» του Federico Fellini. Οι συνεργασίες του με τους δύο θρυλικούς σκηνοθέτες, καθώς και με τον Luchino Visconti και τον Παζολίνι, παραμένουν από τις εμβληματικότερες στον παγκόσμιο κινηματογράφο.

O Παζολίνι, που φημίζεται για τα αιρετικά του έργα, την ποιητική και ταυτόχρονα οξυδερκή του ματιά στην ανθρώπινη κατάσταση και τις κοινωνικοπολιτικές και θρησκευτικές του ανησυχίες, βρήκε τον ιδανικό συνεργάτη στο πρόσωπο του Ντονάτι, τα κοστούμια του οποίου προσέδιδαν αυθεντικότητα και ιστορική ακρίβεια (ή, στην περίπτωση του «Σαλό, 120 Μέρες στα Σόδομα», σαδιστική έμφαση) στο κινηματογραφικό οικοδόμημα του Ιταλού σκηνοθέτη.

Διαβάστε επίσης

Η Τίλντα Σουίντον για πρώτη φορά στη Στέγη: Η τελετουργική περφόρμανς για τον Παζολίνι

Στέγη Ιδρύματος Ωνάση: Νέο καλλιτεχνικό πρόγραμμα με Τίλντα Σουίντον, Πάτι Σμιθ, Γιάννη Αγγελάκα