Λύθηκε το μυστήριο του αινιγματικού διαστημικού αντικειμένου «Ουμουαμούα»

Η ανακάλυψη του πρώτου γνωστού αντικειμένου διαστρικής (έξω από το ηλιακό μας σύστημα) προέλευσης το 2017 είχε προκαλέσει αίσθηση στον επιστημονικό κόσμο και πέρα από τα όριά του: Το αντικείμενο, που ονομάστηκε «Ουμουαμούα» μοιάζει με κομήτη, μα έχει χαρακτηριστικά που θεωρούνται αρκετά περίεργα ώστε να μην είναι εύκολη η κατηγοριοποίησή του- και οι θεωρίες έδιναν και έπαιρναν, με πολλές να κάνουν λόγο για ένα πιθανό εξωγήινο τεχνούργημα, ίσως ακόμα και εξωγήινο σκάφος.

Δύο αστροφυσικοί του Arizona State University, οι Στίβεν Ντες και Άλαν Τζάκσον, επιχείρησαν να εξηγήσουν τα περίεργα χαρακτηριστικά του αντικειμένου, και κατέληξαν στο συμπέρασμα πως είναι μάλλον κομμάτι ενός πλανήτη σαν τον Πλούτωνα, από κάποιο άλλο ηλιακό σύστημα. Τα σχετικά ευρήματα δημοσιεύτηκαν πρόσφατα σε δύο επιστημονικά άρθρα στο AGU Journal of Geophysical Research: Planets.Με βάση παρατηρήσεις του αντικειμένου, οι Ντες και Τζάκσον διαπίστωσαν αρκετά χαρακτηριστικά του αντικειμένου που το έκαναν να διαφέρει από έναν κομήτη- αν και τα κοινά στοιχεία ήταν πολλά.

Από άποψης ταχύτητας, το αντικείμενο μπήκε στο ηλιακό σύστημα με ταχύτητα λίγο μικρότερη από ό,τι θα αναμενόταν, υποδεικνύοντας πως δεν ταξίδευε στο διαστρικό διάστημα για πάνω από ένα δισ. χρόνια. Από άποψης μεγέθους, το σχήμα του ήταν επίσης πιο επίπεδο από οποιοδήποτε άλλο γνωστό αντικείμενο του ηλιακού συστήματος. Επίσης, παρατήρησαν πως, ενώ το αντικείμενο είχε αποκτήσει μια ώθηση μακριά από τον Ήλιο (ένα «rocket effect» κοινό σε κομήτες, καθώς το ηλιακό φως έχει ως αποτέλεσμα να εξατμίζονται οι πάγοι από τους οποίους αποτελούνται) η ώθηση αυτή ήταν ισχυρότερη από ό,τι θα περίμενε κανείς. Ακόμη, δεν μπορούσαν να εντοπιστούν διαφυγόντα αέρια, τα οποία κατά κανόνα εμφανίζονται ως η ουρά ενός κομήτη.

Συνολικά, το αντικείμενο έμοιαζε πολύ με κομήτη, μα ήταν διαφορετικό από κάθε άλλο κομήτη που έχει εντοπιστεί ποτέ στο ηλιακό σύστημα. Οι Ντες και Τζάκσον πρώτα προέβησαν στην υπόθεση πως το αντικείμενο ήταν φτιαγμένο από διαφορετικούς πάγους και μετά υπολόγισαν πόσο γρήγορα οι πάγοι αυτοί θα μετατρέπονταν από στερεό σε αέριο καθώς ο «Ουμουαμούα» έκανε το πέρασμά του από τον ήλιο. Μετά υπολόγισαν το «rocket effect», τη μάζα και το σχήμα του αντικειμένου και την ανακλαστικότητα των πάγων. «Αυτή ήταν μια συναρπαστική στιγμή για εμάς» είπε ο Ντες. «Συνειδητοποιήσαμε ότι ένα κομμάτι πάγου θα ήταν πολύ πιο ανακλαστικό από ό,τι αναμενόταν, κάτι που σημαίνει ότι θα μπορούσε να ήταν μικρότερο. Το ίδιο rocket effect μετά θα έδινε στον ‘Ουμουαμούα’ μεγαλύτερη ώθηση, μεγαλύτερη από ό,τι βιώνουν συνήθως οι κομήτες». Οι Ντες και Τζάκσον βρήκαν ειδικά ένα είδους πάγου- στερεό άζωτο- που εξηγούσε πλήρως όλα τα χαρακτηριστικά του αντικειμένου ταυτόχρονα. Και από τη στιγμή που πάγος στερεού αζώτου υπάρχει στην επιφάνεια του Πλούτωνα, είναι πιθανόν ένα αντικείμενο σαν κομήτης να αποτελείται από το ίδιο υλικό. «Ξέραμε ότι είχαμε τη σωστή ιδέα όταν ολοκληρώσαμε τους υπολογισμούς ως προς το πιο θα ήταν το ‘albedo’ (πόσο ανακλαστικό είναι ένα αντικείμενο) που θα έκανε την κίνηση του Ουμουαμούα να αντιστοιχεί στις παρατηρήσεις» είπε ο Τζάκσον. «Η τιμή βρέθηκε η ίδια με αυτήν που παρατηρούμε στην επιφάνεια του Πλούτωνα ή του Τρίτωνα- σώματα που καλύπτονται από πάγο αζώτου».

Μετά υπολόγισαν τον ρυθμό με τον οποίο κομμάτια πάγου στερεού αζώτου θα αποκόπτονταν από τις επιφάνειες του Πλούτωνα και παρομοίων σωμάτων νωρίς στην ιστορία του ηλιακού μας συστήματος- και στη συνέχεια προέβησαν σε εκτιμήσεις ως προς την πιθανότητα κομμάτια πάγου στερεού αζώτου από άλλα ηλιακά συστήματα να φτάσουν στο δικό μας. «Πιθανότατα αποσπάστηκε από την επιφάνεια εξαιτίας μιας σύγκρουσης πριν από περίπου μισό δισεκατομμύριο χρόνια και πετάχτηκε έξω από το μητρικό του σύστημα» είπε ο Τζάκσον. «Το να αποτελείται από υγρό άζωτο επίσης εξηγεί το ασυνήθιστο σχήμα του Ουμουαμούα. Καθώς τα εξωτερικά στρώματα πάγου αζώτου εξατμίζονταν, το σχήμα του θα γινόταν όλο και πιο επίπεδο, ακριβώς όπως συμβαίνει με μια πλάκα σαπουνιού καθώς τα εξωτερικά στρώματα χάνονται λόγω χρήσης».

Και όσον αφορά στις θεωρίες περί εξωγήινης προέλευσης; «Όλοι ενδιαφέρονται για εξωγήινους, και ήταν αναπόφευκτο πως αυτό το πρώτο αντικείμενο που προερχόταν από το εξωτερικό του ηλιακού συστήματος θα έκανε τον κόσμο να σκεφτεί εξωγήινους» είπε ο Ντες. «Μα είναι σημαντικό στην επιστήμη να μην προτρέχουμε σε συμπεράσματα. Χρειάστηκαν δύο με τρία χρόνια για να βρούμε μια φυσική εξήγηση- ένα κομμάτι πάγου αζώτου- που να καλύπτει όλα όσα ξέρουμε για τον Ουμουαμούα. Αυτό δεν είναι πολύ μεγάλο χρονικό διάστημα για την επιστήμη, και είναι πολύ σύντομα για να πούμε ότι είχαμε εξαντλήσει όλες τις φυσικές εξηγήσεις».

«Αυτή η έρευνα είναι συναρπαστική από την άποψη ότι πιθανότατα επιλύσαμε το μυστήριο του τι είναι ο Ουμουαμούα, και μπορούμε ρεαλιστικά να το ταυτοποιήσουμε ως ένα κομμάτι ‘εξω-Πλούτωνα’, ένας πλανήτης σαν τον Πλούτωνα σε ένα άλλο ηλιακό σύστημα…μέχρι τώρα δεν είχαμε τρόπο να γνωρίζουμε εάν άλλα ηλιακά συστήματα έχουν πλανήτες σαν τον Πλούτωνα, μα τώρα έχουμε δει ένα κομμάτι ενός να διέρχεται από τη Γη».