Πόντος, Μικρά Ασία, Πόλη: παράξενα έθιμα του Πάσχα!

«Όταν οι νεκροί συναντούν τους ζωντανούς...»

Οι ψυχές του Κάτω Κόσμου ξυπνούν και αναζητούν απεγνωσμένα τους ζωντανούς συγγενείς για να επέλθει η Κάθαρση, ένα παράδοξο έθιμο που παίρνει σάρκα και οστά στο Γηρομέρι Θεσπρωτίας. Οι κάτοικοι το πρωί της Δευτέρας του Πάσχα συγκεντρώνονται στο νεκροταφείο (φωτό). Η αναζήτηση των απολεσθέντων μελών της κάθε οικογένειας γίνεται υπό τη καθοδήγηση μουσικής.

Οι νότες αποτελούν το μέσο της αφύπνισης των νεκρών από το μόνιμο λήθαργό τους. Οι συγγενείς με βουρκωμένα μάτια περιμένουν τους παράξενους ταξιδιώτες. Άκρα του τάφου σιωπή απλώνεται παντού, μέχρι που εμφανίζονται μαυροντυμένες γυναίκες μπροστά το τάφο του εκλιπόντος, ψελλίζουν ένα τραγούδι αγαπημένο και θυμιάζουν. Ένας κύκλος ζωής ολοκληρώθηκε και ξεκινά πάλι από την αρχή...

Μια ταφική τελετουργία, με αρχαιοελληνικές ρίζες εξαλλάσσεται στα Κοιμητήρια Ποντίων τη Κυριακή του Θωμά. "Ανέστη Χριστός και νεκρός ουδείς εν τω μνήματι..." : Οι αναστημένες ψυχές επιστρέφουν στο τόπο τους. Οι φίλοι και συγγενείς στρώνουν το γιορτινό τραπέζι επάνω στους τάφους, τσουγκρίζουν τα κόκκινα αβγά και κερνούν κρασί το περίγυρο, όπως συνήθιζε ο έκαστος μακαρίτης. Φελία, πισία, λαβασέ, ριζόγαλο, χασίλ, ρακί και οίνος μοιράζονται νεκροί και ζωντανοί.

Μια μακάβρια συνύπαρξη χωρίς θλίψη που σκιαγραφεί το πορτραίτο της χαρμόσυνης γιορτής που απορρέει από την Ανάσταση του Κυρίου. Σύμφωνα με τις λαϊκές δοξασίες, τα πνεύματα μετά το γεύμα, κατά τις δώδεκα το μεσημέρι, επιστρέφουν στο τόπο τους. Εάν θελήσει κάποιος να τους αποχαιρετήσει, μπορεί να κοιτάξει μέσα στο πηγάδι της περιοχής. Η κάθοδος των ψυχών στον Άδη πραγματοποιείται μέσω του νερού. Καταδικάζονται σε λήθη και το επόμενο πάλι χρόνο ανέρχονται στη γη ...

«Ο ντελάλης της Μικράς Ασίας...»

Κρουσουμιές, στρακαστρούκες, φισέγκια, κωδωνοκρουσίες κυριαρχούν στη λαβωμένη Μικρά Ασία, που βγάζουν από το παλιό σεντούκι τον άσβεστο πόθο της απελευθέρωσης. Στις δέκα το βράδυ βγαίνει ο ζαγκότης (ντελάλης) και χτυπά τις πόρτες των σπιτιών που ανήκουν σε Χριστιανούς και τους μηνύει να πάνε στην εκκλησιά.

Στα έρημα πλέον χωριά, ψυχές των θανόντων ξετρυπώνουν από τα χαμόσπιτα, φέρουν με τα λαμπροκέρια το Άγιο Φως, τηγανίζουν τζιεράκια και σγαρδουμάκια στα ασβεστωμένα πάλαι πότε οικήματα.

Διασκεδάζουν με τη ψυχή τους την ημέρα της Ανάστασης και τα ξημερώματα ετοιμάζονται για το ταξίδι δίχως επιστροφή. Κάθονται στις κούνιες και μεταφέρονται στον ουρανό.

Τα πολυάριθμα εκκλησάκια παύουν να ναι φωτισμένα, οι καμπάνες χτυπούν πένθιμα, οι ψυχές εγκαταλείπουν και κλείνονται σε σπηλιές που σηματοδοτούν το πέρασμα στο Άδη. Αδημονούν πάλι τη Φλόγα που πηγάζει από τον Πανάγιο Τάφο να έλθει στα δικά τους στοιχειωμένα μέρη...

«Στη Ζουλόπετρα για καλή τύχη...»

Στα νερά του Βοσπόρου η επιθυμία για μια καλή τύχη πλαισιώνει το Θείο Δράμα. Στο κέντρο του Μπαλατά, συνοικία που εκτείνεται ανάμεσα του Φαναριού και των Βλαχερνών, βρίσκεται ο ναός των Παμμεγίστων Ταξιαρχών. Τη Μεγάλη Παρασκευή προσέρχονται όσοι Χριστιανοί απομένουν στην Κωνσταντινούπολη, για να τρυπώσουν στην Ζουλόπετρα. Πρόκειται για μια οπή στη βάση ενός τοίχους του ναού που οδηγεί σε μια κρύπτη.

Σύμφωνα με τις λαικές δοξασίες οι πιστοί μπαίνουν σε αυτό το τρομακτικό πέρασμα τρεις φορές, προκειμένου να εξασφαλίσουν μια καλή τύχη. Σαν άλλες παράξενες οντότητες ξετρυπώνουν από τη μυστική δίοδο, προκειμένου να εξασφαλίσουν τα όσα υπόσχεται αυτή η αρχέγονη πράξη επίκλησης. Το ευαίσθητο θρησκευτικό κέντρο περιλούεται από τη δύναμη της πρόσευχης και έτσι περιπλέκεται η κατανυκτική ατμόσφαιρα στη Πολίτικη περιφέρεια!

Οι μύθοι δεν υπακούν σε νόμους και κανόνες...ίσως μόνο σε άγραφους. Με σύμμαχο το Άγιο Πνεύμα και τη Θεία Χάρη συγκινούν λεφούσια πιστών και "άπιστων": Λες και μια ανεξήγητη, "θεική" δύναμη τους μεταφέρει στην Ιερουσαλήμ εκείνης της εποχής, να ανέβουν το Γολγοθά, να "σταυρωθούν" και να "αναστηθούν" μαζί του.

Σχετικές ειδήσεις

• Το «Πανηγυράκι» του Αγίου Γεωργίου στην Αράχωβα
• Συγκλονιστικό θαύμα: Η Παναγία έστειλε τη Χάρη Της!
• Αναστάσιος Αλβανίας: Να βιώσουμε την αξιοπρέπεια ως αναστάσιμη εμπειρία